Tính nhầm 49 tỷ đồng

Thanh tra Bộ Tài chính vừa hoàn tất Kết luận thanh tra công tác quản lý, sử dụng vốn đầu tư xây dựng Dự án Đầu tư xây dựng công trình mở rộng Quốc lộ 1 đoạn Bắc TP. Hà Tĩnh (km 540+400 - km 509+700) và Nam TP. Hà Tĩnh (km 514+800 - km 517+950), tỉnh Hà Tĩnh (Kết luận số 818).

Đây là một trong những dự án được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận và đưa vào danh mục các dự án sử dụng vốn trái phiếu chính phủ còn dư của các dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 1 và đường Hồ Chí Minh đoạn qua khu vực Tây Nguyên theo Nghị quyết số 99/2015/QH13 ngày 11/11/2015 của Quốc hội.

Công trình có chiều dài tuyến 6,79 km, với tổng mức đầu tư 461,9 tỷ đồng này được Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) phê duyệt quyết định đầu tư vào tháng 4/2016 (Quyết định số 1344/QĐ - BGTVT) và giao cho Sở GTVT Hà Tĩnh làm chủ đầu tư; đơn vị tổ chức thực hiện, quản lý dự án là Ban Quản lý và điều hành dự án xây dựng giao thông tỉnh Hà Tĩnh (nay là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Hà Tĩnh); đơn vị lập dự án là Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế đường bộ.

Tại thời điểm Thanh tra Bộ Tài chính vào cuộc, Dự án đã được hoàn thành vào ngày 11/2017 theo đúng tiến độ. Cục Quản lý xây dựng và chất lượng công trình giao thông đã kiểm tra công tác nghiệm thu và chính thức bàn giao đưa vào khai thác sử dụng vào ngày 25/6/2018.

Đến tháng 6/2018, sau khi được sự chấp thuận của Thủ tướng, Bộ GTVT đã có Quyết định số 1236/QĐ - BTVT điều chỉnh phạm vi dự án, bổ sung hạng mục cải tạo mặt đường và chỉnh trang hạ tầng Quốc lộ 1 qua trung tâm TP. Hà Tĩnh với chiều dài khoảng 4,5 km. Điều đáng nói là, việc bổ sung hạng mục lớn như vậy không những không làm phát sinh chi phí, mà còn kéo giảm tổng mức đầu tư Dự án sau điều chỉnh tại Quyết định số 1236 từ 461,9 tỷ đồng xuống còn 447,9 tỷ đồng. Nghịch lý có thật này xuất phát từ những sai sót trong việc lập, phê duyệt tổng mức đầu tư lần đầu của chủ đầu tư - Sở GTVT Hà Tĩnh và đơn vị tư vấn.

Theo ghi nhận của Thanh tra Bộ Tài chính, các đơn vị liên quan đã xây dựng tổng mức đầu tư không đúng với số tiền là 48,93 tỷ đồng. Cụ thể, đơn vị tư vấn đã tính sai chi phí xây dựng nhà tạm tại hiện trường để ở và điều hành thi công trong tổng mức đầu tư với giá trị là 356 triệu đồng (sai sót này được xác định là sai lỗi số học).

Đơn vị tư vấn đã sử dụng đơn giá nhựa đường trong hỗn hợp cấp phối bê tông nhựa C19, nhựa thấm bám, nhựa dính bám mặt đường lập dự toán để tính chi phí xây lắp trong tổng mức đầu tư được duyệt không đúng là 15,36 tỷ đồng. Cụ thể, giá vật liệu nhựa đường được Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế đường bộ đưa vào dự toán xây dựng trong tổng mức đầu tư là 14.400 đồng/kg. Trong khi đó, tại thời điểm lập và phê duyệt tổng mức đầu tư Dự án (tháng 4/2016), Công ty TNHH Nhựa đường Petrolimex thông báo đơn giá nhựa đường đặc nóng có độ kim lún 60/70 tại kho Cửa Lò (Nghệ An) là 10.500 đồng/kg. Nếu tính cả chi phí vận chuyển, giá nhựa đường tại công trường được xác định phù hợp với giá thị trường là 10.660 đồng/kg.

