Cú hích từ hỗ trợ lệ phí trước bạ

Tháng 12/2024, ngành ô tô không còn được hưởng chính sách hỗ trợ giảm 50% lệ phí trước bạ cho ô tô sản xuất, lắp ráp trong nước, nên doanh số bán xe không được thăng hoa như 3 tháng được hưởng trước đó, nhưng thị trường ô tô năm 2024 cũng có thể khép lại với kết quả chấp nhận được.

“Doanh số bán hàng trong năm 2024 đã tăng trưởng 10 - 12% so với năm 2023. Đây là một dấu hiệu rất tích cực cho sự phát triển của thị trường trong năm nay”, Tổng giám đốc Ford Việt Nam, ông Ruchik Shah chia sẻ với phóng viên Báo Đầu tư.

Trước đó, kết thúc 11 tháng của năm 2024, doanh số bán xe được tổng hợp từ số liệu bán lẻ thực tế của các thành viên Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), từ nhập khẩu xe nguyên chiếc của các đơn vị không phải là thành viên VAMA, của Hyundai Thành Công và VinFast đạt tổng cộng là 434.393 xe.

Như vậy, doanh số thị trường ô tô Việt Nam năm 2024 chắc chắn sẽ vượt qua mốc 450.000 xe.

Nhận định về kết quả tích cực của thị trường, Tổng giám đốc Ford Việt Nam cũng cho hay, 2023 là một năm đầy thách thức đối với nền kinh tế Việt Nam, và tình hình này còn kéo dài đến năm 2024. Các doanh nghiệp thực sự phải nỗ lực rất nhiều để duy trì kết quả kinh doanh trong bối cảnh đó. Việc Chính phủ hỗ trợ giảm lệ phí trước bạ trong 3 tháng cuối năm thực sự là một động lực lớn, giúp các doanh nghiệp đạt được những kết quả bán hàng ấn tượng.

Thống kê của VAMA cho thấy, doanh số bán xe tháng 8/2024 - khi chưa có ưu đãi lệ phí trước bạ - chỉ là 25.196 chiếc, nhưng đã tăng lên lần lượt là 36.585 - 38.761 xe và 44.200 xe trong lần lượt 3 tháng liền sau đó nhờ ưu đãi lệ phí trước bạ. Thậm chí, với Hyundai Thành Công, thống kê của doanh nghiệp cho thấy, chỉ 3 tháng có ưu đãi lệ phí trước bạ, doanh số bán xe đã chiếm 40% doanh số bán xe 11 tháng.

Có những hãng xe như Ford Việt Nam cũng liên tiếp lập kỷ lục mới về tháng bán hàng trong 3 tháng này.

Xe Trung Quốc hiện diện mạnh

Năm 2024 cũng là năm thị trường ô tô chứng kiến sự thâm nhập mạnh mẽ của nhiều thương hiệu xe đến từ Trung Quốc, như MG, BYD, GAC, Haima, Omoda & Jaecoo, Geely, Wuling…

Khác với sự không thiện cảm khi xuất hiện ở giai đoạn 10 năm trước, trong lần tái thâm nhập thị trường Việt Nam này, các thương hiệu xe Trung Quốc đã có sự lột xác đáng kể. Thay vì tập trung vào lợi thế giá rẻ, nhiều thương hiệu đã chú trọng việc tạo ra giá trị cho người tiêu dùng với các thiết kế hiện đại và trang thiết bị dày dặn, cùng công nghệ tiên tiến.

Ông Teh Kim Hwa, Tổng giám đốc TC Services Việt Nam, đơn vị phân phối GAC Motor tại Việt Nam cho biết, lợi thế cạnh tranh của GAC Motor là các mẫu xe mang xu hướng trẻ hóa, phù hợp với thị hiếu ngày càng phát triển của người tiêu dùng Việt Nam và công nghệ tiên tiến như tự lái được ứng dụng trên tất cả các mẫu xe. Đồng thời, lợi thế còn là chính sách hậu mãi cam kết 7 năm bảo hành, 7 năm miễn phí dịch vụ cứu hộ 24/7 và 7 năm miễn phí nhân công bảo dưỡng… Đặc biệt, trong tương lai rất gần, hãng cũng mang đến Việt Nam các dòng sản phẩm xanh hóa.

Các thương hiệu xe Trung Quốc cũng đã có chiến lược kinh doanh bài bản hơn qua việc xây dựng hệ thống đại lý bán hàng và dịch vụ rộng khắp, cùng quảng bá sản phẩm giúp người tiêu dùng có trải nghiệm tốt hơn, xóa bỏ lo ngại về thiếu phụ tùng thay thế và các vấn đề bảo hành, sửa chữa. Nhờ vậy, một số thương hiệu Trung Quốc đã có doanh số bán khá, bởi phù hợp với nhu cầu của người tiêu dùng.

Thậm chí, hai tập đoàn ô tô hàng đầu của Trung Quốc là Chery và Geely đã cùng các đối tác Việt Nam chọn Thái Bình để xây dựng các nhà máy lắp ráp ô tô mới với kế hoạch đi vào hoạt động trong năm 2025-2026.

Xe thân thiện môi trường được chú trọng

Năm 2024 cũng chứng kiến sự lên ngôi mạnh mẽ của nhiều dòng xe thân thiện với môi trường. Triển lãm ô tô Việt Nam 2024 hay doanh số bán xe điện tăng mạnh của VinFast trong năm 2024 là các ví dụ cho thấy sự chú trọng mạnh mẽ của các hãng ô tô vào các giải pháp năng lượng xanh, giảm phát thải.

