Bài 3: Kế sách thâu tóm 145 ha đất công giá rẻ về công ty gia đình

Ở vụ việc này, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Dương Trần Văn Nam bị cáo buộc, hành vi áp giá đất thấp trước đó “là nguyên nhân phát sinh tội phạm”.

Đem đất đi liên doanh, bán vốn khi chưa được cấp chủ quyền

Khu đất 145 ha nằm trong tổng diện tích hơn 563 ha thuộc Khu liên hợp Công nghiệp dịch vụ - Đô thị Bình Dương được UBND tỉnh Bình Dương giao đất, duyệt hợp đồng đền bù cho Tổng công ty 3-2 với giá 70.000 đồng/m2 trước khi Thủ tướng Chính phủ và Bộ Xây dựng phê duyệt đề án, quy hoạch xây dựng.

Ngày 12/10/2007, ông Nguyễn Văn Minh, Tổng giám đốc Tổng công ty 3-2 cùng 2 nhà đầu tư Hàn Quốc ký kết hợp đồng liên doanh thành lập Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Tân Thành (Công ty Tân Thành - phường Hoà Phú, TP. Thủ Dầu Một, Bình Dương), nhằm “thiết kế, xây dựng phát triển, tiếp thị (bán), sở hữu và điều hành Khu phức hợp Butterfly Island Golf Resort & Country Club bao gồm một sân golf 18 lỗ, câu lạc bộ giải trí, khu căn hộ cao tầng, khu nhà ở cao cấp và khu thương mại” trên khu đất 145 ha.

Theo Hợp đồng liên doanh, vốn điều lệ của Công ty Tân Thành là 30 triệu USD, trong đó, Tổng công ty 3-2 góp 9 triệu USD bằng quyền sử dụng 145 ha đất, chiếm 30% vốn điều lệ; hai nhà đầu tư Hàn Quốc góp 70% vốn điều lệ. Giá trị khu đất 145 ha được các bên thống nhất là 24 triệu USD, nên sau khi trừ đi 9 triệu USD góp bằng quyền sử dụng đất, Công ty Tân Thành sẽ hoàn trả lại 15 triệu USD cho Tổng công ty 3-2.

5 ngày sau khi ký hợp đồng trên, ông Minh ký công văn gửi UBND tỉnh Bình Dương xin chủ trương liên doanh. Ngày 24/10/2007, ông Trần Văn Lợi, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương đã ký công văn chấp thuận. Ngày 2/11/2007, UBND tỉnh Bình Dương cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Công ty Tân Thành, trong đó yêu cầu tiến độ góp đủ vốn 90 ngày kể từ ngày cấp giấy chứng nhận đầu tư.

Tại hợp đồng hợp tác liên doanh, các bên cũng cam kết, trong thời hạn 90 ngày kể từ ngày cấp giấy chứng nhận đầu tư, hai nhà đầu tư Hàn Quốc phải góp đủ phần vốn và Tổng công ty 3-2 phải hoàn tất việc bàn giao 145 ha cho Công ty Tân Thành. Nhưng đến đầu năm 2011, hai nhà đầu tư Hàn Quốc chỉ góp được 5,2 triệu USD, còn 15,8 triệu USD chưa thực hiện góp vốn như cam kết.

Trong hợp đồng liên doanh, các bên thống nhất, các cổ đông sáng lập không được phép chuyển nhượng vốn góp trước khi hoàn tất việc góp đủ vốn điều lệ và thanh toán tiền chênh lệch về giá trị quyền sử dụng đất là 15 triệu USD cho Tổng công ty 3-2. Nhưng khi chưa góp đủ vốn, ngày 24/2/2011, các nhà đầu tư Hàn Quốc đã bán toàn bộ vốn góp cho Công ty TNHH Phát Triển và Công ty cổ phần Hưng Vượng (cả 2 đều có trụ sở tại Bình Dương).

