Phải cân bằng giữa khai thác và bảo vệ dữ liệu

Phát biểu tại hội thảo và triển lãm Smart Banking 2023 được diễn ra với chủ đề “Tạo lập, khai thác và kết nối dữ liệu: Định hình tương lai ngành ngân hàng trong kỷ nguyên số” sáng 6/10, ông Trần Văn Tần - Phó Chủ tịch hội đồng Hiệp hội Ngân hàng cho rằng, hiện nay, dữ liệu là tài sản quý giá với các ngân hàng.

Tầm quan trọng của việc sử dụng dữ liệu số trong ngành ngân hàng nằm ở việc nó giúp cải thiện quyết định kinh doanh, nâng cao hiệu suất và cung cấp trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng.

Bằng cách thu thập, phân tích và ứng dụng thông tin từ các nguồn dữ liệu khác nhau, ngân hàng có thể hiểu rõ hơn về khách hàng cũng như dự đoán xu hướng thị trường và tối ưu hóa quy trình kinh doanh. Các ngân hàng có thể tăng cường việc tiếp cận khách hàng, tạo ra các sản 3 phẩm và dịch vụ có tính cá nhân hóa cao, đồng thời tối ưu hóa quy trình phát hiện rủi ro và phòng ngừa gian lận, cải thiện quy trình vay và xử lý hồ sơ vay vốn và tăng cường khả năng dự đoán và phân tích thị trường.

Đến nay, nhiều tổ chức tín dụng đã triển khai các giải pháp cho phép khách hàng mở tài khoản thanh toán dựa trên xác thực dữ liệu dân cư; cho phép định danh, xác minh thông tin khách hàng bằng thẻ căn cước công dân gắn chíp hoặc ứng dụng VNeID; làm sạch thông tin khách hàng với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; tối ưu quá trình cho vay bằng các giải pháp chấm điểm tín dụng, xác thực thông tin đa chiều bằng dữ liệu dân cư…

Toàn ngành đã tập trung làm sạch toàn bộ 51 triệu dữ liệu khách hàng tại Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam và các tổ chức tín dụng, đảm bảo 100% dữ liệu khách hàng được xác minh với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Tuy nhiên trong quá trình chuyển đổi số cũng như áp dụng các mô hình mới dựa trên công nghệ hiện đại, ngành ngân hàng cũng phải đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có việc duy trì sự cân bằng giữa khai thác và bảo vệ dữ liệu.

Dữ liệu – chìa khóa cho hai câu hỏi sống còn trong cho vay online

Ngân hàng là ngành đi đầu về chuyển đổi số. Theo Phó Thống đốc Phạm Tiến Dũng, hiện nay, các ngân hàng lớn đã chuyển mình, đã có những kho, những trung tâm về dữ liệu. Cả 3 hoạt động chính của ngân hàng là huy động vốn, cho vay, thanh toán đều được số hóa mạnh mẽ.

Riêng với cho vay, từ 1/9 đã có thông tư cho phép cho vay trên môi trường điện tử với hạn mức là 100 triệu đồng. Tuy nhiên, để cho vay trên môi trường điện tử, ngân hàng phải trả lời được hai câu hỏi: Anh là ai? Uy tín của anh thế nào?

Câu trả lời của hai câu hỏi này, theo Phó Thống đốc, chỉ có thể là dữ liệu số. Sử dụng căn cước công dân gắn chip là một nguồn dữ liệu đầu vào quan trọng để trả lời câu hỏi này.

Hiện nay, nhiều ngân hàng có lượng giao dịch trên kênh số là trên 90%, thậm chí lên tới 97-98%. Tuy vậy, ngân hàng số hóa ngày càng mạnh mẽ cũng đòi hoirquanr trị cần thay đổi.

Phó Thống đốc đề nghị, các ngân hàng cần tập trung làm sạch, số hoá những dữ liệu đã có. Nếu không có dữ liệu sạch thì không thể dẩy mạnh cung cấp dịch vụ, thậm chí có thể xảy ra tình trạng lợi dụng tài khoản ngân hàng để thực hiện các giao dịch bất hợp pháp.  

Theo mục tiêu kế hoạch chuyển đổi số ngành ngân hàng, đến năm 2025, 50% nghiệp vụ ngân hàng hàng cho phép khách hàng thực hiện hoàn toàn trên kênh số; 50% quyết định giải ngân cho vay của NHTM, công ty tài chính với các khoản vay tiêu dùng, khoản vay nhỏ lẻ của cá nhân được số hóa; 50% người dân trưởng thành được sử dụng dịch vụt hanh toán điện tử. Con số này đến năm 2030 nâng lên 70-80%. Đây là mục tiêu vô cùng thách thức.

Đại diện Vụ Thanh toán, NHNN cho biết, định hướng của cơ quan này thời gian tới là tiếp tục hoàn thiện cơ chế chính sách, khung khổ pháp lý. Theo đó, thời gian tới sẽ sửa luật các tổ chức tín dụng (sửa đổi), triển khai dự án Luật các hệ thống thanh toán, trình ban hành Nghị định thay thế Nghị định về thanh toán không tiền mặt và các văn bản hướng dẫn, trình ban hành Nghị định vền sandbox, sửa đổi quyết định 630/QĐ-NHNN theo hướng phân cấp hạn mức giao dịch, áp dụng các biện pháp xác thực bằng sinh trắc học…

Bên cạnh đó, phối hợp tốt hơn nữa với Bộ công an trong ứng dụng dữ liệu dân cư để làm sạch dữ liệu, tối ưu cho vay bằng các giải pháp chấm điểm tín dụng, nâng cấp, phát triển tầng công nghệ phục vụ chuyển đổi số.