Nở rộ giao dịch “ngầm”

Cuối tuần qua, bitcoin (BTC) - đồng tiền ảo có giá trị vốn hóa lớn nhất hiện nay, đột ngột giảm giá mạnh xuống còn 5.600 USD/BTC. Như vậy, chỉ trong vòng 4 ngày, bitcoin đã mất giá tới 2.200 USD/BTC. Đây không phải là lần đầu tiên, bitcoin giảm giá bất thường với biên độ lớn như vậy.

Ngược lại, chỉ trong vòng vài ngày, đồng tiền ảo “anh em” của bitcoin là bitcoin cash (BCH) lại tăng giá gấp 3,5 lần, từ mức 600 USD/BCH (10/11) lên 2.000 USD vào ngày 12/11. Sau khi tăng giá sốc, BCH lại quay đầu rớt xuống còn gần 1.200 USD/BCH đầu tuần này. Đáng nói, BCH là đồng tiền ảo chỉ mới ra đời cách đây 3 tháng.

Rõ ràng, tiền ảo không phải là kênh đầu tư dành cho người yếu tim. Đáng lo nhất, theo phản ánh của các nhà đầu tư, khi bitcoin rớt giá mạnh, hầu như các giao dịch đều trong trạng thái “treo”, nhà đầu tư không thể giao dịch và phí giao dịch qua sàn đội lên đáng kể.

Ở Việt Nam, dù bitcoin nói chung và tiền ảo nói riêng bị cấm, song số người quan tâm đầu tư tiền ảo đang tăng một cách chóng mặt. Câu chuyện đầu tư bitcoin, bitcoin cash, bitConnect, ethereum… được bàn tán xôn xao từ cà phê vỉa hè, các diễn đàn trên mạng xã hội tới các công sở. Trên thực tế, rất nhiều giao dịch “ngầm” đã được chấp thuận bằng bitcoin.

Đặc biệt, rất nhiều sàn giao dịch đã công khai mời chào nhà đầu tư Việt Nam, hoạt động khá nhộn nhịp. Người mua, người bán bitcoin, ethereum và các đồng tiền ảo khác có thể dễ dàng nhận tiền thanh toán sau khi giao dịch tại các sàn này qua tài khoản Vietcombank.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đầu tư, hiện rất nhiều sàn có tư vấn viên người Việt hỗ trợ tư vấn cho nhà đầu tư. Chỉ cần mở tài khoản miễn phí trên mạng, nạp tiền, tham gia sàn là có thể mua bán, trao đổi với bất kỳ thành viên nào trên sàn. Chênh lệch giá mua và bán bitcoin dao động từ 2-8 triệu đồng (tùy từng sàn). Phí giao dịch được các sàn tính ở mức trung bình 0,5-1%, chưa kể phí chuyển đổi ngoại tệ nếu người dùng muốn rút tiền về. 

Các chuyên gia cảnh báo, tất cả các sàn mà nhà đầu tư Việt đang giao dịch hiện nay đều là sàn “không tóc”. Nếu rủi ro xảy ra, nhà đầu tư sẽ không biết tìm ai để đòi quyền lợi.

Sớm có khung khổ pháp lý để quản lý tiền ảo

Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển khuyến cáo, dù các nhà đầu tư kinh doanh bitcoin khẳng định giao dịch bitcoin trên mạng không vi phạm pháp luật, song nếu căn cứ theo quy định quản lý ngoại hối, thì mọi việc đầu tư, mua bán, chuyển đổi đồng tiền Việt Nam ra phương tiện trung gian (bitcoin) và qua ngoại tệ khác đều phải được phép, phải thông qua hệ thống ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước cho phép và kiểm soát.

Nói cách khác, hoạt động đầu tư bitcoin đang diễn ra trên các sàn trong nước đều vi phạm. Chưa kể, rất nhiều sàn kinh doanh bitcoin và tiền ảo hiện nay đang “dụ” người chơi bằng lãi suất 100% trở lên, trả hoa hồng khi mời được người khác tham gia… chính là mô hình Ponzi lấy tiền người sau trả cho người trước và chắc chắn sẽ dẫn đến mất khả năng chi trả. Đây cũng chính là mô hình sàn vàng, sàn ngoại hối đã lừa rất nhiều nhà đầu tư trước đây bằng chiêu bài lãi suất cao, sau đó chủ sàn ôm tiền bỏ trốn.

Hoạt động đầu tư bitcoin và các đồng tiền ảo khác đã sôi động đến mức tại nghị trường Quốc hội, nhiều đại biểu đã kiến nghị sớm ban hành khung khổ pháp lý để quản lý tiền ảo, bởi dù muốn hay không thì các giao dịch vẫn đang diễn ra hàng ngày mà cơ quan quản lý không thể kiểm soát.

Luồng ý kiến thận trọng hơn lại cho rằng, việc thừa nhận bitcoin, thừa nhận tiền ảo là hàng hóa có thể khiến tâm lý đầu cơ vào tiền ảo tăng vọt, gây bất ổn xã hội.

Trên thực tế, có rất nhiều đồng tiền ảo ở Việt Nam đang được vận hành theo mô hình đa cấp, lừa đảo. Vụ việc hàng trăm người dân Gia Lai mất tiền tỷ vì bị lôi kéo vào đường dây kinh doanh bitcoin đa cấp, bị đổ bể vào giữa năm nay là ví dụ điển hình.