Ký hợp đồng thi công 574 ngày mới… bàn giao mặt bằng, liên danh từ chối không nhận

Dự án Trường THPT Trần Đại Nghĩa, huyện Quế Sơn được phê duyệt tại Quyết định số 3142/QĐ-UBND ngày 30/9/2019 của UBND tỉnh Quảng Nam. Dự án này có tổng mức đầu tư hơn 61 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ năm 2019 - 2024, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Nam (sau đây gọi tắt là Ban quản lý) làm chủ đầu tư, mục tiêu nhằm từng bước đầu tư hoàn thiện cơ sở vật chất giáo dục theo hướng chuẩn hóa và hiện đại hóa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, các tiêu chuẩn để đạt tiêu chí trường THPT chuẩn quốc gia. Riêng công tác giải phóng mặt bằng do UBND huyện Quế Sơn làm chủ đầu tư theo Quyết định số 125/QĐ-UBND ngày 15/1/2019 với tổng diện tích giải phóng mặt bằng xây dựng dự án là 27.254m2.

Theo hồ sơ, tháng 7/2020, Ban quản lý ký hợp đồng thi công xây dựng với nhà thầu: Liên danh Công ty TNHH Thuận Gia - Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ - Công ty TNHH Một thành viên Thương mại Dịch vụ Đại Thiên với giá trị hợp đồng 45,337 tỷ đồng.

Theo đó, Công ty TNHH thuận Gia (thành viên đứng đầu liên danh) là 24,903 tỷ đồng (gồm các hạng mục: khối lớp học, nhà bảo vệ, nhà xe học sinh (2 nhà), nhà xe giáo viên, sân nền, cột cờ, tường rào cổng ngõ, cây xanh, chống mối mọt, san nền, kè chắn đất, hệ thống thoát nước ngoài nhà, điện chiếu sáng ngoài nhà, bể nước phòng cháy chữa cháy, trạm biến áp và đường dây 100KVA, giếng khoan, hệ thống chống sét, thiết bị phần chống sét, phần hệ thống mạng, thiết bị đường dây trung áp và trạm biến áp).

Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ (thành viên liên danh) là 18,976 tỷ đồng (gồm các hạng mục: khối nhà bộ môn, khối nhà hiệu bộ, nhà đa năng).

Còn Công ty TNHH MTV Thương mại - Dịch vụ Đại Thiên (thành viên liên danh) là 1,458 tỷ đồng (gồm các hạng mục: hệ thống phòng cháy chữa cháy, thiết bị phòng cháy chữa cháy). Thời gian thi công Dự án Trường THPT Quế Sơn là 360 ngày (kể từ ngày bàn giao mặt bằng, toàn bộ hoặc từng phần).

Tại thời điểm ký hợp đồng, Ban quản lý đã làm việc với UBND huyện Quế Sơn về thời gian bàn giao mặt bằng thi công và được Ban quản lý dự án - quỹ đất huyện Quế Sơn có kế hoạch số 180/KH-BQL ngày 5/7/2020 cam kết thời gian bàn giao đợt 1 trong tháng 8/2020 với diện tích 19.903 m2 đất nông nghiệp, đợt 2 trong tháng 12/2020 phần diện tích còn lại.

Tuy nhiên, đến ngày 14/2/2022, sau 574 ngày kể từ ngày ký hợp đồng, UBND huyện Quế Sơn mới bàn giao cho Ban quản lý phần diện tích mặt bằng khối lớp học; ngày 20/5/2022 bàn giao khối hiệu bộ; ngày 17/10/2022 bàn giao trước một phần diện tích khối bộ môn; ngày 15/2/2023 bàn giao khối nhà đa năng và một phần sân vườn; ngày 20/11/2023 bàn giao phần diện tích đất hộ ông Phan Thậm nằm trên các hạng mục sân vườn, mương thoát nước, tường rào và đến ngày 20/3/2024 bàn giao phần diện tích còn lại của dự án (đạt 100%).

Do việc bàn giao mặt bằng chậm không đảm bảo theo kế hoạch nên các hạng mục triển khai thi công chậm không đảm bảo theo tiến độ. Cụ thể, hạng mục khối lớp học đã thi công xong phần thân, đang thi công phần hoàn thiện; hạng mục phụ trợ, gồm san nền, kè đá hộc, tường rào - cổng ngõ, sân vườn, mương thoát nước đang triển khai thi công (đạt được khoảng 25% khối lượng).

3 hạng mục chính của công trình gồm khối hiệu bộ, khối nhà bộ môn, khối nhà đa năng do thành viên liên danh Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ đảm nhận, ngay sau khi UBND huyện Quế Sơn bàn giao mặt bằng theo các mốc thời gian như trên.

