Tung cờ trắng

Theo thông tin của Báo Đầu tư, Ban Quản lý dự án đường sắt vừa chính thức đề xuất Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) điều chỉnh kế hoạch hoàn thành Dự án Đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông. Kế hoạch này do chính tổng thầu EPC - Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc lập và đã được đơn vị tư vấn thẩm tra trước khi trình đại diện chủ đầu tư.

Cụ thể, Dự án có mục tiêu xây dựng 13 km đường sắt trên cao từ Cát Linh (Đống Đa) tới Yên Nghĩa (Hà Đông) sẽ chỉ có thể bắt đầu vận hành chạy thử về kỹ thuật từ đầu tháng 9/2018. Trong trường hợp “xuôi chèo mát mái”, thời gian vận hành chạy thử, hiệu chỉnh kỹ thuật các đoàn tàu sẽ ngốn của Tổng thầu từ 3 đến 6 tháng.

Đại diện chủ đầu tư cũng chưa thể chắc chắn về thời gian đưa Dự án vào vận hành khai thác thương mại, khi mới chỉ tạm chốt thời điểm là tháng 11/2018, do phải phụ thuộc vào sự sẵn sàng của đơn vị tiếp nhận và quản lý vận hành khai thác.

Được biết, mốc thời hạn đưa vào khai thác thương mại nói trên chỉ đạt được nếu đại diện chủ đầu tư và tổng thầu EPC xử lý được một loạt đường găng tiến độ gồm: hoàn thành xây dựng cơ bản các ga và lắp ray trong tháng 3/2018; trang trí kiến trúc Depot và hệ thống thiết bị trong tháng 3/2018…

“Với tiến độ mới được lập, Dự án sẽ chậm khoảng 11 tháng so với kế hoạch được Chính phủ và Bộ GTVT điều chỉnh hồi tháng 2/2017”, ông Vũ Hồng Phương, Phó giám đốc phụ trách Ban Quản lý dự án đường sắt cho biết.

Trước đó, trên cơ sở đề xuất của Bộ GTVT, tại Văn bản số 1818/VPCP - QHQT, Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã đồng ý điều chỉnh tiến độ hoàn thành và đưa Dự án vào khai thác thương mại trong quý I/2018.

Cần phải nói thêm rằng, việc Dự án một lần nữa phải nới đai tiến độ là điều bất khả kháng, sau khi đơn vị tổng thầu đã thất bại trong việc đưa vào vận hành thử nghiệm đoàn tàu vào tháng 10/2017. Điều đáng nói là, suốt từ tháng 6/2017 đến nay, Dự án đã không ghi nhận bất cứ tiến triển đáng kể nào trong công tác xây dựng.

Báo cáo mới nhất của đơn vị tổng thầu cho biết, Dự án đã hoàn thành 90% khối lượng phần xây dựng cơ bản hạ tầng chạy tàu (kết cấu cầu cạn, nhà ga, công trình kiến trúc trong khu Depot, đường ray...). Song con số này đã được các bên công bố cách đây đúng 1 năm.

Theo Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông (Bộ GTVT), nhiều hạng mục dù không bị vướng mặt bằng, nhưng gần như dừng thi công hoặc thi công cầm chừng do thiếu vốn thanh toán cho các nhà thầu phụ hoặc tổng thầu không cung cấp vật tư, thiết bị, bản vẽ cho thầu phụ thi công.

Mất niềm tin

Theo đại diện chủ đầu tư, thiếu vốn kéo dài là nguyên nhân chủ yếu làm ảnh hưởng đến tiến độ thi công của Dự án.

Kể từ đầu tháng 12/2016, công tác giải ngân của khoản vay ưu đãi bên mua 250 triệu USD liên tục gặp vướng mắc do kế hoạch vốn nước ngoài trong năm 2016 cho Dự án bị hết, phải chờ kế hoạch vốn của năm 2017. Bước sang năm 2017, dòng vốn chựng lại do việc gia hạn thời gian rút vốn (hết hạn ngày 31/12/2016) của khoản vay kéo dài do vướng mắc về các điều khoản gia hạn. 

Trong khi đó, Hiệp định vay bổ sung 250,62 triệu USD cho Dự án dù đã được ký kết từ ngày 11/5/2017, nhưng chưa thể giải ngân do các bên chưa thống nhất được ý kiến pháp lý, là điều kiện để khoản vay có hiệu lực. “Đây là lý do khiến công tác giải ngân cho hạng mục xây lắp của Dự án từ đầu năm 2017 đến tháng 9/2017 mới đạt vỏn vẹn 10 triệu USD”, ông Phương cho biết.

Khó khăn về vốn, năng lực quản lý điều hành của tổng thầu còn hạn chế, lực lượng mỏng, thiếu kinh nghiệm dẫn đến công tác thiết kế, thi công, lập hồ sơ nghiệm thu thanh toán, hoàn công... rất chậm trễ, thiếu khoa học, cũng đẩy Dự án chìm sâu vào bế tắc.

Điều đáng lo ngại là, đã xuất hiện tình trạng các nhà thầu phụ mất niềm tin vào tổng thầu do Công ty hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc không giải quyết một cách thấu đáo, hợp lý các vướng mắc trong quá trình thực hiện hợp đồng thầu phụ, dẫn đến không chỉ đạo được các nhà thầu phụ phối hợp thực hiện công tác thi công, lập và hoàn thiện hồ sơ hoàn công.

“Việc lựa chọn, ký kết hợp đồng thầu phụ tổng thầu thực hiện rất chậm. Đến nay, vẫn còn một số hạng mục tổng thầu chưa lựa chọn được nhà thầu phụ thi công”, lãnh đạo Ban Quản lý dự án thừa nhận.