Mặc dù còn phải chờ sự phê chuẩn chính thức của Bộ GTVT, nhưng bản danh sách đánh giá kết quả thực hiện của nhà thầu xây lắp tham gia các dự án xây dựng giao thông sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước năm 2015 đang thu hút sự quan tâm đặc biệt của các nhà thầu.

Ba năm không có “vượt yêu cầu”

Theo thông tin của Báo Đầu tư, Cục Quản lý xây dựng và Chất lượng công trình giao thông (TCQM) đã hoàn tất quá trình xếp hạng nhà thầu năm 2015 trên cơ sở  tổng hợp đánh giá từ 73 đầu mối, gồm 50/63 Sở GTVT; Tổng cục Đường bộ Việt Nam; 6 cục quản  lý chuyên ngành; 12 ban quản lý dự án; 5 tổng công ty 90 và 91, trong đó có Vietnam Airlines và Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV).

Vẫn theo lãnh đạo Cục TCQM, mặc dù nhiều chủ đầu tư chưa kịp gửi báo cáo, nhưng tình hình “sức khỏe” của các nhà thầu trong ngành đã được phản ánh tương đối chân thực.

Cần phải nói thêm, đây đã là năm thứ 3 liên tiếp, không có bất cứ nhà thầu nội hay quốc tế nào đang thi công các dự án hạ tầng giao thông được Bộ GTVT đánh giá là đáp ứng vượt yêu cầu.

Trong khi đó, trong 28 nhà thầu bị đưa vào “danh sách đen” có khá nhiều nhà thầu tên tuổi của Việt Nam, Hàn Quốc, Trung Quốc thi công các công trình trọng điểm như: Dự án Luồng cho tàu biển vào sông Hậu; Dự án Tín dụng ngành GTVT để cải tạo mạng lưới đường quốc gia; Dự án Xây dựng đường cao tốc Bến Lức – Long Thành; Dự án Phát triển GTVT khu vực Đồng bằng Bắc Bộ (WB6); Dự án Đường hành lang ven biển phía Nam giai đoạn I.

“Số lượng nhà thầu đáp ứng yêu cầu hoặc chưa đáp ứng có thể được điều chỉnh trên cơ sở ý kiến góp ý của một số cơ quan tham mưu của Bộ GTVT”, một lãnh đạo TCQM cho biết.

Được biết, các tiêu chí đánh giá nhà thầu xây lắp mà Bộ GTVT đưa ra đều dựa trên những diễn biến thực tế công trường. Đó là huy động tài chính, máy móc thực tế; khả năng đáp ứng yêu cầu tiến độ tổng thể và chi tiết; yêu cầu về chất lượng, an toàn lao động; giải quyết các thủ tục thanh toán, nghiệm thu; thực hiện trách nhiệm bảo hành công trình.

Chặn nhà thầu yếu, vi phạm

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, lãnh đạo một ban quản lý dự án cho rằng, nếu các chủ đầu tư đồng lòng chấm “chặt tay” hơn, thì danh sách nhà thầu không đáp ứng được yêu cầu trong ngành GTVT năm 2015 sẽ còn dài hơn nữa.

Trên thực tế, dù lọt qua các vòng tuyển chọn đấu thầu với những tiêu chí khá rõ ràng, nhưng hầu hết nhà thầu nội có năng lực tài chính rất kém, hoạt động chủ yếu bằng vốn tạm ứng của chủ đầu tư. Công tác kiểm soát chất lượng yếu, tổ chức thi công luộm thuộm, thường xuyên để mất an toàn lao động.

Trước đó, vào tháng 4/2016, Bộ trưởng Bộ GTVT đã có quyết định việc sử dụng thông tin công bố hàng năm về kết quả thực hiện của các nhà thầu xây lắp và tổ chức tư vấn xây dựng trong công tác lựa chọn nhà thầu tham gia các dự án đầu tư xây dựng do bộ này quản lý.

Theo quy định mới, hồ sự dự sơ tuyển của các nhà thầu  sẽ bị loại trong quá trình đánh giá sơ tuyển nếu nhà thầu độc lập hoặc thành viên liên danh được công bố là “Chưa đáp ứng yêu cầu” do có “Vi phạm” phải chấm dứt hợp đồng theo thông tin công bố đột xuất của Bộ GTVT quy định tại Quyết định số 4256/QĐ-BGTVT ngày 01/12/2015. Thông tin công bố đột xuất nêu trên được áp dụng trong vòng 3 năm kể từ ngày công bố của Bộ GTVT có hiệu lực; nhà thầu độc lập hoặc thành viên liên danh được đánh giá ở mức “Chưa đáp ứng yêu cầu” trong 3 năm liên tiếp gần nhất.

Bên cạnh đó, nhà thầu độc lập, hoặc thành viên liên danh có lịch sử không hoàn thành hợp đồng trong vòng 3 năm trước thời điểm đóng thầu theo quy định tại Thông tư số 03/2015/TT - BKHĐT, ngày 6/5/2015 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết việc lập hồ sơ mời thầu xây lắp.

Ngoài thông tin đã công bố của Bộ GTVT, nhà thầu độc lập và tất cả các thành viên trong liên danh phải kê khai chính xác, trung thực các hợp đồng không hoàn thành trong vòng 3 năm trước thời điểm đóng thầu.

“Nếu bên mời thầu phát hiện nhà thầu hoặc bất cứ thành viên nào trong liên danh có hợp đồng không hoàn thành trong thời gian trên mà không kê khai thì được đánh giá là hành vi “gian lận”, hồ sơ dự sơ tuyển sẽ bị loại và nhà thầu sẽ bị xử lý theo quy định”, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Ngọc Đông nhấn mạnh.