Bộ GTVT vừa có công văn gửi Văn phòng Chính phủ về việc bổ sung dịch vụ thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay vào dự án thu phí điện tử không dừng đường bộ để triển khai thực hiện.

Tại công văn này, Bộ GTVT cho biết là việc triển khai thu phí không dừng tại các sân bay là hết sức cần thiết, được các Đại biểu Quốc hội rất quan tâm, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo và yêu cầu sớm hoàn thành. Hiện nay, tất cả các điều kiện về cơ sở vật chất, giải pháp kỹ thuật, công nghệ để triển khai thu phí không dừng tại một số trạm thu phí cảng hàng không, sân bay có lưu lượng lớn đã sẵn sàng và có thể triển khai thực hiện ngay.

Để sớm triển khai dịch vụ thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay đáp ứng nhu cầu xã hội và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đề nghị Văn phòng Chính phủ tổng hợp báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho phép Bộ GTVT bổ sung dịch vụ thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay vào dự án thu phí điện tử không dừng đường bộ để triển khai thực hiện.

Sau khi được bổ sung dịch vụ thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay vào dự án thu phí điện tử không dừng, Bộ GTVT sẽ chỉ đạo các cơ quan đơn vị liên quan (các nhà cung cấp dịch vụ, Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam - ACV) tổ chức triển khai các bước theo bảo đảm tiến độ, đồng bộ, kết nối liên thông.

Trước đó, Văn phòng Chính phủ đã có công văn số 10013/VPCP – CN truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà về thu phí điện tử không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay.

Cụ thể,  Phó Thủ tướng giao Bộ GTVT khẩn trương làm việc với các cơ quan liên quan để thống nhất phương án giải quyết, trong đó cần làm rõ việc định trường hợp mở rộng dịch vụ này thuộc hay không thuộc phạm vi điều chỉnh của Quyết định số 19/2020/QĐ-TTg ngày 17/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ theo hình thức điện tử không dừng; trường hợp thuộc phạm vi thì xác định rõ thẩm quyền quyết định mở rộng dịch vụ và người đề xuất mở rộng dịch vụ, người chấp thuận đề xuất (theo khoản 11 Điều 26); trường hợp không thuộc phạm vi điều chỉnh của Quyết định số 19/2020/QĐ-TTg thì phải làm rõ cơ sở pháp lý điều chỉnh vấn đề này và đề xuất giải pháp; trường hợp phải sửa đổi, bổ sung Quyết định 19/2020/QĐ-TTg, đề nghị Bộ Giao thông vận tải phối hợp với các cơ quan liên quan khẩn trương tiến hành thủ tục sửa đổi theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng giao Bộ GTVT đánh giá tác động của việc điều chỉnh Hợp đồng BOO; lấy ý kiến của các nhà khai thác cảng hàng không, sân bay.

Thực hiện chỉ đạo nói trên của Phó Thủ tướng Chính phủ, ngày 16/1/2024, Bộ GTVT đã tổ chức cuộc họp với các Bộ (Tư pháp, Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và ACV để thống nhất phương án triển khai thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay.

Các cơ quan, đơn vị đều thống nhất sự cần thiết phải sớm triển khai thu phí không dừng tại trạm thu phí cảng hàng không, sân bay như đề xuất của Bộ GTVT và một số cơ quan có ý kiến dịch vụ thu phí không dừng tại các cảng hàng không sân bay không thuộc phạm vi điều chỉnh của Quyết định số 19/2020/QĐ-TTg.

Tuy nhiên, việc trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh Quyết định 19/2020/QĐ-TTg sẽ mất nhiều thời gian, không bảo đảm tiến độ theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và không khả thi.

