Tại Việt Nam, tỷ lệ mắc mới bệnh nhân ung thư tăng lên 9 bậc (xếp thứ 90/185 quốc gia) và tỷ lệ tử vong do ung thư tăng 6 bậc (xếp thứ 50/185 quốc gia) so với ghi nhận năm 2018. Ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư.

PGS.TS Phạm Văn Bình, Phó giám đốc Bệnh viện K chia sẻ, đến nay, các nhà khoa học vẫn chưa xác định được chính xác đâu là nguyên nhân dẫn đến bệnh ung thư, mà mới chỉ xác định được các yếu tố nguy cơ của bệnh.

Người càng nhiều tuổi thì nguy cơ mắc càng cao. Bên cạnh đó, là yếu tố môi trường (nước, không khí), thực phẩm, lối sống không lành mạnh (hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia, lười vận động…).

PGS. TS Phạm Văn Bình đánh giá, trong việc điều trị hiện nay, chúng ta vẫn còn thiếu sót đó là chưa chăm sóc đến tâm hồn, tâm lý của bệnh nhân.

Khi nhận được kết quả chẩn đoán mắc ung thư, nhiều người bệnh thấy như trời sụp. Họ đi từ cảm xúc này sang cảm xúc khác, chán nản, buồn bã, thậm chí là trầm cảm, không muốn điều trị.

Đã có một số nghiên cứu trên thế giới cho thấy tỷ lệ tự tử trong các bệnh nhân ung thư thay đổi theo giai đoạn bệnh, dao động từ 1 đến 71%. Tỷ lệ này cao hơn so với các quần thể bệnh khác.

Người bệnh ung thư phải trải qua các phương pháp điều trị khác nhau, thời gian điều trị lâu dài, đặc biệt cần sự tận tâm, chăm sóc của điều dưỡng.

Hơn nữa, ngoài những tác động về thể chất, người bệnh còn luôn thường trực những lo lắng như lo bị bệnh không ai chăm sóc gia đình, con cái; lo hình ảnh của bản thân bị thay đổi; lo không đủ chi phí điều trị…

Vì thế, người điều dưỡng không chỉ nắm rõ kiến thức chuyên môn mà còn phải hiểu cả những lo lắng này để giúp đỡ bệnh nhân. Việc hỗ trợ về tâm lý này đôi khi mang lại kết quả ngoạn mục.

Người điều dưỡng cần giúp bệnh nhân ung thư hiểu bệnh ung thư họ mắc là gì, có chữa được không, đang ở giai đoạn nào… từ đó mở ra cho bệnh nhân chân trời mới; không phải sụp đổ mà phía trước vẫn là bình minh.

Còn theo GS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K, công tác phòng chống ung thư hiện nay vẫn là một thách thức lớn đối với nền y học trên thế giới và vai trò của điều dưỡng là vô cùng quan trọng.

Điều dưỡng không chỉ là việc thực hiện các quy trình kỹ thuật, mà cần xây dựng mối quan hệ gần gũi với người bệnh, lắng nghe, hỗ trợ tinh thần, giảm đau, quản lý tác dụng phụ và tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình hồi phục của người  bệnh. 

Cán bộ làm công tác điều dưỡng ung thư đòi hỏi sự nhạy bén, tình cảm và kiến thức chuyên môn sâu rộng. Tổ chức Y tế Thế giới đã khẳng định, dịch vụ chăm sóc người bệnh của Điều dưỡng là một trong những trụ cột của hệ thống y tế.

Về phía Bộ Y tế, GS.TS Trần Văn Thuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho hay, công tác phòng, chống ung thư hiện nay vẫn là một thách thức lớn đối với nền y học trên thế giới và vai trò của điều dưỡng là vô cùng quan trọng.

Tuy vậy, công tác điều dưỡng ung thư hiện đang đối diện với nhiều khó khăn, thách thức, nhiều nơi còn quan niệm cho rằng, nghề điều dưỡng là nghề phục vụ, điều dưỡng chỉ là người làm theo y lệnh của bác sĩ.

Nguồn nhân lực điều dưỡng thiếu nhiều về số lượng và năng lực chuyên môn thấp hơn so với nhiều nước trong khu vực; công tác chăm sóc người bệnh tại các cơ sở y tế còn phụ thuộc nhiều vào người nhà người bệnh.

Điều dưỡng hành nghề chưa phù hợp với văn bằng đào tạo, trong khi đó đào tạo điều dưỡng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn và hội nhập.

Ngành Y tế đang tập trung các giải pháp nhằm đổi mới căn bản và toàn diện về công tác điều dưỡng. Trong đó, ngành sẽ tập trung nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác điều dưỡng;

Bên cạnh đó, là phát triển nguồn nhân lực điều dưỡng, thúc đẩy phát triển công nghệ và trang thiết bị phục vụ nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc người bệnh toàn diện trong các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, đáp ứng yêu cầu chăm sóc thực tiễn và hội nhập điều dưỡng khu vực ASEAN.

Thứ trưởng Bộ Y tế cũng đề nghị các bệnh viện tiếp tục quan tâm, đầu tư, ghi nhận và tôn vinh vai trò của người điều dưỡng vì một tương lai tươi sáng của nghề điều dưỡng, cũng như của ngành Y tế nhằm đạt mục tiêu phát triển bền vững, bảo hiểm y tế toàn dân và sức khỏe cho mọi người.