Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã trải qua 50 năm đồng hành cùng đất nước, là động lực phát triển kinh tế - xã hội đất nước thông qua thực hiện sứ mệnh bảo đảm “5 An”, qua đó đạt được thành tựu ghi dấu ấn “5 Nhất” nổi trội.

Với hơn 440 triệu tấn dầu và 200 tỷ m m3 khí đã được đưa vào bờ, Tập đoàn đã cung cấp nguồn năng lượng thiết yếu cho sản xuất, tiêu dùng và ổn định vĩ mô, góp phần giữ đà tăng trưởng ngay cả trong những giai đoạn địa chính trị và thị trường thế giới biến động khắc nghiệt.

Tại Tọa đàm “Petrovietnam trong hành trình phát triển cùng đất nước”, các chuyên gia đã chia sẻ những kỳ vọng với một doanh nghiệp dân tộc đã được tôi luyện bản lĩnh trong gian khó, trở thành tập đoàn kinh tế hàng đầu của đất nước trong chặng đường mới.

Doanh nghiệp thật - số liệu thật

50 năm phát triển dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước đã đưa Petrovietnam trở thành một trong những trụ cột quan trọng nhất của nền kinh tế Việt Nam. Từ ngành khai thác tài nguyên đơn thuần, Tập đoàn đã hình thành được một hệ sinh thái công nghiệp - năng lượng hoàn chỉnh, tạo nền tảng vững chắc cho an ninh năng lượng và tăng trưởng kinh tế dài hạn.

Theo TS. Nguyễn Quốc Thập, Chủ tịch Hội Dầu khí Việt Nam, điểm nổi bật nhất khi nhìn lại nửa thế kỷ là Petrovietnam đã đảm đương đồng thời ba sứ mệnh: trụ cột năng lượng quốc gia, lực lượng kinh tế chủ lực và biểu tượng hiện diện trên các vùng biển Việt Nam.

Với hơn 440 triệu tấn dầu và 200 tỷ m3 khí đã được đưa vào bờ, Tập đoàn đã cung cấp nguồn năng lượng thiết yếu cho sản xuất, tiêu dùng và ổn định vĩ mô, góp phần giữ đà tăng trưởng ngay cả trong những giai đoạn địa chính trị và thị trường thế giới biến động khắc nghiệt.

Không chỉ là “đầu tàu năng lượng”, Petrovietnam luôn nằm trong nhóm doanh nghiệp đóng góp ngân sách lớn nhất. Dù giá dầu thế giới nhiều thời điểm lao dốc, kỷ luật vận hành và tính ổn định trong chuỗi giá trị giúp Tập đoàn duy trì mức nộp ngân sách vững vàng, với bình quân đạt 160.000 tỷ đồng/năm trong những năm gần đây. Con số này cũng chiếm khoảng 80% tổng số nộp ngân sách của 18 Tập đoàn, Tổng công ty thuộc khối doanh nghiệp nhà nước.

Hiện Petrovietnam là doanh nghiệp có quy mô lớn nhất, với tổng tài sản hợp nhất vượt 1 triệu tỷ đồng, vốn chủ sở hữu hơn 556.000 tỷ đồng. Trong giai đoạn 2020 - 2025, lợi nhuận của Petrovietnam đạt bình quân 2,2 tỷ USD/năm.

Đây cũng là doanh nghiệp duy nhất đạt và đạt nhiều giải thưởng cao quý về khoa học - công nghệ, trong đó có 6 giải thưởng Hồ Chí Minh và 4 giải thưởng Nhà nước, cùng nhiều sáng chế trong nước và quốc tế. Trong hoạt động an sinh xã hội, chỉ riêng giai đoạn 2020 - 2025, Petrovietnam đã đóng góp hơn 5.000 tỷ đồng.  

“Doanh nghiệp thật - số liệu thật” là điều mà ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Cục trưởng Cục Thuế Doanh nghiệp lớn (Bộ Tài chính) đặc biệt nhấn mạnh khi nhắc đến Petrovietnam.

Theo ông Phụng, ba yếu tố then chốt làm nên sức mạnh của Petrovietnam là Kỷ luật tài chính nghiêm ngặt, đảm bảo minh bạch dòng tiền và báo cáo; Cấu trúc chuỗi giá trị rộng từ thăm dò - khai thác đến khí - điện - đạm, lọc hóa dầu và dịch vụ kỹ thuật, giúp bù trừ rủi ro theo chu kỳ kinh tế và Năng lực dự báo và hoạch toán vượt trội, cho phép tối ưu hóa vận hành và duy trì đóng góp ngân sách ngay cả trong giai đoạn khủng hoảng.

Tương tự, bà Phạm Thúy Chinh, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đánh giá, Petrovietnam giữ “vị trí đặc biệt” trong nhiều cấu phần then chốt của nền kinh tế, bảo đảm nguồn cung năng lượng chiến lược, hỗ trợ tăng trưởng GDP, tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động và góp phần thực thi chủ quyền quốc gia trên biển thông qua hoạt động tìm kiếm - thăm dò - khai thác.

Còn PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, nhà kinh tế học cũng nhìn Petrovietnam như một lực lượng tiên phong trong công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất nước. Tập đoàn không chỉ đứng ở tuyến đầu thu hút FDI thời kỳ mở cửa, mà còn sở hữu nhiều thành tựu khoa học - công nghệ được quốc tế ghi nhận, từ chế tạo chân đế - giàn khoan đến vận hành chuỗi khí - điện - đạm và lọc hóa dầu.

