“Sống nhờ” vào những trụ cột mới

Trước đà suy giảm chung của viễn thông thế giới, các nhà mạng Việt Nam cũng gặp nhiều thách thức, đặc biệt là sự suy giảm của các dịch vụ viễn thông truyền thống như thoại, tin nhắn, trong khi đó, những dịch vụ mới như dịch vụ chuyển đổi số, công nghệ thông tin chưa thể bù đắp được doanh thu, lợi nhuận cho các nhà mạng.

Tại Viettel, doanh nghiệp này đang có 4 trụ chính gồm: viễn thông, chuyển đổi số, logistics - thương mại điện tử và công nghiệp công nghệ cao. Trong 6 tháng đầu năm 2024, Viettel đạt doanh thu hợp nhất 89.900 tỷ đồng, hoàn thành 107,6% kế hoạch 6 tháng, tăng trưởng 9,8%.

Lĩnh vực viễn thông từng là trụ cột, chủ lực, là “con gà đẻ trứng vàng” hiện chỉ chiếm khoảng 30% doanh thu của Viettel. Trong khi đó, các lĩnh vực “không gian mới” như giải pháp CNTT và dịch vụ số tăng trưởng 13% so với cùng kỳ năm 2023, đóng góp 22% vào doanh thu; lĩnh vực logistics, chuyển phát và thương mại tăng trưởng gần 18% so với cùng kỳ năm 2023, đóng góp 21% vào doanh thu; lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất công nghiệp công nghệ cao và các lĩnh vực khác tăng trưởng trên 20%, đóng góp 27% vào doanh thu của Viettel.

Các doanh nghiệp viễn thông lớn khác của Việt Nam đang trên chặng đường chuyển đổi thành doanh nghiệp cung cấp dịch vụ công nghệ số, các mảng dịch vụ mới chưa đóng góp lớn và bù đắp được sự sụt giảm của dịch vụ truyền thống.

Trong 6 tháng đầu năm, Tập đoàn VNPT ước đạt doanh thu 27.721 tỷ đồng, hoàn thành 46,91% kế hoạch năm, lợi nhuận trước thuế đạt 3.196 tỷ đồng.

Còn Tổng công ty Viễn thông MobiFone, doanh thu công ty mẹ ước thực hiện 6 tháng đầu năm 2024 là 11.976 tỷ đồng, đạt 89,2% cùng kỳ năm 2023. Lợi nhuận trước thuế ước đạt 1.257 tỷ đồng, tương đương 92% cùng kỳ. Nộp ngân sách nhà nước ước đạt 1.242 tỷ đồng, tương đương 103,4% cùng kỳ.

Tình hình kinh doanh của các doanh nghiệp viễn thông nhỏ khác cũng không có nhiều sự đột phá, nếu không muốn nói là khá ảm đạm.

Việc khối viễn thông tăng trưởng chậm là hiện trạng chung từ nhiều năm nay. Đầu năm 2024, Bộ trưởng Bộ thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cảnh báo, tăng trưởng những năm gần đây của các nhà mạng là thấp, thấp hơn mức tăng GDP của đất nước.

Theo Bộ trưởng Hùng, một nhà mạng viễn thông phải tăng trưởng cỡ 10% mới được coi là tốt, tăng trưởng mức đạt yêu cầu thì cũng phải trên 5%. Các nhà mạng chủ chốt chưa đầu tư đi trước về xây dựng hạ tầng số, vì vậy chưa tìm thấy không gian tăng trưởng mới, trong khi không gian cũ đã hết dư địa, thậm chí suy giảm. Ví dụ các dịch vụ truyền thống là thoại và SMS, từng chiếm gần 100% doanh thu di động của nhà mạng, thì cơ bản sẽ giảm xuống chỉ còn dưới 10%. Nếu không sớm mở ra không gian mới, thì các nhà mạng sẽ gặp nguy hiểm trong tương lai.

Tạo thêm không gian tăng trưởng

Điểm nhấn trong 6 tháng đầu năm 2024 của thị trường viễn thông là Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức đấu giá 3 khối băng tần 4G, 5G. Ba nhà mạng Viettel, VNPT, MobiFone đã chi hơn 12.500 tỷ đồng để đấu giá thành công quyền sử dụng băng tần. Vì vậy, bên cạnh cuộc đua cung cấp dịch vụ chuyển đổi số, còn là cuộc đua thương mại hóa 5G.

Ông Tào Đức Thắng, Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc Viettel mong muốn, Chính phủ có chính sách đồng bộ và mạnh hơn nữa để các sản phẩm công nghiệp công nghệ cao của doanh nghiệp Việt được đưa vào khai thác sử dụng tại thị trường trong nước, tiến tới hoàn thiện sản phẩm và xuất khẩu.

Bên cạnh đó, lãnh đạo Viettel còn đề xuất Chính phủ nghiên cứu xây dựng các chính sách với quy mô đủ lớn, phù hợp, khả thi để hỗ trợ cho các doanh nghiệp “đầu đàn” chủ động hơn trong việc mở rộng không gian tăng trưởng như cơ chế cho phép các doanh nghiệp nhà nước được chủ động hơn trong việc triển khai kinh doanh ngành nghề mới, mua bán, sáp nhập doanh nghiệp start-up, liên kết tạo hệ sinh thái để các doanh nghiệp cùng phát triển.

Ngoài ra, Chính phủ chỉ đạo, xây dựng chiến lược toàn diện về đầu tư ra nước ngoài để phát huy tiềm lực của các doanh nghiệp trong nước, đồng thời tháo gỡ những vướng mắc về cơ chế, chính sách trong công tác đầu tư nước ngoài.

Tương tự, ông Huỳnh Quang Liêm, Tổng giám đốc VNPT chia sẻ, trong định hướng và triển khai chuyển đổi số quốc gia, sự tham gia của doanh nghiệp Việt là rất quan trọng và phải được ưu tiên tối đa. Nếu Chính phủ trao cơ hội cho doanh nghiệp để giải những bài toán lớn cấp quốc gia, với hàng triệu người sử dụng, thì sẽ tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp được trải nghiệm, phát triển nội lực thông qua giải quyết những bài toán đó.

“Ứng dụng công nghệ lõi tự phát triển là một trong những yếu tố giúp doanh nghiệp công nghệ số có thể trưởng thành, tích tụ năng lực và phát triển. Năng lực về giải quyết bài toán nhờ vào trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn, doanh nghiệp có thể đầu tư, nhưng công nghệ chỉ có thể phát huy tác dụng khi có những đầu bài lớn về nghiệp vụ”, ông Liêm nhấn mạnh.

Còn ông Nguyễn Hồng Hiển, Chủ tịch HĐTV MobiFone cho biết, năm 2024 tiếp tục là một năm mà MobiFone nói riêng và ngành viễn thông nói chung phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, thách thức lớn nhất là phải nhanh chóng chuyển đổi, thích ứng với sự phát triển của công nghệ, tạo lập những không gian tăng trưởng mới. 

“Một trong số những nhiệm vụ trọng tâm và cũng là thử thách đối với MobiFone là bài toán triển khai và kinh doanh 5G. Đây là thách thức, nhưng cũng là cơ hội cho nhà mạng nhanh chóng chiếm lĩnh, mở rộng, tận dụng cơ hội để bứt phá”, ông Hiển nói.