Trung tâm Internet Việt Nam (VNNIC) cho biết, thời gian vừa qua, VNNIC đã phối hợp với Thanh tra một số Sở TT&TT TP.HCM, Quảng Bình, Lâm Đồng… tiến hành thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên Internet trên địa bàn các tỉnh,  thành phố.

Theo VNNIC, qua các đợt thanh kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên Internet cho thấy, hầu hết đối tượng bị thanh, kiểm tra là các tổ chức, cá nhân sử dụng tên miền quốc tế đều không nắm rõ các quy định của pháp luật về việc đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế tại Việt Nam.

Khoản 1 Điều 12 Nghị định 722 ngày 15/7/2013 của Chính phủ quy định: “Bộ TT&TT thực hiện quản lý tên miền quốc gia Việt Nam “.vn” và tên miền quốc tế mà tổ chức quốc tế phân bổ cho tổ chức, cá nhân tại Việt Nam”. Theo đó, Chương III về “Đăng ký và sử dụng tên miền quốc tế tại Việt Nam” của Thông tư 24/2015/TT-BTTTT ngày 18/8/2015 của Bộ TT&TT quy định: việc quản lý hồ sơ, thông tin về tên miền quốc tế, thông báo hoạt động, báo cáo đăng ký, duy trì phải báo cáo với Bộ TT&TT. Tức là các chủ thể đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế cũng có nghĩa vụ phải tuân thủ các quy định pháp luật tương tự như các chủ thể đăng ký, sử dụng tên miền “.vn”.

Tuy nhiên, qua các đợt thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về tài nguyên Internet thời gian gần đây đã cho thấy, không ít tổ chức, cá nhân vẫn còn hiểu chưa đúng về việc đăng ký, sử dụng và cung cấp dịch vụ tên miền quốc tế tại Việt Nam. Cụ thể, hiện vẫn đang tồn tại quan niệm cho rằng đăng ký và sử dụng tên miền quốc tế tiện lợi hơn và không bị nhà nước quản lý hồ sơ, thông tin đăng ký. Thực tế này dẫn đến trong thời gian qua đã có rất nhiều tổ chức, cá nhân vi phạm quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tên miền quốc tế.

Thông tin từ Cục Thương mại điện tử (TMĐT) và CNTT thuộc Bộ Công Thương cho hay, Việt Nam hiện có hơn 500.000 doanh nghiệp, trong đó số doanh nghiệp hoạt động
TMĐT chiếm 45% (khoảng 220.000 doanh nghiệp). Tuy nhiên, số lượng chủ thể báo cáo về việc sử dụng tên miền quốc tế tại Việt Nam trên website thongbaotenmien.vn chỉ có khoảng 153.228 tên miền. So với con số doanh nghiệp hiện nay đang hoạt động TMĐT  thì số lượng chủ thể thông báo tên miền quốc tế còn ít.

Đáng chú ý, kết quả các đợt thanh, kiểm tra cho thấy, nhiều các tổ chức, cá nhân đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế không tuân thủ các quy định của Bộ TT&TT về sử dụng tên miền quốc tế như không thông báo hoặc thông báo thiếu thông tin, thông tin không chính xác với Bộ TT&TT theo quy định tại Điều 23 Luật CNTT. Mức xử phạt vi phạm hành chính với các hành vi này theo điểm a, khoản 1, Điều 41 của Nghị định 174/2013/NĐ-CP là từ 5 - 10 triệu đồng.  

Còn với hành vi cung cấp dịch vụ tên miền quốc tế mà không đăng ký hoạt động, không đáp ứng một trong các điều kiện để trở thành nhà đăng ký tên miền quốc tế tại Việt Nam thì “án phạt” nặng hơn, từ 50-70 triệu đồng theo quy định tại điểm b Khoản 5 Điều 41 Nghị định 174/2013/NĐ-CP.

Quá trình phối hợp phục vụ cho công tác xử lý vi phạm của các cơ quan cảnh sát điều tra gửi về Bộ TT&TT cũng cho thấy, các sai phạm đều tập trung vào nhóm chủ thể đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế. Theo thống kê, trong năm 2016, chỉ tính riêng số tên miền do cơ quan cảnh sát điều tra gửi về Bộ TT&TT, đã có hơn 30 trường hợp chủ thể sử dụng tên miền quốc tế có hành vi vi phạm, trong khi số lượng chủ thể tên miền  “.vn” có hành vi vi phạm tương tự bị phát hiện chỉ vài trường hợp.

Không những thế, một số chủ thể sử dụng tên miền quốc tế còn có dấu hiệu lừa đảo chiếm đoạt tài sản; một số khác có hành vi vi phạm về việc cung cấp thông tin trên mạng, thiết lập trang thông tin điện tử tổng hợp khi chưa có giấy phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, có hành vi vi phạm bản quyền ...

Riêng tại TP.HCM, theo kết quả kiểm tra ngày 2/12/2016 của Thanh tra Sở TT&TT TP.HCM đối với hoạt động tại các đại lý đăng ký tên miền quốc tế trên địa bàn thành phố, đa số các đại lý tên miền quốc tế không nắm được các quy định pháp luật hiện hành liên quan đến quản lý, đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế tại Việt Nam; nhiều đại lý tên miền quốc tế đứng tên chủ thể sử dụng tên miền để đăng ký thay cho chủ thể dẫn đến việc thông tin về chủ thể đăng ký sử dụng tên miền quốc tế được thông báo không chính xác; hoặc không hướng dẫn các chủ thể đăng ký tên miền quốc tế thực hiện thông báo, cập nhật thông tin liên quan đến sử dụng tên miền quốc tế với Bộ TT&TT tại website: thongbaotenmien.vn.

Bên cạnh đó, rất nhiều đại lý không thực hiện quy định về xác thực hồ sơ tên miền quốc tế như đối với tên miền “.vn” dẫn đến tình trạng các chủ thể khi đăng ký sử dụng tên miền quốc tế không thực hiện nghĩa vụ thông báo hoặc thông báo thông tin không chính xác, không đầy đủ.

Trao đổi tại Hội nghị Tuyên truyền, phổ biến pháp luật và tập huấn nghiệp vụ thanh tra chuyên ngành TT&TT năm 2016, bà Phạm Đắc Mỵ Trân, Phó chánh Thanh tra Sở TT&TT TP.HCM cho biết: “Trong năm 2017, Thanh tra Sở TT&TT TP.HCM sẽ tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng trên địa bàn TP.HCM, trong đó đặc biệt chú ý đến hoạt động đăng ký, sử dụng tên miền quốc tế tại Việt Nam”.

Đại diện VNNIC cho biết, thời gian tới, việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật và thanh, kiểm tra việc chấp hành pháp luật liên quan đến tên miền quốc tế sẽ được Bộ TT&TT đẩy mạnh, tăng cường tại địa bàn nhiều tỉnh, thành trên cả nước. VNNIC dự  kiến sắp tới sẽ tiếp tục phối hợp với các Sở TT&TT Đồng Tháp, Quảng Ninh để thanh, kiểm tra việc chấp hành các quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tên miền quốc tế tại địa bàn các tỉnh này.