Đến ngày 8/4/2011, Công ty Tân Thành lập hồ sơ nộp UBND tỉnh Bình Dương để đăng ký điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư với các nội dung: chuyển nhượng vốn, thay đổi nhà đầu tư và nhận góp vốn thay phần vốn chưa góp; thay đổi người đại diện theo pháp luật… để tiếp tục thực hiện dự án.

UBND tỉnh Bình Dương đã cấp lại giấy chứng nhận đầu tư và Công ty Tân Thành có vốn điều lệ vẫn là 30 triệu USD. Trong đó, Tổng công ty 3-2 vẫn giữ 144 tỷ đồng (chiếm 30% vốn bằng quyền sử dụng đất). Còn lại là vốn của 2 nhà đầu tư nội là Công ty cổ phần Hưng Vượng và Công ty TNHH Phát Triển. Tức là liên doanh đã trở thành công ty Việt Nam 100%.

Đáng nói, toàn bộ việc đem 145 ha đất đi liên doanh, bán vốn góp, rồi việc UBND tỉnh Bình Dương đồng ý cấp giấy chứng nhận đầu tư nêu trên đều được thực hiện khi Tổng công ty 3-2 chưa nhận được quyền sử dụng đất.

Nhà đầu tư nội hóa ra toàn… người trong nhà

Tại sao biết rõ việc hai nhà đầu tư Hàn Quốc bán vốn là vi phạm hợp đồng liên doanh mà ông Nguyễn Văn Minh (cổ đông sáng lập, đại diện vốn nhà nước tại liên doanh) vẫn chấp nhận?

Theo cơ quan điều tra, trong hợp đồng liên doanh, trong giấy chứng nhận đầu tư của Công ty Tân Thành xác định, Tổng công ty 3-2 góp 144 tỷ đồng bằng quyền sử dụng khu đất 145 ha. Nhưng đến các ngày 24/5/2011, 31/5/2011 và 6/6/2011, tức sau khi 2 nhà đầu tư nội đã mua và được UBND tỉnh Bình Dương cấp giấy chứng nhận đầu tư thay đổi, Tổng công ty 3-2 lại chuyển thêm 144 tỷ đồng tiền mặt vào Công ty Tân Thành, với lý do “cho Công ty Tân Thanh mượn 144 tỷ đồng để đảm bảo nghĩa vụ đối ứng vốn tại ngân hàng”.

Tại sao một doanh nghiệp nhà nước lại vừa đem đất công, vừa đem tiền cho công ty liên doanh… xài như vậy?

Kết luận điều tra mới đây của Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã phơi bày sự thật… bật ngửa: Công ty TNHH Phát Triển (chiếm 32% vốn tại Công ty Tân Thành) do con gái ông Minh là bà Nguyễn Thục Anh giữ chức Chủ tịch Hội đồng Thành viên, nắm giữ 51% cổ phần. Còn tại Công ty cổ phần Hưng Vượng (chiếm 38% tại Công ty Tân Thành), Tổng công ty 3-2 có 30,9% cổ phần do ông Nguyễn Văn Minh là Chủ tịch HĐQT. Cá nhân ông Minh cũng có 23,1% cổ phần, bà Nguyễn Thục Anh 5,1% cổ phần tại công ty này.

Tóm lại, với cú chuyển nhượng vốn trái quy định, nhưng được chấp thuận của UBND tỉnh Bình Dương, 145 ha đất công đã thuộc quyền quyết của… toàn người nhà ông Minh. Vừa được 145 ha đất công giá rẻ, còn được “mượn” 144 tỷ đồng của đối tác… nhà nước để làm dự án trên đất đó, quả là “tay không bắt giặc”.

Chiêu biến lô đất hơn 2.091 tỷ đồng chỉ còn gần 139,3 tỷ đồng

Thực hiện quyết định cổ phần hóa của UBND tỉnh Bình Dương, ngày 15/3/2016, Tổng công ty 3-2 và Công ty cổ phần Tư vấn và Thẩm định giá Đông Nam (Công ty Đông Nam) ký hợp đồng xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa tại thời điểm 31/12/2015.

