Một tuần sau khi Fed tăng lãi suất USD, thị trường tài chính thế giới hầu như không có biến động đáng kể nào. Ông có thấy ngạc nhiên với thực tế này?

Diễn biến của thị trường tài chính toàn cầu không có gì đáng ngạc nhiên, bởi lần tăng lãi suất này của Fed đã nằm trong dự báo của các tổ chức quốc tế, dựa trên các chỉ số tích cực của nền kinh tế Mỹ như lạm phát, việc làm.

Chưa kể, triển vọng tăng trưởng của kinh tế thế giới cũng lạc quan hơn. Ví dụ, Citibank trong tháng 5 vừa qua đã dự báo kinh tế thế giới sẽ tăng thêm 0,1% so với dự báo trước đó.

Chính vì đã được dự báo từ trước, nên tác động của lần tăng lãi suất này đã được phản ánh vào giá cả thị trường. Cũng tương tự như lần tăng lãi suất tháng 3/2017, mức độ ảnh hưởng hay những cú sốc từ việc tăng lãi suất của Fed đã không xảy ra.

Chưa kể, nếu tính từ cuối năm 2016, đây là lần tăng lãi suất thứ ba của Fed, có nghĩa là, những đợt tăng lãi suất gần đây khá liên tục và đều nằm trong lộ trình được Fed đưa ra, khiến thị trường đã có sự chuẩn bị về tâm lý.

Ngoài ra, thời gian qua, nhiều nước trên thế giới, nhất là những nền kinh tế mới nổi, đã có nhiều điều chỉnh chính sách (nhất là chính sách tài khóa và tái cơ cấu nền kinh tế), nên họ đã có “bàn chắn” tốt hơn để chống đỡ rủi ro.

Đây là những lý do khiến thị trường tài chính, tiền tệ toàn cầu hầu như không biến động khi Fed tăng lãi suất tuần qua.

Thị trường ngoại hối Việt Nam tương đối nhạy cảm với biến động của thị trường tiền tệ thế giới. Đơn cử, khi Fed tăng lãi suất cuối năm ngoái, tỷ giá USD trong nước bật tăng mạnh. Song với hai lần tăng lãi suất gần đây của Fed, tỷ giá USD trong nước hầu như đứng im. Tại sao vậy, thưa ông?

Đúng vậy, lần Fed tăng lãi suất cuối năm 2016, ngay trong tuần đầu tiên, tỷ giá USD trong nước đã tăng gần 1%. Tuy nhiên, lần này, sau một tuần Fed tăng lãi suất, tỷ giá USD trong nước vẫn đứng im, xuất phát từ 4 lý do chính dưới đây.

Thứ nhất, thị trường tài chính - tiền tệ toàn cầu không biến động mạnh, như đã phân tích ở trên.

Thứ hai, cơ chế điều hành tỷ giá trung tâm mà Ngân hàng Nhà nước Việt Nam áp dụng thời gian qua đã giúp giảm thiểu rủi ro, giảm thiểu mức độ biến động của tỷ giá.

Thứ ba, với Việt Nam, về cơ bản, quan hệ cung - cầu ngoại tệ khá ổn định. Cung ngoại tệ từ 5 nguồn chính là xuất khẩu, giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), giải ngân vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA), du lịch, kiều hối, về cơ bản, đều tăng trưởng tích cực trong 5 tháng đầu năm. Trong đó, xuất khẩu tăng khoảng 15%, giải ngân vốn FDI tăng 6%. Cầu ngoại tệ cũng tăng lên do nhập siêu và tín dụng ngoại tệ tăng mạnh (tăng 4,64% so với mức gần như không tăng năm ngoái). Tuy vậy, xét về tổng thể, cán cân thanh toán ngoại tệ vẫn dương, quan hệ cung - cầu ngoại tệ vẫn ổn định.

Thứ tư, lạm phát được kiểm soát ở mức thấp. Niềm tin vào tiền đồng tiếp tục được củng cố, khiến tình trạng găm giữ ngoại tệ giảm và trong tầm kiểm soát.

Như vậy, doanh nghiệp có thể yên tâm với tỷ giá năm nay, thưa ông?

Không hoàn toàn như vậy. Dự báo, áp lực tỷ giá những tháng cuối năm vẫn còn.

Nguyên nhân thứ nhất là Fed có thể tiếp tục tăng lãi suất một lần nữa, có thể là tháng 9 hoặc tháng 12 năm nay.

Nguyên nhân thứ hai - cũng là áp lực chính - là nhập siêu có vẻ đang trong đà tăng, có thể lên tới hơn 4 tỷ USD.

Nguyên nhân thứ ba, tín dụng ngoại tệ vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, cùng với đà tăng tín dụng chung cả năm nay tương đối cao.

Ngoài ra, từ đầu năm đến nay, USD trên toàn cầu không những không tăng giá, mà còn mất giá tới 5%, trong khi các đồng tiền khác như yên Nhật, đô-la Singapore, ringgit Malaysia... lại tăng giá 3 - 5%. Việc USD giảm giá tương đối mạnh trong 5 tháng đầu năm có thể báo hiệu đồng tiền này sẽ ngóc đầu tăng giá trở lại thời gian tới, khi những chính sách kinh tế của Tổng thống Mỹ Donald Trump rõ nét hơn.

Trong phiên họp chính sách mới đây, Fed cũng đưa ra quyết định sẽ thu hẹp bảng cân đối kế toán trị giá 4.500 tỷ USD vào năm nay, sớm hơn so với dự báo của hầu hết các chuyên gia kinh tế. Việc này có tác động tới tỷ giá không, thưa ông?

Nếu Fed hút tiền về, thì USD trên thị trường sẽ khan hiếm hơn, dẫn đến lãi suất và giá trị USD tăng lên. Điều này cũng sẽ tác động gián tiếp đến Việt Nam và cũng là một nguy cơ với tỷ giá trong nước thời gian tới.