Đây là di sản hỗn hợp văn hóa và tự nhiên đầu tiên của Việt Nam và là di sản hỗn hợp duy nhất được đệ trình lên Uỷ ban di sản Thế giới xem xét trong kỳ  họp này.

Tại kỳ họp 38 của Ủy ban Di sản Thế giới diễn ra tại Doha ( Qatar)  từ ngày 15/6 đến ngày 25/6, có 36 hồ sơ đề cử được xem xét, trong đó có 26 di sản văn hóa, 8 di sản thiên nhiên và 2 di sản hỗn hợp.

Mặc dù ban đầu các Cơ quan tư vấn UNESCO khuyến nghị hồ sơ Tràng An ở mức D (Deferal), tức là hoãn xem xét hồ sơ trong 2 năm, nhưng dưới sự chỉ đạo của Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch, sự giúp đỡ của Đại sứ Việt Nam tại Qatar, Đoàn công tác của tỉnh Ninh Bình do Phó chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Bình làm trưởng đoàn cùng với các chuyên gia tư vấn trong nước và quốc tế đã phối hợp chặt chẽ với Uỷ ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, đại diện Phái đoàn Việt Nam bên cạnh UNESCO, Cục Di sản Văn hoá…đã chuẩn bị kỹ lưỡng các nội dung giải trình, phản biện về mặt khoa học.

Đồng thời kết hợp với tổ chức tiếp xúc gặp gỡ từng nước thành viên Ủy ban Di sản Thế giới, các chuyên gia, các cơ quan tư vấn UNESCO để chứng minh Quần thể danh thắng Tràng An đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của UNESCO trở thành di sản thế giới và thuyết phục họ ủng hộ cho hồ sơ. Kết quả hầu hết các nước thành viên Ủy ban ủng hộ ghi danh Tràng An vào danh sách di sản thế giới theo các tiêu chí (V) về văn hoá, tiêu chí (VII) và (VIII) về tự nhiên.

Cụ thể ở tiêu chí V, Tràng An là địa điểm nổi bật trong khu vực Đông Nam Á và có ý nghĩa trên phạm vi thế giới, qua đó cho thấy cách mà người tiền sử tác động qua lại với cảnh quan tự nhiên và thích ứng với biến đổi to lớn về môi trường trải dài ít nhất 30.000 năm; Lịch sử văn hóa lâu dài gắn bó chặt chẽ với quá trình tiến hóa địa chất của sơn khối núi đá vôi Tràng An vào giai đoạn cuối Pleitocene và Holocene; Tràng An - di sản địa văn hóa lâu dài và duy nhất về con người và ứng xử của con người đối với những thách thức, biến đổi và cơ hội qua hàng chục nghìn năm đang mang lại các cách tiếp cận tiên phong trong việc tìm hiểu quá trình cư trú của con người và các chiến lược mới mà từ đó có thể áp dụng cho các mô hình kinh tế hiện đại, với mục đích tăng cường khả năng thích ứng trước những biến đổi môi trường sắp xảy ra trong thế giới ngày nay.

Ở tiêu chí VI, Tràng An là một trong những nơi có cảnh quan tháp karst đẹp và quyến rũ nhất thế giới. Phủ lên cảnh quan là thảm rừng và các tháp dạng nón hùng vĩ cao 200m, với các hố trũng hẹp khép kín, bao quanh bởi các sống núi nối liền nhau, các đầm lầy thông nhau qua hệ thống suối chảy lững lờ quanh co qua các lối ngầm có chiều dài lên tới 1km. Vẻ hài hòa của đá, sông nước, rừng cây và bầu trời ở Tràng An tạo nên một thế giới tự nhiên sống động đầy quyến rũ và thú vị không nơi nào sánh kịp. Những ngọn núi hùng vĩ, hang động bí ẩn và những nơi linh thiêng của Tràng An là nguồn cảm hứng cho con người qua biết bao các thế hệ. Đây là nơi rất đặc biệt, nơi văn hóa tiếp xúc với kỳ quan, bí ẩn và vẻ hùng vĩ của thế giới tự nhiên và văn hóa cũng bị biến đổi bởi chính những điều đó.

Ở tiêu chí VI, Tràng An là nơi có là cảnh quan đẹp nhất thế giới trong các giai đoạn cuối cùng của tiến hóa karst ở môi trường nhiệt đới ẩm, một mô hình mẫu của loại hình này và nổi bật ở quy mô toàn cầu. Có ý nghĩa lớn về khoa học là trong một cảnh quan, có mặt các dạng chuyển tiếp giữa núi đá vôi hình nón (karst fencong) nối với nhau qua các đỉnh sắc cạnh và núi đá vôi dạng tháp cổ điển (karst fengling) đứng rời rạc trên các đồng bằng bồi tích.

Mỗi dạng địa hình đại diện cho các giai đoạn khác nhau trong quá trình tiến hóa địa mạo đang diễn ra trong chu trình xâm thực karst. Một loạt ngấn xâm thực tìm thấy trên vách đá, có liên quan đến các hang động, sàn ngấn sóng, trầm tích bãi biển và vỏ nhuyễn thể biển, hé lộ bằng chứng của các đợt biển tiến trước đây. Cùng với việc dịch chuyển nâng lên của khối núi, những đặc điểm này có thể quan sát ở độ cao khoảng 50m trên mực nước biển hiện tại. Có ít cảnh quan trên thế giới và không có khu vực karst nào tương ứng có thể cho những bằng chứng dao động mực nước biển diễn ra qua một giai đoạn địa chất dài và rõ ràng như ở Tràng An, Ninh Bình, Việt Nam.

Đây là một sự kiện có ý nghĩa to lớn, niềm tự hào của đất nước nói chung và của  Ngành văn hóa, du lịch Ninh Bình nói riêng, mở ra một trang mới để Ninh Bình cất cánh với 2 mũi nhọn kinh tế là du lịch và công nghiệp.   

Quý Hưng