Ban quản lý đã mời thành viên liên danh đến nhận mặt bằng để tổ chức triển khai thi công nhưng thành viên liên danh từ chối không đồng ý nhận, lý do thời gian bàn giao mặt bằng chậm dẫn đến giá vật liệu, nhân công tăng cao. Mặc dù hiện nay đã có mặt bằng nhưng vẫn chưa triển khai thi công.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Quảng Nam vào ngày 26/4/2024, do việc bàn giao mặt bằng chậm nên Liên danh Công ty TNHH Thuận Gia - Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ - Công ty TNHH MTV Thương mại - Dịch vụ Đại Thiên gửi các văn bản đề nghị Ban quản lý sớm bàn giao mặt bằng để triển khai thi công và có phương án điều chỉnh giá vật liệu xây dựng trong hợp đồng cho phù hợp với giá tại thời điểm bàn giao mặt bằng.

Ban quản lý đã nhiều lần vận động thành viên liên danh Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ huy động nhân lực tổ chức triển khai thi công trên mặt bằng đã bàn giao và Ban quản lý sẽ phối hợp với UBND huyện Quế Sơn cùng sở, ngành địa phương tập trung lập, thẩm định, phê duyệt phương án để sớm bàn giao mặt bằng thi công.

Đến ngày 16/11/2022, thành viên liên danh Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ tiếp tục gửi Công văn số 24/CV-Cty đề nghị Ban quản lý thanh lý hợp đồng. Tiếp nhận báo cáo từ Ban quản lý, UBND tỉnh Quảng Nam đã có Công văn số 1446/VPUBND-KTN ngày 26/12/2022 chỉ đạo Sở Xây dựng xem xét, hướng dẫn thực hiện nội dung thanh lý hợp đồng xây dựng. 

Ngày 14/2/2023, Ban quản lý tổ chức làm việc với tất cả các thành viên liên danh trong hợp đồng bàn hướng giải quyết theo công văn số 131/SXD-PGĐ ngày 3/2/2023 của Sở Xây dựng và đề nghị các thành viên liên danh có ý kiến bằng văn bản về việc thành viên liên danh Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ xin chấm dứt hợp đồng cũng như tiếp tục vận động thành viên liên danh Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ có kế hoạch huy động vật tư, nhân lực để triển khai thi công.

Tuy nhiên, Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ nêu lý do một số giá vật tư, nhiên liệu, nhân công tăng cao, hơn nữa tại thời điểm này vật liệu đất, cát sử dụng chính cho công trình đang khan hiếm không có nguồn cung cấp cần có thời gian tính toán để huy động, khi đảm bảo được nguồn cung cấp để triển khai thi công nhà thầu sẽ báo lại cho Ban quản lý biết.

Ngày 7/6/2023, Ban quản lý tiếp tục làm việc với tất cả các thành viên liên danh. Tại buổi làm việc, ông Trịnh Xuân Đông, Giám đốc Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ bất ngờ cho biết, Công ty đã Đại hội cổ đông dừng mọi hoạt động kinh doanh và đang làm thủ tục giải thể Công ty.

Đến ngày 12/6/2023, Liên danh đã gửi công văn số 05/CV-LD đề nghị Ban quản lý chấm dứt hợp đồng thi công đối với phần việc do Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh Nhà Tam Kỳ đảm nhận. Đến ngày 5/7/2023, Ban quản lý đã báo cáo vấn đề này với UBND tỉnh. Ngày 13/11/2023, Sở Xây dựng báo cáo UBND tỉnh về việc triển khai thực dự án và xử lý hợp đồng thi công xây dựng công trình Trường THPT Trần Đại Nghĩa và UBND tỉnh có văn bản số 8068/UBND-KTN ngày 21/11/2023 đề nghị Sở Xây dựng đề xuất cụ thể, rõ ràng phương án liên quan việc xử lý hợp đồng thi công xây dựng trình Trường THPT Trần Đại Nghĩa.

Ngày 29/11/2023, Sở Xây dựng tiếp tục báo cáo UBND tỉnh về việc triển khai thực dự án và xử lý hợp đồng thi công xây dựng công trình Trường THPT Trần Đại Nghĩa.

Ngày 8/12/2023, tại UBND tỉnh, ông Trần Anh Tuấn, Phó chủ tịch UBND tỉnh chủ trì buổi làm việc với các sở, ngành về tình hình thực hiện dự án và phương án xử lý hợp đồng thi công xây dựng công trình Trường THPT Trần Đại Nghĩa, huyện Quế Sơn. UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị Ban quản lý tỉnh đề xuất phương án xử lý hợp đồng thi công đối với phần khối lượng do Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ đảm nhận, gửi Sở Xây dựng.

