Theo Báo cáo kết quả giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023” được Đoàn giám sát của Quốc hội thực hiện, việc triển khai dự án của các doanh nghiệp bất động sản gặp rất nhiều vướng mắc liên quan đến thủ tục pháp lý.

Kết quả tổng hợp của một số địa phương cho thấy, việc thực hiện trình tự, thủ tục đầu tư các dự án bất động sản có sự khác biệt lớn, tùy theo quy mô dự án, sự chuẩn bị của chủ đầu tư, sự thay đổi về quy định pháp luật.

Một số địa phương có ước tính thời gian thực hiện các thủ tục đầu tư dự án từ khi chấp thuận chủ trương đầu tư cho đến khi triển khai đầu tư xây dựng (trong trường hợp không phải điều chỉnh chủ trương đầu tư) 6-12 tháng song cũng có địa phương mất 4-5 năm.

Cụ thể, thời gian thực hiện các thủ tục đầu tư dự án từ khi chấp thuận chủ trương đầu tư cho đến khi triển khai đầu tư xây dựng là 4- 5 năm (TP. Hà Nội); tối thiểu 353 ngày (Bắc Ninh); 01 năm (Hưng Yên); 6 - 12 tháng (TP. Đà Nẵng); 12 tháng (Bình Thuận); 18 tháng - 3 năm (TP. Hồ Chí Minh); 475 - 565 ngày (TP. Cần Thơ); 2 - 3 năm (Bình Dương)… Trên thực tế, thời gian cần thiết để thực hiện trình tự, thủ tục đầu tư dự án bất động sản thường kéo dài.    

Theo phản ánh của nhiều doanh nghiệp, thời gian thực hiện trình tự, thủ tục để triển khai dự án bất động sản (bao gồm cả thủ tục về đất đai, đầu tư, đấu giá, đấu thầu, xây dựng, kinh doanh bất động sản, nhà ở, bảo vệ môi trường…) kéo dài. Việc triển khai các thủ tục chuẩn bị đầu tư dự án còn khá phức tạp, nhà đầu tư phải thực hiện nhiều bước, thủ tục hành chính phức tạp, thiếu liên thông, thời gian bị kéo dài nên ảnh hưởng đến hiệu quả đầu tư của dự án.

Đơn cử, Tập đoàn Hưng Thịnh có văn bản phản ánh Dự án Khu đô thị mới Lê Minh Xuân (TP. Hồ Chí Minh) có quyết định giao đất từ năm 2014, đến nay vẫn đang trong quá trình rà soát pháp lý; Dự án Khu đô thị sinh thái Quan Nam - Thủy Tú (Golden Hills City) tại quận Liên Chiểu và huyện Hòa Vang (Đà Nẵng) sau gần 3 năm vẫn chưa được xử lý các thủ tục liên quan do phải rà soát dự án...

Tại Cần Thơ, theo phản ánh của các cử tri tại các quận Bình Thủy, Cái Răng, Ninh Kiều, có nhiều dự án quy hoạch đã lâu trên địa bàn nhưng chậm triển khai, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân.

Trước đó, tháng 6/2023, Thủ tướng chính phủ Phạm Minh Chính đã có buổi làm việc với Ban Thường vụ Thành Uỷ Cần Thơ và đã có những chỉ đạo để tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các dự án đầu tư sử dụng các khu đất, quỹ đất có giá trị thương mại không cao đã có Quyết định chủ trương đầu tư theo Luật Đầu tư năm 2014. Nhưng thực tế, đến nay các dự án vẫn chưa có tiến triển,  gây thất thoát lớn về nguồn lực của xã hội.

Giai đoạn từ năm 2015-2019, Cần Thơ đã kêu gọi và được nhiều nhà đầu tư có uy tín, có vốn đầu tư nước ngoài đăng ký như Công ty cổ phần Vinpearl, Công ty cổ phần đầu tư Văn Phú-Imvest, Công ty cổ phần đầu tư và phát triển đô thị Long Giang,... Nhiều dự án của các nhà đầu tư đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết từ năm 2020, đến nay vẫn không tiến triển như dự án: Khu đô thị mới cồn Khương, Khu đô thị mới hai bên đường Võ Văn Kiệt (Khu 4), Khu đô thị mới hai bên đường Võ Văn Kiệt (Khu 9),...

Trong đó, có dự án có vị trí kết nối giao thông rất kém, kết nối với giao thông bên ngoài là đường đất độc đạo nhỏ, là vùng đất trũng, địa chất yếu, dân cư hiện trạng đi lại khó khăn như dự án Dự án Khu đô thị mới cồn Khương của Liên danh Nhà đầu tư Công ty cổ phần Văn Phú-Invest và công ty cổ phần 216.

Dự án này có quy mô khoảng 50 ha, được kỳ vọng sẽ biến vùng đất trũng thành Khu đô thị đáng sống, đã được phê duyệt chủ trương đầu tư từ năm 2019 và chấp thuận đầu tư vào đầu năm 2021. Tuy nhiên, sau hơn 4 năm, tiến độ dự án vẫn "giậm chân tại chỗ", gây ra tình trạng lãng phí tài nguyên đất đai và nguồn lực xã hội.

Việc chậm triển khai các dự án bất động sản không chỉ gây lãng phí tài nguyên đất đai mà còn tạo ra những tác động tiêu cực đối với người dân và doanh nghiệp. Người dân chịu ảnh hưởng nặng nề khi sống trong điều kiện sinh hoạt không đảm bảo, không được hưởng quyền lợi tái định cư, bồi thường bị đình trệ. Còn doanh nghiệp phải đối mặt với thiệt hại về chi phí, rủi ro tài chính và mất cơ hội phát triển. Tình trạng này không chỉ làm chậm sự phát triển kinh tế mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của TP. Cần Thơ nói riêng và khu vực đồng bằng sông Cửu Long nói chung.

Để tháo gỡ tình trạng này, Thành phố Cần Thơ cần khẩn trương giải quyết những nút thắt để tháo gỡ khó khăn vướng mắc cho các dự án đầu tư có sử dụng đất theo Luật Đầu tư năm 2014 như Thủ tướng chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo từ tháng 6/2023, để khơi thông nguồn lực, phát triển hạ tầng, đóng góp vào sự phát triển bền vững của khu vực và đất nước.