Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn vừa có văn bản trao đổi lại ý kiến của đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Kim Thúy, đoàn đại biểu Quốc hội TP. Đà Nẵng về các vấn đề liên quan đến sách giáo khoa được Đại biểu nêu ra tại phiên thảo luận tại Hội trường về tình hình kinh tế - xã hội của Quốc hội.

Phát biểu trong phiên thảo luận của Quốc hội ngày 1/6, đại biểu Thúy nhắc đến thư trả lời chất vấn đại biểu của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trong đó, Bộ trưởng tái khẳng định ý kiến của đại diện Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trong buổi làm việc với Phó Thủ tướng vào chiều ngày 10/5. Đó là, tính đến ngày 30/4/2023, tỷ lệ in sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam theo chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 cho các khối lớp 4, 8, 11 đạt 79%. 

Trong khi đó, trên thực tế, ngày 5/5/2023, nhà xuất bản này mới có công văn mời thầu in sách giáo khoa lớp 4, 8 và lớp 11 để nhập các kho sách. Thời gian mời thầu là 9 giờ ngày 21/5. 

Từ đó, đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy đặt vấn đề: "Như vậy có nghĩa là, số lượng 79% sách giáo khoa mà Nhà xuất bản báo cáo với Phó thủ tướng đã được in trước khi đấu thầu"?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định trong phần trả lời chất vấn của mình với đại biểu Thúy không có nội dung như vị đại biểu này nêu.

Cũng theo Bộ trưởng Sơn, tài liệu báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo trong cuộc họp với Phó Thủ tướng đề cập đến kế hoạch in ấn và phát hành sách giáo khoa lớp 4, 8 và 11.

Theo đó, để kịp với tiến độ in và có sách sách trước khai giảng năm học 2023-2024, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam dự kiến kế hoạch in sách giáo khoa các lớp 4, 8, 11 với số lượng tương ứng 79% kế hoạch in dự kiến để lựa chọn nhà cung cấp và dự kiến việc in sách giáo khoa sẽ hoàn tất trước ngày 30/6.

Như vậy, số lượng in 79% trong báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo là số liệu Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam chuẩn bị các điều kiện sẵn sàng để lựa chọn nhà thầu, in so với dự kiến kế hoạch phát hành sách giáo khoa lớp 4, 8, 11 cho năm học 2023-2024. 

“Đây không phải con số đã in. Thông tin mà đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy nêu tại hội trường ngày 1/6 không có trong văn bản chuẩn bị cho cuộc họp cũng như trong nội dung phát biểu của Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn tại cuộc họp”, Bộ Giáo dục và Đào tạo khẳng định.

Về các vấn đề sai sót trong sách giáo khoa và khả năng thiếu sách giáo khoa trong năm học sắp tới được đại biểu Thúy đặt ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay trước một vài hạn chế, thiếu sót trong sách giáo khoa được dư luận phản ánh, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các nhà xuất bản giải trình;

Đồng thời, tiếp thu các ý kiến xác đáng được phản ánh, tổ chức rà soát nội dung sách giáo khoa, báo cáo những nội dung cần chỉnh sửa, trình hội đồng quốc gia thẩm định sách xem xét, thông qua theo quy định. 

Khi tiếp nhận các báo cáo của các nhà xuất bản, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã nghiêm túc yêu cầu hội đồng thẩm định quốc gia thẩm định sách giáo khoa rà soát, kiểm tra và có kết luận cụ thể các nội dung được phản ánh.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã chỉnh sửa, bổ sung quy trình biên soạn, thẩm định để nâng cao chất lượng sách giáo khoa.

Với ý kiến của đại biểu Thúy về tình trạng thiếu minh bạch, khách quan, thiếu tôn trọng ý kiến của giáo viên, của nhà trường và phụ huynh học sinh trong việc lựa chọn sách giáo khoa Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho hay khi xây dựng thông tư, đơn vị này đã xin ý kiến rộng rãi nhân dân, các sở giáo dục và đào tạo theo đúng quy trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật.