Ngày 19/12/2023 Sở Xây dựng tiếp tục Báo cáo UBND tỉnh tại Báo cáo số 311/BC-SXD về việc xử lý hợp đồng thi công xây dựng công trình Trường THPT Trần Đại Nghĩa và UBND tỉnh có văn bản số 9149/UBND-KTN ngày 28/12/2023 giao Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh (chủ đầu tư) làm việc với Công ty TNHH Thuận Gia để rà soát, đánh giá lại năng lực, kinh nghiệm, kỹ thuật và tài chính hiện nay; đồng thời theo dõi văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu năm 2023 của cấp có thẩm quyền để báo cáo UBND tỉnh xem xét, cho phép Công ty TNHH Thuận Gia thực hiện phần khối lượng của Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ đảm bảo các nội dung, giá trị theo hợp đồng đã ký, đảm bảo chất lượng, tiến độ và hiệu quả đầu tư của dự án theo quy định pháp luật.

Ngày 22/4/2024, UBND tỉnh có văn bản số 2838/UBND-KTN giao Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh (chủ đầu tư) nghiên cứu ý kiến của Sở Kế hoạch và Đầu tư, rà soát quy định pháp luật về hợp đồng xây dựng, các điều khoản của hợp đồng xây dựng công trình Trường THPT Trần Đại Nghĩa, huyện Quế Sơn đã ký kết với nhà thầu, xác định trách nhiệm của các bên trong việc Công ty cổ phần ây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ (thành viên liên danh) không thực hiện phần công việc theo hợp đồng đã ký kết, thực hiện xử lý theo thẩm quyền, đúng quy định trong trường hợp nhà thầu vi phạm hợp đồng; trường hợp vượt thẩm quyền, báo cáo, đề xuất UBND tỉnh (qua Sở Xây dựng) xem xét, giải quyết; giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các ngành, đơn vị liên quan theo dõi, hướng dẫn Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh trong quá trình triển khai thực hiện; rà soát, tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo, xử lý các vấn đề phát sinh (nếu có) thuộc thẩm quyền, theo quy định. Ban Quản lý đang rà soát các quy định pháp luật và hợp đồng xây dựng đã ký kết báo cáo lại UBND tỉnh.

Lúng túng quy định không có hướng dẫn xử lý

UBND tỉnh Quảng Nam cho rằng, qua nghiên cứu các quy định pháp luật về hợp đồng xây dựng tại khoản 24, Điều 131, Nghị định số 24/2024/NĐ-CP ngày 27/2/2024 của Chính phủ quy định chi tiết: “Đối với nhà thầu liên danh, trường hợp trong quá trình thực hiện hợp đồng cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện so với hợp đồng đã ký (cần sửa đổi hợp đồng), chủ đầu tư báo cáo người có thẩm quyền cho phép chủ đầu tư và nhà thầu thỏa thuận, điều chỉnh phạm vi công việc giữa các thành viên liên danh phù hợp với tiến độ được rút ngắn. Trong trường hợp này, người có thẩm quyền, chủ đầu tư phải bảo đảm thành viên đảm nhận phần công việc bổ sung có đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện phần công việc đó và việc điều chuyển phạm vi công việc giữa các thành viên liên danh không nhằm mục đích chuyển nhượng thầu”.

Theo quy định tại khoản 1, Điều 96, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 quy định chuyển tiếp như sau: “Các gói thầu lựa chọn nhà thầu đã phê duyệt và phát hành hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời sơ tuyển, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành thì tiếp tục tổ chức lựa chọn danh sách ngắn, lựa chọn nhà thầu, ký kết và quản lý thực hiện hợp đồng theo quy định của Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành”.

Như vậy, đối với hợp đồng thi công xây dựng công trình Trường THPT Trần Đại Nghĩa, huyện Quế Sơn đã thực hiện tổ chức lực chọn nhà thầu và kí kết thực hiện trước ngày Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 có hiệu lực thi hành (ngày 1/1/2024). Do đó, việc quản lý thực hiện hợp đồng thực hiện theo quy định của Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành (Nghị định số 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ).

Việc xử lý tình huống trong đấu thầu được quy định tại khoản 1 và thẩm quyền xử lý tình huống được quy định tại khoản 2, Điều 86, Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13. Tuy nhiên, qua rà soát quy định về xử lý tình huống tại Điều 117, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành không có hướng dẫn xử lý cụ thể đối với tình huống nêu trên.

Ban quản lý kiến nghị UBND tỉnh Quảng Nam, Sở Xây dựng cho phép áp dụng quy định tại khoản 24, Điều 131, Nghị định số 24/2024/NĐ-CP ngày 27/2/2024 của Chính phủ để ký phụ lục hợp đồng giao phần khối lượng do Công ty cổ phần xây dựng và kinh doanh nhà Tam Kỳ đảm nhận theo hợp đồng đã ký (bao gồm khối nhà bộ môn; khối nhà hiệu bộ; nhà đa năng) cho Công ty TNHH Thuận Gia thực hiện.

Như vậy, trong thời gian chờ UBND tỉnh Quảng Nam chỉ đạo xử lý tình huống này, Dự án Trường Trần Đại Nghĩatiếp tục phải kéo dài là điều khó tránh khỏi.