Theo kết luận điều tra mà Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an vừa ban hành liên quan tới các sai phạm tại Công ty TNHH Một thành viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXB Giáo dục), 8 bị can bị đề nghị truy tố về một trong 3 tội danh: Đưa hối lộ, nhận hối lộ, vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Trong đó, cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên NXB Giáo dục Nguyễn Đức Thái bị cáo buộc đã để xảy ra nhiều vi phạm trong hoạt động đấu thầu cung cấp giấy in cho NXB Giáo dục, gây thiệt hại hơn 10 tỷ đồng.

Bị can Tô Mỹ Ngọc, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Giấy Phùng Vĩnh Hưng và Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát bị đề nghị truy tố tội “Đưa hối lộ”; các bị can còn lại bị đề nghị truy tố tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo hồ sơ vụ án, trước năm 2017, NXB Giáo dục được áp dụng hình thức “chào giá”, không thuộc trường hợp bắt buộc theo quy định của Luật Đấu thầu, để thực hiện mua sắm giấy in, qua đó lựa chọn ký hợp đồng với đơn vị báo giá thấp nhất.

Cụ thể, NXB Giáo dục có thể tự ban hành quy định riêng về hoạt động mua sắm để áp dụng thống nhất trong doanh nghiệp.

Tuy nhiên, từ tháng 3/2017, sau khi được bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng thành viên, Nguyễn Đức Thái đã làm theo đề nghị của Tô Mỹ Ngọc, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Giấy Phùng Vĩnh Hưng và Nguyễn Trí Minh, Giám đốc Công ty TNHH Giấy Minh Cường Phát, chỉ đạo thực hiện lựa chọn mua sắm giấy in theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn trái quy định, nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu có năng lực.

Để phục vụ năm học 2018-2019, tháng 8/2017, nhóm bị can tại NXB Giáo dục đã lập tờ trình, kế hoạch mua sắm giấy in ruột, bìa in sách giáo khoa, sách bài tập và kế hoạch chào hàng cạnh tranh của 7 gói thầu và được Nguyễn Đức Thái phê duyệt.

Cùng với đó, Thái cũng thành lập Ban chỉ đạo lựa chọn đơn vị cung ứng vật tư, do mình làm Trưởng ban; các thành viên gồm: Hoàng Lê Bách, Phó tổng giám đốc phụ trách; Lê Hoàng Hải, Phó tổng giám đốc; Phạm Gia Thạch, Kế toán trưởng; Nguyễn Thị Thanh Thủy, Trưởng ban Kế hoạch Marketing; và Tổ tư vấn triển khai lựa chọn đơn vị cung ứng vật tư, do Đinh Quốc Khánh làm Tổ trưởng.

Dù không bắt buộc phải áp dụng quy định của Luật Đấu thầu, song NXB Giáo dục đã lựa chọn thực hiện mua sắm theo phương thức chào hàng cạnh tranh rút gọn, theo quy định của Luật này, để tổ chức lựa chọn nhà thầu của 7 gói thầu với tổng giá trị hơn 420 tỷ đồng.

Trong khi đó, các quy định về thực hiện chào hàng cạnh tranh rút gọn chỉ áp dụng đối với các gói thầu có trị giá không quá 1 tỷ đồng.

Quá trình triển khai, bị can Nguyễn Đức Thái đã cấu kết với các đồng phạm, tiết lộ thông tin trước khi phát hành hồ sơ yêu cầu; thông đồng và hợp thức hóa thủ tục đấu thầu để tạo điều kiện cho công ty của Tô Mỹ Ngọc và Nguyễn Trí Minh được cung cấp giấy in cho NXB Giáo dục.

Kết quả là 2 doanh nghiệp trên và các công ty được chỉ định đã trúng 7 gói thầu trên, gây tổng thiệt hại hơn 10 tỷ đồng.

Để “cảm ơn” vì đã tạo điều kiện để trúng thầu, Ngọc đã đưa hối lộ cho ông Thái 3 tỷ đồng; còn Minh đưa 400 triệu đồng.

Không những thế, từ năm 2018 đến năm 2021, các công ty của Tô Mỹ Ngọc tiếp tục tham gia và trúng 10 gói thầu tại NXB Giáo dục, với tổng trị giá 1.593 tỷ đồng. Từ đó, đến hẹn lại lên, Ngọc đều chi 4 tỷ đồng/năm để cảm ơn cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên NXB Giáo dục và 200 triệu đồng/ năm vào các dịp Tết Nguyên Đán.

Còn Công ty Giấy Minh Cường Phát của Nguyễn Trí Minh cũng tiếp tục trúng 5 gói thầu của NXB Giáo dục, với tổng trị giá hơn 200 tỷ đồng. Minh đã “lại quả” cho Thái 4 tỷ đồng.

Tuy nhiên, quá trình điều tra xác định, từ năm 2018, NXB Giáo dục không tiếp tục áp dụng hình thức này để lựa chọn nhà thầu cung cấp giấy, mà thực hiện theo quy định do Hội đồng thành viên ban hành để áp dụng cho các hoạt động mua sắm thường xuyên.

Do đó, cơ quan này đánh giá, trong giai đoạn 2018-2022, NXB Giáo dục đã tổ chức mua sắm 26 gói mua sắm giấy in với tổng trị giá hơn 2.667 tỷ đồng, nhưng không có vi phạm.