Phố Hiến từng là thương cảng quốc tế sầm uất của Đại Việt trong các thế kỷ XVI-XVII, không chỉ ghi dấu vai trò trung tâm giao thương, mà còn là không gian giao thoa văn hóa đặc sắc của vùng đồng bằng sông Hồng.

Dù đã lùi xa khỏi vị thế thương cảng, Phố Hiến vẫn lưu giữ những lớp trầm tích lịch sử, văn hóa quý giá, đặt ra yêu cầu cấp thiết về phục dựng và hồi sinh di sản trong bối cảnh phát triển hiện nay.

Hội thảo do UBND tỉnh Hưng Yên phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức tập trung làm rõ một định hướng xuyên suốt: phục dựng Phố Hiến không chỉ là trùng tu di tích, mà là tái hiện một không gian di sản tổng thể, có sức sống, gắn kết quá khứ với hiện tại và tương lai.

Theo các ý kiến tại hội thảo, Phố Hiến là một chỉnh thể di sản phong phú, bao gồm hệ thống kiến trúc, di tích, lễ hội, tín ngưỡng, ký ức đô thị và dấu ấn giao thương quốc tế. Đây là nền tảng quan trọng để Hưng Yên phát triển mô hình kinh tế dựa trên di sản, chuyển từ bảo tồn thụ động sang phát huy giá trị một cách chủ động.

Thực tiễn cho thấy, thời gian qua tỉnh đã quan tâm đầu tư bảo tồn, tôn tạo nhiều di tích và khôi phục lễ hội truyền thống. Tuy nhiên, các hoạt động phục dựng vẫn còn rời rạc, thiếu tính liên kết, chưa tái hiện được không gian Phố Hiến xưa một cách sinh động; sự kết nối giữa di sản với du lịch, dịch vụ và các ngành công nghiệp văn hóa còn chưa tương xứng với tiềm năng.

Phát biểu tại hội thảo, Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên Phạm Quang Ngọc nhấn mạnh, việc phục dựng, tái hiện và hồi sinh di sản Phố Hiến cần được đặt trong mối quan hệ chặt chẽ với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Theo Chủ tịch UBND tỉnh, Phố Hiến phải được nhìn nhận như một nguồn lực phát triển, một không gian văn hóa - kinh tế có khả năng lan tỏa, chứ không chỉ là tập hợp các di tích lịch sử.

Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên bày tỏ kỳ vọng, thông qua hội thảo, các giá trị lịch sử, văn hóa của Phố Hiến sẽ tiếp tục được nhận diện đầy đủ, luận giải sâu sắc hơn, từ đó giúp tỉnh xây dựng các chương trình, đề án phục dựng có tầm nhìn dài hạn, bảo đảm tính khoa học, đồng bộ và phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Từ góc nhìn chuyên gia, nhiều ý kiến cho rằng việc phục dựng Phố Hiến cần tiếp cận theo không gian tổng thể, gắn với cảnh quan sông Hồng, trục giao thương lịch sử làm nên diện mạo thương cảng xưa. Phố Hiến cần được tái hiện như một “không gian mở”, nơi di sản được kích hoạt thông qua các hoạt động văn hóa, sáng tạo, du lịch và sự tham gia của cộng đồng.

Lãnh đạo tỉnh Hưng Yên khẳng định sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến khoa học, khuyến nghị tại hội thảo, hoàn thiện cơ chế, chính sách, huy động hiệu quả các nguồn lực để từng bước hiện thực hóa mục tiêu phục dựng, tái hiện và hồi sinh Phố Hiến theo hướng bài bản, bền vững.

Phục dựng Phố Hiến, vì thế, không chỉ là hành trình tìm lại một thương cảng vang bóng trong lịch sử, mà còn là nỗ lực kiến tạo một không gian di sản sống, nơi giá trị văn hóa trở thành động lực nội sinh cho sự phát triển lâu dài của Hưng Yên.