Bộ trưởng Sơn cũng khẳng định việc lựa chọn sách giáo khoa theo Thông tư 25 được thực hiện cơ bản không có khó khăn, vướng mắc.

Cũng theo người đứng đầu ngành Giáo dục và Đào tạo, trong các ý kiến báo cáo của 63 tỉnh, thành về đổi mới chương trình, sách giáo khoa gửi về đoàn giám sát của Quốc hội chỉ có 5 tỉnh/thành có kiến nghị, đề xuất liên quan đến lựa chọn sách giáo khoa, chủ yếu tập trung vào đề xuất ban hành văn bản hướng dẫn chi trả kinh phí lựa chọn sách, tăng thời gian đọc bản mẫu sách.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho hay, Bộ đã có công văn gửi UBND các tỉnh chỉ đạo hội đồng lựa chọn sách thực hiện nghiêm túc quy định, đảm bảo công tâm, khách quan, minh bạch, tôn trọng ý kiến đề xuất của cơ sở, đặc biệt lưu ý đối với các sách giáo khoa có nhiều cơ sở giáo dục đề xuất lựa chọn trước khi tổ chức bỏ phiếu kín chọn sách.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng tổ chức 8 đoàn thanh tra về việc lựa chọn sách. Quá trình thanh tra, bộ này không nhận được phản ánh có sức ép từ cơ quan quản lý trong chọn sách. 

Phiếu đề xuất chọn sách của giáo viên trùng với danh sách đề xuất lựa chọn sách của cơ sở gửi về sở giáo dục và đào tạo để tổng hợp trình hội đồng lựa chọn cấp tỉnh. Thống kê báo cáo của các địa phương về việc lựa chọn sách giáo khoa của các hội đồng cơ bản theo đề xuất của các nhà trường.

Về vấn đề Công ty Cổ phần Đầu tư và Phát triển giáo dục Phương Nam (thuộc Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam) chi gần 100 tỷ đồng để phát triển thị trường và tập huấn trong chưa đầy hai năm và lo ngại hiện nếu không xử lý nghiêm tượng chạy chọt sẽ tiềm ẩn nguy cơ có hiện tượng “Việt Á” trong lựa chọn sách giáo khoa mà đại biểu Thúy đặt ra, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay Công ty cổ phần đầu tư Phương Nam có 43% vốn điều lệ do Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam góp vốn. Công ty hoạt động theo điều lệ công ty và quy định của pháp luật, hàng năm có kiểm toán độc lập, thanh tra thuế. 

Kết quả về doanh thu, lợi nhuận đều đã được kiểm toán và thông qua tại đại hội cổ đông. Các số liệu đều công khai qua báo cáo tài chính.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho hay theo báo cáo của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, chi phí bán hàng của Công ty gồm lương nhân viên, chi phí thuê kho tàng, văn phòng, khấu hao tài sản cố định, chi phí phát triển thị trường, dịch vụ mua ngoài, chi phí khác. 

Trong đó chi phí phát triển thị trường (liên quan đến thù lao báo cáo viên, chi phí tổ chức giới thiệu và tập huấn sách giáo khoa, chi phí tặng sách, phí phát hành khen thưởng sách tham khảo cho các đại lý, công ty sách…) năm 2020 là 29,7 tỷ đồng và năm 2021 là 24,2 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 4,9% và 3,5% so với doanh thu.

Trong thời gian từ năm 2019 đến 2022, Thanh tra Chính phủ, Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Ủy ban Kiểm tra của Đảng ủy Khối các cơ quan trung ương đã tiến hành thanh tra, kiểm tra Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. 

Hiện nay, cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an cũng đang tiếp tục điều tra các hoạt động của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã và đang tích cực phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan chức năng để thanh tra, kiểm tra, điều tra theo đúng quy định của pháp luật đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.