Căn cứ tài liệu do Tổng công ty 3-2 cung cấp, Công ty Đông Nam phân loại khu đất 145 ha vào mục “tài sản đang dùng”, tức giữ lại khu đất này để xác định giá trị tài sản Tổng công ty 3-2 khi cổ phần hóa.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Minh (đã giữ chức Chủ tịch HĐQT Tổng công ty 3-2) yêu cầu Trần Nguyên Vũ (lúc này đã lên chức Tổng giám đốc Tổng công ty 3-2) và Đỗ Thị Thanh Thúy (Kế toán trưởng) thông báo cho Công ty Đông Nam biết khu đất 145 ha sẽ đưa vào hợp tác liên doanh tại Công ty Tân Thành và yêu cầu điều chỉnh từ “tài sản đang dùng” (được đưa vào giá trị doanh nghiệp) sang mục “tài sản chờ thanh lý” (loại ra khỏi giá trị doanh nghiệp).

Ngày 12/4/2017, ông Minh tổ chức họp Hội đồng Thành viên Tổng công ty 3-2 gồm ông này, Trần Nguyên Vũ, Huỳnh Thanh Hải, Lý Thanh Châu và Huỳnh Công Phát để thông qua việc góp vốn bằng quyền sử dụng đất theo hợp đồng liên doanh năm… 2007, tức thông qua việc làm 10 năm trước đó, nên xác định tổng giá trị khu đất 145 ha chỉ gần 139,3 tỷ đồng.

Tiếp đến, ngày 6/6/2017, Công ty Tân Thành họp Hội đồng cổ đông bất thường, gồm Nguyễn Văn Minh, đại diện Tổng công 3-2 (chiếm 30% vốn); Võ Hồng Cường, đại điện Công ty cổ phần Hưng Vượng (chiếm 38%) và Nguyễn Tiến Đạt, đại diện Công ty TNHH Phát Triển (chiếm 32% vốn), với nội dung: xác nhận Tổng công ty 3-2 đã thực hiện góp vốn bằng quyền sử dụng đất có trị giá gần 139,3 tỷ đồng và một phần tiền bằng hình thức cấn trừ công nợ để đảm bảo hoàn thành nghĩa vụ góp vốn cho đủ vốn điều lệ 144 tỷ đồng; Tổng công ty 3-2 đã cho Công ty Tân Thành mượn 144 tỷ đồng để đảm bảo nghĩa vụ đối ứng vốn trong việc lập phương án vay vốn tại ngân hàng, nên Công ty Tân Thành tạm ghi nhận khoản cho mượn 144 tỷ đồng thành vốn góp của Tổng công ty 3-2 cho đến khi hoàn thành nghĩa vụ góp vốn bằng quyền sử dụng đất.

Sau đó, ngày 9/6/2017, Tổng công ty 3-2 do Trần Nguyên Vũ đại diện đã ký hợp đồng góp vốn bằng quyền sử dụng đất với Công ty Tân Thành (do Nguyễn Văn Minh đại diện) với các nội dung như đã thống nhất trên.

Tới ngày 8/12/2017, ông Trần Thanh Liêm, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương ký Quyết định 3468/QĐ-UBND phê duyệt giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa Tổng công ty 3-2, không tính khu đất 145 ha vào giá trị doanh nghiệp như đúng ý đồ của Nguyễn Văn Minh cùng các công ty… riêng.

Kết quả giám định tài sản của cơ quan chức năng liên quan xác định, giá trị khu đất 145 ha tại thời điểm tháng 6/2017 (thời điểm chính thức góp vốn) là hơn 2.091 tỷ đồng. Nhưng ở thời điểm tháng 6/2017, các bên đã lấy giá của 10 năm trước, tức chỉ gần 139,3 tỷ đồng, đã gây thiệt hại lớn cho Nhà nước.

(Còn tiếp)