Buổi lễ diễn ra đúng ngày Tưởng niệm 717 năm ngày Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập Niết bàn, vị minh quân, người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử - Dòng thiền mang đậm bản sắc Việt Nam. Đây là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng không chỉ đối với tỉnh Quảng Ninh, tỉnh Bắc Ninh và thành phố Hải Phòng mà còn là niềm tự hào chung của Việt Nam.

Phát biểu tại buổi lễ, Phó thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính nhấn mạnh: Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là một không gian di sản liên hoàn, thống nhất, phản ánh trọn vẹn quá trình hình thành, phát triển và lan tỏa của một hệ giá trị văn hóa - tinh thần đặc sắc của Việt Nam. 

Đây là nơi kết tinh hài hòa giữa di sản vật thể và phi vật thể, giữa cảnh quan thiên nhiên, kiến trúc, lịch sử và đời sống tín ngưỡng, tâm linh của dân tộc. Di sản này gắn liền với Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, dòng Phật giáo do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, mang đậm bản sắc Việt Nam, đề cao tinh thần nhập thế, hòa hợp đạo và đời, hướng con người tới các giá trị chân - thiện - mỹ, khuyến khích trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội. Chính từ không gian di sản này, những tư tưởng lớn về hòa bình, khoan dung, nhân ái và hòa hợp với thiên nhiên đã được hình thành, lan tỏa và bền bỉ suốt nhiều thế kỷ.

Từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là Di sản thế giới vào năm 2014, đến nay, sau 11 năm Việt Nam tiếp tục có thêm Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam. Đây không chỉ là sự công nhận đối với các giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan đặc sắc, mà còn là sự ghi nhận giá trị nổi bật toàn cầu của không gian văn hóa sống, nơi tư tưởng, tín ngưỡng và thực hành văn hóa đang được tiếp nối trong đời sống đương đại.

Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc gồm 12 điểm/cụm di tích, nằm trên địa bàn 3 tỉnh, thành phố là Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh.

Trong đó tỉnh Quảng Ninh gồm 5 điểm : Thái Miếu, chùa Lân, chùa Hoa Yên, chùa Ngọa Vân, bãi cọc Yên Giang; thành phố Hải Phòng gồm 5 điểm: chùa Côn Sơn, đền Kiếp Bạc, chùa Thanh Mai, động Kính Chủ, chùa Nhẫm Dương; tỉnh Bắc Ninh gồm 2 điểm: chùa Vĩnh Nghiêm, chùa Bổ Đà. Trong đó 5 điểm di tích trên địa bàn thành phố Hải Phòng là những di tích lịch sử, danh thắng tiêu biểu, đang bảo lưu những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc sắc không chỉ của Việt Nam mà còn mang giá trị nổi bật toàn cầu.

Phát biểu tại sự kiện, ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam khẳng định: “Sự công nhận này không chỉ tôn vinh những giá trị văn hóa và tinh thần đặc biệt của quần thể di sản, mà còn khẳng định cam kết mạnh mẽ, bền bỉ của Việt Nam trong công tác bảo tồn di sản và thúc đẩy phát triển bền vững.”

Theo Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, Quần thể Di tích là minh chứng đặc biệt cho sự ra đời và tiếp nối di sản trường tồn của Phật giáo Trúc Lâm - một truyền thống Thiền tông độc đáo của Việt Nam được sáng lập vào thế kỷ 13 bởi Phật Hoàng Trần Nhân Tông và được gìn giữ, phát triển qua nhiều thế hệ. Khởi nguồn từ dãy núi Yên Tử linh thiêng, Thiền phái Trúc Lâm dung hòa tinh hoa Phật giáo Đại thừa, Nho giáo, Đạo giáo cùng tín ngưỡng bản địa, tạo nên một triết lý sống hài hòa, đề cao hòa bình, lòng từ bi và sự chính trực. Những giá trị này đã góp phần định hình bản sắc văn hóa Việt Nam và tiếp tục lan tỏa, truyền cảm hứng cho cộng đồng trong nước cũng như quốc tế. 

Việc ghi danh Di sản không chỉ là sự tôn vinh quá khứ, mà còn mở ra một hành trình chung đầy ý nghĩa. Đây cũng chính là lời kêu gọi hành động và trách nhiệm thiêng liêng nhằm bảo vệ Giá trị Nổi bật Toàn cầu của di sản cho các thế hệ mai sau. 

Ông Jonathan Baker khuyến khích việc tiếp tục đưa bảo tồn di sản vào trọng tâm của các chiến lược phát triển. UNESCO sẵn sàng đồng hành, cung cấp hướng dẫn kỹ thuật và thúc đẩy đối thoại để tăng cường quản lý liên tỉnh chung hài hòa việc đón tiếp du khách và khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong công tác bảo tồn.

Để tiếp tục bảo vệ, phát huy những giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản thế giới Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc, Phó thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính yêu cầu Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục chủ trì, phối hợp với tỉnh Bắc Ninh, thành phố Hải Phòng triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. 

Cụ thể, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phát huy vai trò cơ quan quản lý nhà nước về di sản văn hóa, tiếp tục hướng dẫn 3 địa phương tập trung triển khai 5 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đã được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo trực tiếp tại Chương trình công bố giá trị nổi bật toàn cầu Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc vào tháng 8/2025 tại Khu di sản.

Các địa phương: Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng cần xác định rõ trách nhiệm để thực hiện cơ chế phối hợp liên tỉnh thực chất, thường xuyên và hiệu quả. Xây dựng Kế hoạch cụ thể để triển khai đầy đủ các khuyến nghị của Ủy ban Di sản Thế giới tại Kỳ họp lần thứ 47, nhất là phát huy hơn nữa vai trò trung tâm của cộng đồng trong gìn giữ, thực hành và lan toả các giá trị tinh thần Phật giáo Trúc Lâm.

Tại buổi lễ, thay mặt các địa phương trong vùng di sản, ông Bùi Văn Khắng, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh: Tỉnh Quảng Ninh, tỉnh Bắc Ninh và thành phố Hải Phòng nhận thức sâu sắc rằng đây vừa vinh quang, vừa là trọng trách lớn lao và nghiêm túc tiếp thu, cụ thể hóa chỉ đạo sâu sắc, toàn diện, những định hướng quý báu của Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính, tại buổi lễ hôm nay và các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm đã được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo trực tiếp tại Chương trình công bố giá trị nổi bật toàn cầu của Di sản vào tháng 8/2025.

Đồng thời sẽ phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, tổ chức quản lý Di sản theo đúng quy định của pháp luật và Công ước bảo vệ Di sản văn hóa của Ủy ban Di sản Thế giới. Đảm bảo vừa bảo tồn nguyên vẹn các giá trị, vừa phát huy sáng tạo và hài hòa trong bối cảnh phát triển bền vững. Biến những giá trị truyền thống thành nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, là động lực phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. 

Với sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các địa phương trong vùng di sản, Quần thể di tích và Danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc sẽ tiếp tục tỏa sáng, không chỉ là biểu tượng văn hóa, tâm linh của Việt Nam, mà còn là điểm đến hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế, là nơi khơi dậy giá trị hòa bình, nhân văn và trí tuệ trong mỗi con người.