Về giải pháp tổ chức thực hiện, đa số các bộ, ngành cho rằng việc triển khai thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay chỉ là giải pháp kỹ thuật thay đổi hình thức thu phí từ thủ công thành thu phí tự động và do các doanh nghiệp (ACV và các nhà cung cấp dịch vụ) tự tổ chức thực hiện. Để hệ thống thu phí điện tử không dừng tại các cảng hàng không, sân bay do doanh nghiệp thực hiện vận hành đồng bộ, kết nối liên thông trên toàn quốc thì cần phải kết nối hệ thống thiết bị tại trạm với trung dữ liệu của hệ thống thu phí điện tử không dừng đường bộ do Bộ GTVT đang vận hành (tương tự như việc triển khai thu phí không dừng tại các trạm thu phí đường bộ do các địa phương quản lý: trách nhiệm triển khai là của địa phương và các nhà đầu tư BOT, sau khi địa phương và Nhà đầu tư BOT thực hiện xong việc lắp đặt thiết bị thu phí không dừng tại các trạm thu phí sẽ phải kết nối với trung tâm dữ liệu của hệ thống thu phí điện tử không dừng đường bộ do Bộ GTVT đang vận hành để bảo đảm tính kết nối, liên thông trên toàn quốc).

Theo báo cáo của ACV, việc triển khai lắp đặt thiết bị thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không sân bay không có vướng mắc, hiện nay ACV đã lắp đặt xong thiết bị tại một số sân bay, cảng hàng không có lưu lượng lớn.

Tuy nhiên, việc kết nối thiết bị thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không sân bay với hệ thống thu phí không dừng do Bộ GTVT đang triển khai sẽ gặp khó khăn, vướng mắc do: Theo quy định tại khoản 8, Điều 3, Luật PPP quy định “Doanh nghiệp dự án PPP là doanh nghiệp do nhà đầu tư thành lập có mục đích duy nhất để ký kết và thực hiện hợp đồng dự án PPP”.

Theo quy định này, các nhà cung cấp dịch vụ thu phí (là doanh nghiệp dự án của các dự án thu phí không dừng) được thành lập với mục đích chỉ để thực hiện nhiệm vụ thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ; trường hợp mở rộng dịch vụ để kết nối với các trạm thu phí tại các cảng hàng không sân bay cần phải điều chỉnh dự án thu phí điện tử không dừng để bổ sung các dịch vụ tăng thêm vào phạm vi dự án.

Do trước đây khi Bộ GTVT báo cáo và được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương triển khai dự án thu phí điện tử không dừng chỉ với phạm vi thu phí dịch vụ sử dụng đường bộ, chưa bao gồm các dịch vụ khác.

“Vì vậy để điều chỉnh phạm vi dự án thu phí điện tử không dừng, mở rộng dịch vụ thu phí không dừng tại các cảng hàng không, sân bay cần có sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ làm cơ sở triển khai thực hiện”, Bộ GTVT cho biết.

Theo Bộ GTVT, việc triển khai thu phí không dừng tại các cảng hàng không, sân bay ngoài các lợi ích to lớn cho xã hội và người dân như đã báo cáo, còn làm tăng hiệu quả đầu tư, tài chính của các dự án thu phí không dừng đường bộ mà Bộ GTVT đang triển khai do:  không phát sinh chi phí đầu tư tại các dự án thu phí không dừng (việc đầu tư thiết bị tại trạm thu phí do ACV thực hiện); nguồn thu của dự án thu phí không dừng tăng lên do thu được phí dịch vụ kết nối do ACV trả; Bộ GTVT sẽ điều chỉnh dự án thu phí không dừng để cập nhật nguồn thu này trong phương án tài chính của dự án.

Ngoài ra, theo số liệu ACV, việc thu phí không dừng tại các cảng hàng không sân bay làm tăng hiệu quả việc quản lý, khai thác hệ thống đường dẫn vào sân bay của ACV do giảm khoảng 80% chi phí quản lý thu phí thủ công tại các trạm thu phí sân bay hiện nay.

Trong quá trình tổ chức thực hiện, việc thu phí không dừng tại các trạm thu phí cảng hàng không, sân bay ngoài sự giám sát của ACV và các nhà cung cấp, còn có sự giám sát của Cục Đường bộ Việt Nam và các cơ quan quản lý thuế…nên sẽ bảo đảm công khai, minh bạch, không gây thất thoát trong quá trình thu phí.