Ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận bí quyết công nghệ

Bộ Tài chính Mỹ hôm 21/6 đã công bố dự thảo đề xuất các quy tắc và một loạt trường hợp ngoại lệ sau giai đoạn lấy ý kiến ban đầu theo lệnh hành pháp được ký bởi Tổng thống Mỹ Joe Biden vào tháng 8 năm ngoái. Các quy định được đề xuất đặt trách nhiệm lên các cá nhân và công ty Mỹ trong việc xác định giao dịch nào sẽ bị hạn chế hoặc bị cấm.

Lệnh hành pháp của Tổng thống Biden hướng đến thiết lập các quy định đối với một số khoản đầu tư của Mỹ vào chất bán dẫn và vi điện tử, điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo. Đây là một phần trong nỗ lực lớn hơn của Mỹ nhằm ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận bí quyết công nghệ của nước này để phát triển công nghệ tinh vi và thống trị thị trường toàn cầu.

Mỹ đang trên đà thực hiện các quy định siết chặt đầu tư vào Trung Quốc vào cuối năm nay như dự kiến. Chính quyền nước này sẽ thu thấp các ý kiến đóng góp cho dự thảo các quy tắc cho đến ngày 4/8.

Ông Paul Rosen, Trợ lý Bộ trưởng Tài chính phụ trách an ninh đầu tư cho biết: "Các quy tắc được đề xuất đó nhằm thúc đẩy an ninh quốc gia của chúng ta bằng cách ngăn chặn nhiều lợi ích mà một số khoản đầu tư của Mỹ mang lại ngoài vốn, từ việc hỗ trợ phát triển các công nghệ nhạy cảm ở các quốc gia có thể sử dụng chúng để đe dọa an ninh quốc gia của chúng ta".

Bộ Tài chính Mỹ cho rằng các quy định mới nhằm thực hiện "một chương trình an ninh quốc gia hẹp và có mục tiêu" tập trung vào một số khoản đầu tư ra nước ngoài ở các quốc gia có liên quan.

Dự kiến vào tháng 8, Bộ Tài chính Mỹ đã đề ra dự thảo các quy tắc đề xuất rõ nét hơn sau khi lấy ý kiến công khai. Cơ quan này cũng đã đề xuất các trường hợp ngoại lệ bổ sung, chẳng hạn như đối với các giao dịch được coi là vì lợi ích quốc gia của Mỹ.

Các quy tắc được đề xuất sẽ cấm các giao dịch trong lĩnh vực AI vì một số mục đích sử dụng cuối cùng nhất định và liên quan đến các hệ thống được đào tạo để sử dụng một lượng lớn sức mạnh tính toán cụ thể; đồng thời cũng sẽ yêu cầu khai báo về các giao dịch liên quan đến sự phát triển của hệ thống AI hoặc chất bán dẫn không bị cấm.

Phạm vi hạn chế đầu tư có thể được mở rộng

Các trường hợp ngoại lệ khác sẽ áp dụng cho chứng khoán giao dịch công khai, chẳng hạn như quỹ chỉ số hoặc quỹ tương hỗ; một số khoản đầu tư hợp tác hữu hạn nhất định; mua lại quyền sở hữu của quốc gia liên quan; giao dịch giữa công ty mẹ Mỹ và công ty con được kiểm soát đa số; các cam kết ràng buộc có trước ngày đặt hàng; và một số khoản tài trợ nợ hợp vốn nhất định.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết một số giao dịch của nước thứ ba được xác định là nhằm giải quyết các mối lo ngại về an ninh quốc gia hoặc trong đó nước thứ ba giải quyết thỏa đáng các mối lo ngại về an ninh quốc gia cũng có thể được miễn trừ các quy định trên.

Sắc lệnh của Mỹ ban đầu tập trung siết đầu tư vào Trung Quốc, Macau và Hong Kong, nhưng các quan chức Mỹ cho biết nó có thể được mở rộng sau đó.

Cựu quan chức Bộ Tài chính Laura Black, luật sư tại công ty Akin Gump ở Washington, cho biết Bộ Tài chính Mỹ đang cố gắng xác định phạm vi của các quy định đề xuất càng hẹp càng tốt, nhưng điều này sẽ đòi hỏi các công ty muốn đầu tư vào Trung Quốc phải tăng cường thận trọng.

Luật sư Laura Black lưu ý: "Các nhà đầu tư Mỹ sẽ cần phải tiến hành thẩm định sâu rộng hơn khi đầu tư vào Trung Quốc hoặc đầu tư vào các công ty Trung Quốc hoạt động trong các lĩnh vực được điều chỉnh quy định".

Bà Black cũng cho rằng các quy tắc đề xuất của Bộ Tài chính đang kiểm soát các quỹ đầu tư mạo hiểm và vốn cổ phần tư nhân do Mỹ quản lý, cũng như các khoản đầu tư của một số đối tác hữu hạn của Mỹ vào các quỹ do nước ngoài quản lý và nợ chuyển đổi.

Một số công ty con và công ty mẹ của Trung Quốc sẽ phải tuân theo quy định này, điều này cũng sẽ cấm một số khoản đầu tư của các công ty Mỹ vào các nước thứ ba, theo luật sư Black.

Bên cạnh các khoản đầu tư cổ phần, liên doanh và các dự án mới, nợ khó đòi cũng có thể được thu hồi khi nó trở thành vốn chủ sở hữu.

Các quy định trên của Mỹ theo dõi các hạn chế trong việc xuất khẩu một số công nghệ sang Trung Quốc, chẳng hạn như các hạn chế xuất khẩu một số chất bán dẫn tiên tiến.

Mục tiêu là ngăn chặn các quỹ của Mỹ giúp Trung Quốc phát triển năng lực của chính mình trong những lĩnh vực đó để hiện đại hóa quân đội.

Những người vi phạm các quy tắc được đề xuất có thể phải chịu cả hình phạt hình sự và dân sự, và các khoản đầu tư có thể bị hủy bỏ.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết họ đã làm việc với các đồng minh và đối tác của Mỹ về mục tiêu của các hạn chế đầu tư, đồng thời lưu ý rằng Ủy ban châu Âu và Vương quốc Anh đã bắt đầu xem xét liệu có nên giải quyết các rủi ro đầu tư ra nước ngoài hay không và bằng cách nào.