Theo Bộ Công thương, việc khởi kiện, điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại vẫn đang được đẩy mạnh nhằm lập lại môi trường cạnh tranh bình đẳng cho các ngành sản xuất trong nước trước bối cảnh nhiều hàng hóa nhập khẩu có dấu hiệu bán phá giá hoặc được trợ cấp, gây thiệt hại nghiêm trọng cho một số ngành sản xuất trong nước.

Cụ thể, hết tháng 9/2024, trong số 29 vụ việc phòng vệ thương mại mà Việt Nam đã khởi xướng điều tra, Bộ Công thương đã áp dụng 22 biện pháp với hàng hóa nhập khẩu. 

Cục Phòng vệ thương mại (Cơ quan điều tra) đang tiếp tục triển khai công tác điều tra, rà soát các vụ việc phòng vệ thương mại.

Theo đó, tiếp tục điều tra, rà soát 07 vụ việc đã khởi xướng trong năm 2023; khởi xướng điều tra 02 vụ việc mới, khởi xướng rà soát 02 vụ việc rà soát cuối kỳ; tiếp nhận và xử lý 09 hồ sơ đề nghị điều tra và rà soát mới. 

Hiện tại, trong số 29 vụ việc điều tra thì đang có 17 biện pháp phòng vệ thương mại có hiệu lực. 

"Các biện pháp này đã góp phần bảo đảm môi trường thương mại công bằng nhằm ngăn chặn tác động tiêu cực của hàng nhập khẩu đến sản xuất trong nước và lao động, việc làm, bảo đảm an ninh kinh tế và an sinh xã hội, tăng thu cho ngân sách nhà nước khoảng 1,5 nghìn tỷ mỗi năm", Cơ quan điều tra cho biết.

Đối với công tác kháng kiện, đến hết tháng 8 năm 2024, đã có 257 vụ việc điều tra phòng vệ thương mại từ 24 thị trường và vùng lãnh thổ điều tra đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Trong đó, các vụ điều tra chống bán phá giá là 141 vụ việc; các vụ việc tự vệ là 52 vụ việc; chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại là 37 vụ việc và chống trợ cấp là 27 vụ việc.

Với nỗ lực ngăn ngừa sớm các vụ việc điều tra với hàng hóa xuất khẩu, Bộ Công thương đã cập nhật danh sách cảnh báo các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra, chống lẩn tránh phòng vệ thương mại (danh sách cập nhật vào tháng cuối hàng quý) gửi các Bộ, ngành, UBND các tỉnh, Hiệp hội, doanh nghiệp liên quan để phối hợp theo dõi.

Công tác cảnh báo sớm cũng như hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng điều tra đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam thời gian qua đã đem lại một số kết quả tích cực. Nhờ đó, các doanh nghiệp xuất khẩu không bị áp thuế phòng vệ thương mại hoặc bị áp thuế ở mức thấp, góp phần giữ vững và mở rộng thị trường xuất khẩu. 

Xuất khẩu hàng hóa sản xuất tại Việt Nam tăng nhanh trong những năm gần đây, nhưng nhập khẩu hàng hóa, nguyên liệu đầu vào cũng tăng tương ứng nhằm phục vụ sản xuất.

9 tháng năm 2024, kim ngạch nhập khẩu hàng hóa sơ bộ đạt 279 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước, với 40 mặt hàng nhập khẩu đạt giá trị trên 1 tỷ USD, chiếm tỷ trọng 91,5% tổng kim ngạch nhập khẩu (có 3 mặt hàng nhập khẩu trên 10 tỷ USD, chiếm 45%).

Phòng vệ thương mại là công cụ chính sách được Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) cho phép các nước thành viên sử dụng với mục đích bảo vệ ngành sản xuất trong nước trước các hành vi cạnh tranh được coi là không lành mạnh của hàng hóa nhập khẩu như bán phá giá hay trợ cấp từ chính phủ; hoặc trong trường hợp hàng hóa nhập khẩu tăng mạnh gây ảnh hưởng tới ngành sản xuất nội địa.

Chính vì vậy, cùng với sự phát triển của thương mại toàn cầu, các biện pháp phòng vệ thương mại cũng thường xuyên được các quốc gia trên thế giới sử dụng. Các nền kinh tế có xuất khẩu càng lớn càng dễ trở thành đối tượng của các biện pháp phòng vệ thương mại.