Đúng ngày 24/7 của 46 năm trước, tại ngã ba lịch sử Đồng Lộc, 10 cô gái thanh niên xung phong (TNXP) đã ngã xuống trong một trận bom khi tuổi đời còn rất trẻ, chưa ai trong số họ lập gia đình, để lại sự tiếc thương cho đồng đội, đồng bào cả nước.

Sự hy sinh anh dũng của các cô đã trở thành biểu tượng cống hiến to lớn của hàng triệu thanh niên đã vì nước quên thân không tiếc tuổi xuân vì sự nghiệp giải phóng dân tộc thống nhất đất nước. Địa danh lịch sử này - Ngã ba Đồng Lộc đã trở thành biểu tượng thiêng liêng và bất tử.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Ngã ba Đồng Lộc có ví trí chiến lược đặc biệt quan trọng trên tuyến đường 15A nối với đường trường sơn.

Từ năm 1964 đến năm 1972 khi tuyến đường quốc lộ 1A đi qua địa bàn Hà Tĩnh bị địch đánh phá và chia cắt hoàn toàn, quân và dân ta chuyển hướng giao thông từ Bắc vào Nam theo quốc lộ 15A đi qua Ngã ba Đồng Lộc, mọi sự chi viện cho chiến trường miền Nam phải đi qua tuyến đường này. Ngã ba Đồng Lộc trở thành yết hầu của tuyến giao thông vận tải Bắc - Nam.

Vì vậy, địch tập trung đánh phá để hòng cắt đứt mạch máu giao thông nối liền hậu phương lớn Miền Bắc với tuyền tuyến lớn Miền Nam. Với diện tích khoảng 0,6 km2, chỉ tính riêng từ tháng 3 đến tháng 10/1968 không quân Mỹ đã trút xuống đây 48.600 quả bom các loại, chưa kể bom bi, rocket và đạn 25mm.

Các lực lượng làm việc và chiến đấu tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc có lúc lên đến con số 16.000 người, làm nhiệm vụ giải tỏa giao thông, san lấp hố bom, phá hủy bom nổ chậm đảm bảo thông đường an toàn cho người và hàng hóa chi viện vào chiến trường Miền Nam.  Nhân dân Hà Tĩnh đã nhường  nhà, nhường vườn làm bãi dấu xe dấu hàng, sẵn sàng dỡ nhà để lót đường chống lầy cho xe qua.

Để giữ cho mạch máu giao thông từ Bắc vào Nam được thông suốt, các lực lượng tham gia chiến đấu tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc thường xuyên bám trụ, sống và làm việc dưới làn mưa bom bảo đạn, thường xuyên đối mặt với cái chết. Biết bao nhiêu xương máu của các chiến sỹ và nhân dân đã phải đổ xuống để làm nên đồng lộc quang vinh bất tử, họ là những người con Hà Tĩnh, của mọi vùng miền đất nước sống và chiến đấu ở Đồng Lộc. Chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc là đỉnh cao của chiến tranh nhân dân, toàn diện; là biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.

Chương trình nghệ thuật đã mang tới nhiều tiết mục nghệ thuật đặc sắc như:  Người con gái sông La, Một khúc tâm tình người Hà Tĩnh, Hà Tĩnh quê mình, Đường Trường Sơn xe anh qua, Cô gái mở đường, Miền xa thẳm, Tượng đài Đồng Lộc, Đồng Lộc- 10 bông hoa bất tử…Đặc biệt, ca khúc “Cúc ơi”đã đem đến cho khán giả nhiều cung bậc cảm xúc. Cũng trong chương trình, khán giả được giao lưu với tác giả của bài thơ nổi tiếng “Cúc ơi” của nhà thơ  Yến Thanh, tên thật là Nguyễn Thanh Bính, đồng đội của 10 cô gái thanh niên xung phong năm xưa ở Đồng Lộc.

Tại buổi giao lưu nghệ thuật này, ông Trương Hòa Bình, Bí thư BCH T.Ư Đảng, Chánh ánTòa án nhân dân tối cao đã trao cho Lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh Bằng di tích Quốc gia đặc biệt tuyến đường Trường Sơn – đường Hồ Chí Minh, với hai địa điểm: Ngã ba Đồng Lộc, huyện Can Lộc và Chỉ huy sở Chiến dịch 559 tại xã Hương Đô, Hương Khê.

Cũng nhân dịp này, Báo Nhân Dân đã trao 100 triệu đồng tặng Quỹ Khuyến học Lam Hồng, hỗ trợ Ban Quản lý Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc 50 triệu đồng và trao 23 sổ tiết kiệm, mỗi sổ trị giá 5 triệu đồng cho thân nhân của mười cô gái Đồng Lộc, ba Anh hùng còn sống và mười cựu TNXP có hoàn cảnh khó khăn.

Thế An