Giai đoạn cuối năm 2022-2023 đánh dấu bước ngoặt lớn của thị trường trái phiếu doanh nghiệp, khi hàng loạt vụ vi phạm nghĩa vụ thanh toán, đặc biệt trong lĩnh vực bất động sản, đã làm lung lay niềm tin của nhà đầu tư.

Bước sang giai đoạn 2024-2025, thị trường dần phục hồi, song không còn tăng trưởng nóng như trước. Thay vào đó, hoạt động phát hành diễn ra trong trạng thái có chọn lọc hơn, với khẩu vị rủi ro thấp hơn và yêu cầu cao hơn về chất lượng tổ chức phát hành.

Theo Báo cáo Thị trường trái phiếu doanh nghiệp tháng 10/2025 của FiinGroup, những tháng cuối năm 2025 ghi nhận tín hiệu cải thiện tích cực về thanh khoản, đồng thời cơ cấu thị trường đang dịch chuyển theo hướng ổn định và bền vững hơn. Tuy nhiên, đà phục hồi này không diễn ra đồng đều, mà đi kèm quá trình sàng lọc mạnh mẽ, khi chỉ các doanh nghiệp có năng lực tài chính tốt, dòng tiền rõ ràng và phương án trả nợ minh bạch mới tiếp cận được nguồn vốn từ kênh trái phiếu. 

 Nhà đầu tư thận trọng hơn khi quay lại thị trường

Một trong những thay đổi rõ nét nhất của thị trường trái phiếu hiện nay là sự dịch chuyển trong hành vi của nhà đầu tư. Nếu như giai đoạn 2020-2021, không ít nhà đầu tư sẵn sàng chấp nhận rủi ro cao để đổi lấy mức lãi suất hấp dẫn, thì hiện nay, yếu tố an toàn và khả năng trả nợ được đặt lên hàng đầu.

Các tiêu chí như lịch sử thanh toán đúng hạn, mô hình kinh doanh tạo dòng tiền ổn định, mức độ minh bạch trong công bố thông tin và uy tín của doanh nghiệp phát hành đang trở thành “bộ lọc” quan trọng trong quá trình ra quyết định. Điều này phản ánh sự thay đổi căn bản trong cách tiếp cận thị trường, khi nhà đầu tư ưu tiên bảo toàn vốn và tính bền vững dài hạn, thay vì chỉ tập trung vào lợi suất ngắn hạn.

Báo cáo quý III/2025 của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam (VBMA) cho thấy, dù trái phiếu riêng lẻ vẫn chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị phát hành, nhưng kênh phát hành ra công chúng đang ghi nhận mức tăng đáng kể cả về số lượng đợt phát hành lẫn giá trị huy động. Xu hướng này phản ánh việc các doanh nghiệp ngày càng chú trọng hơn đến yếu tố minh bạch, tuân thủ pháp lý và mở rộng tệp nhà đầu tư, trong bối cảnh khung quản lý thị trường đã được siết chặt hơn so với giai đoạn trước.

Đáng chú ý, thị trường đang dần hình thành sự cân bằng hơn giữa trái phiếu riêng lẻ và trái phiếu phát hành ra công chúng. Nếu như trước đây, trái phiếu riêng lẻ gần như chiếm ưu thế tuyệt đối và chủ yếu phục vụ các nhà đầu tư chuyên nghiệp, thì hiện nay, các đợt phát hành đại chúng đang thu hút sự quan tâm trở lại nhờ yêu cầu pháp lý chặt chẽ hơn, mức độ minh bạch cao hơn và khả năng tiếp cận rộng rãi hơn với nhà đầu tư cá nhân. Tuy nhiên, sự quay trở lại này diễn ra trong tâm thế thận trọng, với quan điểm “chọn mặt gửi tiền” ngày càng rõ ràng.

Trái phiếu có lịch sử thanh toán tốt thu hút dòng tiền

Trong bối cảnh thị trường vẫn còn nhiều yếu tố rủi ro, những doanh nghiệp duy trì được lịch sử thanh toán đầy đủ, không trễ hạn ngay cả trong giai đoạn khó khăn nhất đang trở thành lựa chọn ưu tiên của dòng vốn đầu tư. Việc giữ vững kỷ luật tài chính trong thời kỳ thị trường biến động được xem là phép thử quan trọng, phản ánh năng lực quản trị rủi ro và khả năng thích ứng của doanh nghiệp trước các cú sốc kinh tế.

Thực tế cho thấy, dòng tiền trên thị trường trái phiếu đang có xu hướng dịch chuyển sang các doanh nghiệp ngoài lĩnh vực bất động sản, đặc biệt là nhóm tài chính tiêu dùng và dịch vụ tài chính thay thế. Đây là những lĩnh vực có đặc thù dòng tiền quay vòng nhanh hơn, ít phụ thuộc vào chu kỳ dài của thị trường tài sản, qua đó giảm áp lực thanh khoản trong ngắn và trung hạn.

Trong đó, F88 là trường hợp đáng chú ý gần đây khi lần đầu triển khai chào bán trái phiếu ra công chúng sau nhiều năm huy động vốn qua kênh riêng lẻ. Doanh nghiệp này dự kiến chào bán tổng cộng 10 triệu trái phiếu, mệnh giá 100.000 đồng/trái phiếu, tương ứng quy mô huy động tối đa 1.000 tỷ đồng, chia thành 3 đợt trong năm 2026 và bắt đầu mở bán từ ngày 10/1/2026.

Điểm khiến trái phiếu của F88 thu hút sự chú ý không chỉ nằm ở mức lãi suất cố định 10%/năm, cao hơn mặt bằng chung của thị trường, mà còn ở lịch sử thanh toán được duy trì ổn định trong nhiều năm. Từ năm 2019 đến nay, doanh nghiệp đã phát hành gần 5.300 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ và đã tất toán gần 4.500 tỷ đồng khi đến hạn, duy trì tỷ lệ thanh toán 100%. Ngay cả trong năm 2023, khi doanh nghiệp đối mặt với rất nhiều khó khăn do tác động của yếu tố kinh tế vĩ mô và cuộc khủng hoảng trái phiếu doanh nghiệp trên cả nước, F88 vẫn thực hiện đầy đủ nghĩa vụ chi trả lãi cho toàn bộ trái phiếu đang lưu hành.

Trong giai đoạn thị trường đang dần hồi phục, trái phiếu doanh nghiệp không còn là “cuộc chơi” của lãi suất cao, mà trở thành bài toán đánh giá năng lực tài chính và uy tín của doanh nghiệp phát hành. Sự thận trọng của nhà đầu tư sau khủng hoảng đang buộc thị trường phải tự sàng lọc, hướng dòng vốn về những doanh nghiệp có dòng tiền rõ ràng, minh bạch thông tin và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trả nợ.

Về dài hạn, chính sự lựa chọn có tính phòng thủ này sẽ góp phần tạo nền tảng ổn định hơn cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp, thay vì những chu kỳ tăng trưởng nóng tiềm ẩn nhiều rủi ro như trước đây.