Nhưng trên tất cả, giá trị cốt lõi của ngành dầu khí nằm ở con người. Theo ông Thập, bản lĩnh dám đi - dám nghĩ - dám làm của những “người đi tìm lửa” ngay cả khi mà thế giới từng nghi ngại Việt Nam chưa thể làm được, cùng với tri thức, tinh thần đoàn kết và khát vọng làm chủ công nghệ đã tạo nên bản sắc của người dầu khí - nền móng của mọi thành tựu hôm nay.

Nửa thế kỷ nhìn lại, Petrovietnam đã hình thành một hệ sinh thái công nghiệp - năng lượng có chiều sâu liên kết hiếm thấy, là điểm tựa của nền kinh tế và là minh chứng cho tính hiệu quả của chiến lược phát triển dài hạn, kỷ luật tài chính và đầu tư vào con người.

Bước đi thông minh trong hành trình phát triển xanh hơn

Bước vào giai đoạn chuyển dịch năng lượng toàn cầu, Petrovietnam đứng trước yêu cầu vừa phải giữ vững trụ cột dầu khí truyền thống, vừa phải mở rộng sang các lĩnh vực năng lượng mới để đáp ứng xu thế phát triển xanh. Đây là thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội tạo ra động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế.

Theo PGS.TS Nguyễn Thường Lạng, những động lực mới của Petrovietnam đến từ chính chiều sâu liên kết của hệ sinh thái công nghiệp - năng lượng. Chuỗi khí - điện - đạm tạo ra giá trị ổn định; chuỗi lọc - hóa dầu tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh sang các ngành công nghiệp. Khi Việt Nam bước vào triển khai Quy hoạch điện VIII và thúc đẩy hydrogen, LNG, điện gió ngoài khơi…, Petrovietnam có điều kiện mở rộng chuỗi giá trị sang các lĩnh vực này để hình thành hệ sinh thái năng lượng thế hệ mới.

Tuy nhiên, để các động lực này phát huy hiệu quả, bà Phạm Thúy Chinh cũng nhận xét rằng, khung pháp lý cần đồng bộ và ổn định.

“Trong bối cảnh các dự án đầu tư của Petrovietnam có quy mô rất lớn so với nhiều ngành, thời gian thu hồi vốn kéo dài, mở rộng ra cả nước ngoài; đồng thời có nhiều hoạt động liên doanh, liên kết với doanh nghiệp trong và ngoài nước, nên cần phải có cơ chế tài chính đủ mạnh để thu hút các nhà đầu tư cùng Petrovietnam phát triển năng lượng trong thời gian tới”, bà Phạm Thuý Chinh nhận xét.

Đồng thời bà cho hay, hiện có nhiều luật và nghị quyết của Quốc hội liên quan trực tiếp đến hoạt động của Petrovietnam, như Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Doanh nghiệp, Luật Dầu khí (quy định riêng cho hoạt động dầu khí), Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Các quy định pháp luật về quản lý và đầu tư vốn tại doanh nghiệp đã ngày càng cởi mở hơn, phân cấp, phân quyền mạnh hơn như Điều 26 Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, cho phép trích lại 50% lợi nhuận sau thuế để thực hiện các nhiệm vụ đầu tư. Đây chính là cơ hội lớn cho Petrovietnam.

Ở góc độ tài chính, ông Nguyễn Văn Phụng cho rằng, việc giảm thuế thu nhập doanh nghiệp xuống mức sàn 25% là tín hiệu khuyến khích các doanh nghiệp như Petrovietnam đẩy mạnh đầu tư tìm kiếm, thăm dò tại các mỏ nhỏ, mỏ tận thu.

Cùng với đó, việc cho phép trích 20% Quỹ Khoa học công nghệ tạo ra nguồn lực đáng kể để các doanh nghiệp lớn, có tiềm lực như Petrovietnam đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển trong giai đoạn tới.

Cơ chế mới cũng cho phép doanh nghiệp nhà nước được sử dụng 50% lợi nhuận sau thuế, tạo ra một “nguồn năng lượng mới về mặt tài chính” để doanh nghiệp chủ động, linh hoạt trong đầu tư (trong khuôn khổ pháp luật).

“Với những điều kiện và cơ chế được tháo gỡ như vậy, chỉ những doanh nghiệp có đủ quy mô và năng lực như Petrovietnam mới có thể đầu tư và tạo ra lợi nhuận bền vững, đồng thời bảo đảm nguồn lực cho các loại hình năng lượng mới”, ông Phụng nhấn mạnh.

Theo TS. Nguyễn Quốc Thập, điểm nhấn quan trọng nhất chính là thực hiện mục tiêu kép: tiếp tục khai thác tối ưu dầu khí truyền thống để giữ an ninh năng lượng và tạo dòng tiền cho đầu tư tương lai; đồng thời mở rộng sang LNG, hydrogen, điện gió ngoài khơi hay công nghệ thu giữ - lưu trữ carbon (CCUS) một cách có chọn lọc.

“Chọn đúng thời điểm; chọn đúng lĩnh vực phù hợp với lợi thế của Petrovietnam; chọn đúng đối tác và nhà đầu tư có tiềm lực công nghệ - tài chính và kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng mới; và chọn đúng quy mô và mức độ đầu tư để tránh dàn trải”, là khuyến nghị của ông Thập với Petrovietnam trong chặng đường mới.

Hành lang pháp lý thống nhất, cơ chế tài chính phù hợp và chiến lược chuyển dịch năng lượng thông minh sẽ là những trợ lực giúp Petrovietnam tiếp tục phát triển mạnh và nhanh hơn. Từ đó, hệ sinh thái công nghiệp - năng lượng của Tập đoàn không chỉ tiếp tục tạo ổn định vĩ mô mà còn mở ra không gian tăng trưởng mới, đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững và quá trình xanh hóa nền kinh tế quốc gia.