Ngoài việc tư vấn lập dự án tính tăng không đúng chi phí dự phòng trượt giá với giá trị 17,22 tỷ đồng, Thanh tra Bộ Tài chính cho rằng, chủ đầu tư đã phê duyệt không đúng chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư với số tiền là 15,98 tỷ đồng. Đây là khoản chi phí di dời các công trình hạ tầng hiện hữu trên tuyến thuộc trách nhiệm của các đơn vị chủ sở hữu các công trình này, không thuộc phạm vi Dự án.

“Việc lập, trình duyệt tổng mức đầu tư Dự án không đúng, trách nhiệm thuộc về chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án, Công ty cổ phần Tư vấn thiết kế đường bộ”, Phó chánh thanh tra Bộ Tài chính Đặng Ngọc Tuyến khẳng định.

Nhượng thầu không báo cáo

Theo ghi nhận của Thanh tra, vào tháng 6/2016, trong quá trình điều chỉnh phạm vi Dự án, Bộ GTVT đã rà soát, điều chỉnh giảm tổng mức đầu tư Dự án số tiền là 14,1 tỷ đồng, chủ yếu cắt giảm một số chi phí thực tế không sử dụng như chi phí dự phòng khối lượng, trượt giá; giải phóng mặt bằng, chi phí hỗ trợ di dời hạ tầng kỹ thuật…

Cần phải nói thêm rằng, việc tính không đúng tổng mức đầu là chưa đủ cơ sở để kết luận Dự án thất thoát, nhưng chắc chắn sẽ gây lãng phí do bố trí dư ngân sách, nhất là trong thời điểm nhiều công trình hạ tầng đang gặp khó khăn do bị thiếu vốn trầm trọng như hiện nay.

Liên quan đến công tác quản lý thi công, Thanh tra Bộ Tài chính và các nhà thầu phụ (có tên trong hợp đồng) đã bàn giao toàn bộ hạng mục thi công khối lượng bê tông nhựa chặt C19 và bê tông nhựa polimer thuộc khối lượng phân chia trong hợp đồng xây lắp cho các nhà thầu phụ không có tên trong hợp đồng, không được sự chấp thuận của chủ đầu tư. 

Cụ thể, Công ty cổ phần Trung Thành Việt Nam chuyển nhượng thầu cho Công ty TNHH MTV 185, với giá trị công tác thảm bê tông nhựa polimer và bê tông nhựa C19 là 9,3 tỷ đồng; Công ty cổ phần Đầu tư  và Phát triển VINACO nhượng thầu cho 2 đơn vị là Công ty TNHH MTV 185 (với giá trị 4 tỷ đồng) và Công ty TNHH Đại Hiệp (3,44 tỷ đồng); Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại Thành Huy nhượng thầu cho Công ty cổ phần Tư vấn và Xây dựng Biển Đông với giá trị là 1,2 tỷ đồng.

Thanh tra công tác tuân thủ các điều khoản thực hiện hợp đồng thi công xây dựng, Thanh tra Bộ Tài chính phát hiện chủ đầu tư và nhà thầu thi công chưa thực hiện điều chỉnh đơn giá theo quy định hợp đồng.

Cụ thể, tại điều 9 của Hợp đồng thi công ký giữa chủ đầu tư và các nhà thầu quy định phương pháp điều chỉnh là phương pháp bù trừ trực tiếp. Thực tế, đến thời điểm ngày 31/5/2018, Sở GTVT Hà Tĩnh và nhà thầu đều chưa thực hiện điều chỉnh hợp đồng cho bất kỳ hợp đồng hay đơn giá nào trong hợp đồng.

Thanh tra Bộ Tài chính kiến nghị Giám đốc Sở GTVT Hà Tĩnh chấn chỉnh, rút kinh nghiệm trong việc lập, trình duyệt tổng mức đầu tư Dự án tăng không đúng với số tiền 48,931 tỷ đồng; giảm trừ giá trị dự toán tính tăng không đúng đơn giá, khối lượng với số tiền là 2,28 tỷ đồng.

“Chủ đầu tư phải chấn chỉnh công tác chỉ định thầu do lựa chọn nhiều nhà thầu thi công dẫn đến việc chuyển giao không kiểm soát các khối lượng thảm bê tông mặt đường giữa các nhà thầu thi công”, Thanh tra Bộ Tài chính kiến nghị.