Với đà này, năm 2025 cũng được các hãng xe nhận định là cơ hội cho xe xanh khi nhiều khách hàng có ý thức bảo vệ môi trường, nên ưu tiên chọn các mẫu xe ít tiêu thụ nhiên liệu hoặc chuyển sang dùng xe điện.

Cho rằng quá trình chuyển đổi từ việc sử dụng xe động cơ đốt trong (ICE) sang xe thuần điện (BEV) tại Việt Nam vẫn còn gặp những khó khăn nhất định, như thiếu hạ tầng trạm sạc, tình trạng thiếu điện, cơ cấu nguồn cung điện còn phụ thuộc nhiều vào năng lượng hóa thạch, cũng như thói quen của người tiêu dùng, VAMA đã kiến nghị thuế tiêu thụ đặc biệt với các dòng xe lai xăng - điện (hybrid) ưu đãi hơn nữa để đóng góp nhanh vào mục tiêu giảm phát thải ngành ô tô, đồng thời không phải chịu áp lực đầu tư lớn cho hạ tầng trạm sạc cho xe điện.

Ước tính cần tới 51.000 tỷ đồng đầu tư hạ tầng trạm sạc tại các tuyến cao tốc tới năm 2050.

Với thực tế các dự án điện mới vài năm trở lại đây rất ì ạch, cộng thêm nhiệt điện chạy than vẫn chiếm tỷ trọng tới khoảng 45% trong sản lượng điện được cung cấp cho nền kinh tế, việc chuyển đổi sang sử dụng xe thuần điện (BEV) được các chuyên gia cho là cần một lộ trình phù hợp. Đồng thời, các dòng xe hybrid cần được cân nhắc như một lựa chọn trong giai đoạn chuyển tiếp bởi giúp tiết kiệm từ khoảng 30% đến 50% nhiên liệu sử dụng, khiến giảm lượng phát thải CO2 tương ứng.

Theo Chủ tịch VAMA, với sự hỗ trợ từ Chính phủ và nỗ lực của các doanh nghiệp, ngành ô tô sẽ có bước tiến quan trọng theo hướng xanh hóa.

Đại lý bán xe căng mình

Trong khi người tiêu dùng ngày càng có nhiều lựa chọn, thì các đại lý bán xe lại không phải nơi nào cũng thuận lợi.

Trong năm 2024, có nhiều đại lý bán xe phải đóng cửa, dừng kinh doanh hoặc chuyển chủ vì doanh số không đạt như kỳ vọng.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đầu tư, có 3 mức đầu tư đại lý. Theo đó, các đại lý quy mô lớn sẽ chi 50 - 100 tỷ đồng cho phần cơ sở vật chất, showroom, xưởng dịch vụ (không bao gồm tiền đất); ở quy mô cỡ trung cần 25 - 50 tỷ đồng và ở quy mô nhỏ là khoảng 20 tỷ đồng.

Trong quá trình bán xe, tuỳ theo hãng xe và tuỳ sản phẩm mà hoa hồng các hãng trả cho đại lý từ 3 đến 7% (đa phần các hãng đang áp dụng mức 5%).

“Trước đây, khi quyết định bổ nhiệm một đại lý ở một địa phương, các hãng sẽ phải tính toán rất kỹ về dung lượng thị trường tại địa phương đó, cơ hội mục tiêu thị phần có thể đạt được để ra được điểm hoà vốn khi đại lý hoạt động. Thường là tính phương án đại lý mới sẽ lỗ kế hoạch từ 1 đến 2 năm sau khi hoạt động và chậm nhất chỉ từ năm thứ 2 hoặc năm thứ 3, đại lý sẽ đạt đến điểm kinh doanh hoà vốn và có lãi từ năm tiếp theo.

Nhưng hiện nay, các hãng ô tô không kể mới hay cũ, đang đua nhau mở rộng mạng lưới đại lý mà bỏ đi các phân tích tính toán trước đây về hiệu quả đầu tư thu hồi vốn của đại lý. Điều này dẫn đến năng lực phục vụ của các đại lý ô tô vượt xa thực tế bán hàng”, một đại lý chia sẻ.

Thực tế đại lý nhiều, khách hàng ít, cung vượt cầu đã khiến các đại lý thay vì tập trung nâng cao chất lượng hoạt động để tăng trải nghiệm khách hàng, thì tập trung vào cạnh tranh bằng giá, dẫn đến lợi nhuận thực tế của các đại lý ô tô giảm, thậm chí thua lỗ.

Đặc biệt, các đại lý mới của các hãng xe mới vì doanh thu dịch vụ sửa chữa còn thấp do số lượng xe bán ra chưa được nhiều.

Theo tính toán của các đại lý, với quy mô đại lý đầu tư lớn, thì doanh số bán xe hàng tháng phải đạt 60-80 xe và doanh thu dịch vụ phải ở mức 5 tỷ đồng mới đủ để trang trải chi phí và có lãi.

Bởi vậy, cuộc chơi làm đại lý bán xe cũng đang là thách thức cho nhà đầu tư, thậm chí tiềm ẩn rủi cho cho nền kinh tế và xã hội.