Đây là chia sẻ của ông Bế Minh Đức – Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng tại cuộc gặp gỡ một số đoàn đại biểu Quốc hội để trao đổi thông tin về các dự án PPP đường bộ doVCCI  phối hợp cùng Hiệp hội các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam (VARSI) tổ chức vào giữa tuần trước.

Từ kinh nghiệm bước đầu trong việc triển khai tuyến cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh, ông Bế Minh Đức - Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Cao Bằng cho rằng để xây dựng đường cao tốc tại tỉnh nghèo cần 3 điều kiện. Cụ thể, địa phương phải có sự đồng hành của doanh nghiệp/nhà đầu tư giàu khát vọng, phải có cơ chế vốn riêng cho địa phương đặc thù và, tính đồng bộ kết nối.

“Nhiệm vụ xây dựng tuyến đường cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh rất khó khăn, nặng nề. Với điều kiện địa hình hiểm trở trở, vị trí địa lý vùng biên, điều kiện kinh tế xã hội ở Cao Bằng còn khó khăn, suất đầu tư dự án lại lớn, điều đó không đảm bảo về phương án tài chính cho dự án. Tôi cho rằng, đối với những địa phương nhiều “điểm nghẽn” như Cao Bằng rất cần Nhà nước quan tâm, có cơ chế riêng thì dự án mới khả thi”, ông Đức chia sẻ.

Theo ông Đức, hiện nay, tuyến cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng nối cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn đến các cửa khẩu chưa thể triển khai tiếp đã làm giảm hiệu quả khai thác tuyến Bắc Giang - Lạng Sơn.

Tuyến này hoàn thành mới có cơ sở để triển khai cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh. Xét dưới mọi góc độ, cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng hội đủ mọi yếu tố quan trọng nhất như có sự quyết tâm của Chính phủ; có nhà đầu tư có kinh nghiệm với tốc độ triển khai dự án thần tốc và tiết kiệm nhất Việt Nam.

“Đóng một vai trò quan trọng là vậy nhưng do chưa bố trí vốn NSNN và vốn tín dụng nên 43km đường cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng vẫn dậm chân tại chỗ trong sự “nóng ruột” của Lạng Sơn, Cao Bằng, nhà đầu tư và ngân hàng tín dụng”, ông Đức quan ngại.

Trước đó, vào đầu tháng 10/2020, UBND tỉnh Cao Bằng đã tổ chức khởi động Dự án PPP cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh theo hình thức PPP, loại hợp đồng BOT có tổng mức đầu tư lên tới 20.939 tỷ đồng. Đây là dự án do Tập đoàn Đèo Cả cùng tỉnh Cao Bằng nghiên cứu nhằm xây dựng 1 tuyến cao tốc hoàn toàn mới từ Đồng Đăng đến Trà Lĩnh dài 115 km với điểm đầu tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) kết nối với đường cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng (Lạng Sơn) với cửa khẩu Cốc Nam (Lạng Sơn); điểm cuối tại đường vào khu kinh tế cửa khẩu Trà Lĩnh (Cao Bằng). 

Tuyến đường cao tốc này có 4 làn xe, vận tốc thiết kế 80km/h, tổng vốn đầu tư hơn 20.000 tỉ đồng. Trong đó, ngân sách trung ương hỗ trợ 20%, ngân sách địa phương 20%, nhà đầu tư huy động 60% vốn còn lại.

Theo lãnh đạo VARSI, với nhu cầu phát triển kết cấu hạ tầng đang ngày càng gia tăng trong bối cảnh nguồn ngân sách Nhà nước không đáp ứng đủ nhu cầu, thì đầu tư theo phương thức đối tác công - tư PPP nói chung và đầu tư theo hình thức BOT nói riêng đã thể hiện được vai trò quan trọng trong việc phát triển kết cấu hạ tầng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Thời gian qua Quốc hội, Chính phủ đã có nhiều chính sách rất cụ thể đẩy mạnh các hình thức xã hội hoá để phát huy tiềm năng, huy động nhiều nguồn lực xã hội tham gia đầu tư phát triển kính tế, xã hội. Ngày 18/6/2020 Quốc hội khoá XIV thông qua Luật đầu tư theo hình thức đối tác công tư số 64/2020/QH14 (Luật PPP), Luật PPP ra đời tháo gỡ được nhiều vướng mắc cũng như tạo được niềm tin nhà đầu tư yên tâm đầu tư vốn.

“Tuy nhiên, từ thực tiễn trong quá trình triển khai các dự án PPP cho thấy còn nhiều vấn đề tồn tại cần được giải quyết như việc thay đổi cơ chế, chính sách ảnh hưởng tới phương án tài chính của dự án; cơ chế chia sẻ rủi ro giữa Nhà nước và nhà đầu tư chưa sòng phẳng để các nhà đầu tư yên tâm bỏ vốn”, lãnh đạo VARSI đánh giá.