Ban đầu, Mekong Enterprise Fund III (MEF III) dự kiến triển khai hoạt động trong năm 2014, tuy nhiên theo ông Chris Freund, Tổng Giám đốc của Mekong Capital, sự chờ đợi này là xứng đáng vì hiện nay Quỹ đã có nhiều nhà đầu tư dài hạn, hoàn toàn ủng hộ chiến lược đầu tư của quỹ. "MEF III sẽ tập trung vào lĩnh vực tiêu dùng được hưởng lợi từ sự tăng trưởng về nhu cầu của người tiêu dùng Việt Nam và việc áp dụng các thông lệ kinh doanh quốc tế trong các ngành hàng này tại Việt Nam", ông Freund khẳng định.

Đặt trọng tâm là ngành hàng tiêu dùng, MEF III sẽ không lựa chọn đầu tư vào lĩnh vực bất động sản bởi vì quỹ nhận thấy hiệu suất đầu tư lớn hơn mà thị trường hàng tiêu dùng đem lại, như đã được chứng minh qua trường hợp rất thành công của hệ thống phân phối điện thoại và điện máy của Công ty Thế giới Di động hay chuỗi nhà hàng của Công ty Cổng Vàng. MEF III sẽ chú trọng vào lĩnh vực bán lẻ, nhà hàng, hàng tiêu dùng nhanh và các ngành dịch vụ khách hàng.

MEF III sẽ đầu tư chủ yếu vào các giao dịch với quyền sở hữu thiểu số, thông thường từ 15% đến 40%, nhưng cũng có thể đầu tư vào các giao dịch buy-out (mua 100%), được MEF III thực hiện đơn lẻ hoặc liên kết với các đối tác đầu tư khác mà MEF III kỳ vọng sẽ cùng quỹ tương hỗ làm tăng thêm giá trị cho khoản đầu tư.

"MEF III sẽ tập trung vào những công ty có đội ngũ lãnh đạo dày thành tích, cam kết xây dựng giá trị cổ đông lâu dài, thông qua việc phát triển đội ngũ lãnh đạo và quản lý vững mạnh, đồng thời luôn chủ động áp dụng những thông lệ kinh doanh tốt nhất", ông Freund nhấn mạnh.

Đường dài không ngại chông gai

Bắt đầu hoạt động tại Việt Nam từ năm 2001, Mekong Capital là một trong những công ty tư vấn quản lý quỹ đầu tư đầu tiên tại Việt Nam. Ba quỹ MEF, MEF II và Vietnam Azalea Fund (VAF) do Mekong Capital tư vấn đã đầu tư vào 26 công ty cổ phần chưa niêm yết, trong đó đã thoái vốn hoàn toàn khỏi 16 công  ty và thoái vốn một phần khỏi 3 công ty.

Khởi đầu từ việc tập trung vào các công ty trong lĩnh vực sản xuất, đến năm 2006, Mekong Capital chuyển hướng tập trung vào các doanh nghiệp hoạt động trong ngành hàng tiêu dùng. Mekong Capital áp dụng mô hình Đầu tư lấy tầm nhìn làm định hướng để làm tăng thêm giá trị cho các công ty đầu tư, mà theo ông Freund, mô hình này đã giúp các công ty hoạt động hiệu quả trong năm 2014. Các yếu tố chính của mô hình Đầu tư lấy tầm nhìn làm định hướng bao gồm việc thống nhất giữa quỹ và các công ty thuộc danh mục đầu tư về một mục tiêu dài hạn rõ ràng và sau đó cùng nhau hợp tác để đạt được mục tiêu đó. Việc thực hiện này thường có sự tham gia của những chuyên gia bên thứ ba được mời nhằm giới thiệu và giúp đỡ áp dụng những thông lệ kinh doanh tốt nhất.

MEF, quỹ đầu tiên của Mekong Capital, được khởi xướng vào năm 2002 với tổng vốn đầu tư 18,5 triệu USD, đầu tư vào các công ty chưa niêm yết thuộc sở hữu và quản lý bởi thế hệ doanh nhân Việt Nam đầu tiên, đa số là doanh nghiệp tư nhân sản xuất theo mô hình sở hữu gia đình. Khoản đầu tư cuối cùng trong tổng số 10 khoản đầu tư ban đầu của MEF là Công ty Cổ phần May Minh Hoàng hiện đang được quỹ xúc tiến thoái vốn.

MEF II, với tổng vốn đầu tư 50 triệu USD được khai trương vào năm 2006, tập trung đầu tư vào các công ty tư nhân Việt Nam chưa niêm yết có mức tăng trưởng nhanh và đội ngũ quản lý xuất sắc, phần lớn thuộc lĩnh vực hàng tiêu dùng. Dự kiến hoạt động trong 10 năm, quỹ đã thực hiện 10 khoản đầu tư, hiện còn lại 3 khoản sau khi đã thoái vốn hoàn toàn khỏi 7 công ty. Một trong những công ty mà quỹ đang đầu tư là Thế Giới Di Động, chuỗi bán lẻ điện thoại di động lớn nhất cả nước, hiện đang vận hành 364 cửa hàng trên khắp các tỉnh thành toàn quốc.

Tương tự, VAF với tổng vốn đầu tư 64 triệu USD ra đời vào năm 2007 và hiện đang nắm giữ 6 khoản đầu tư sau khi thoái vốn khỏi 4 công ty khác. Những công ty mà VAF đầu tư đều là những công ty chưa niêm yết tại thời điểm quỹ đầu tư ban đầu. Các khoản đầu tư thành công của VAF phải kể tới bao gồm Công ty Traphaco, doanh nghiệp dẫn đầu thị trường trong việc sản xuất và phân phối các loại thuốc truyền thống và thảo dược; Công ty Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ), chuỗi bán lẻ đồ trang sức lớn nhất Việt Nam hiện nay với 176 cửa hàng trên toàn quốc; và Công ty Cổ phần Đầu tư Nam Long, một trong những công ty phát triển đầu tư bất động sản thành công tập trung vào nhà ở chi phí thấp và phân khúc trung lưu ở khu vực thành phố Hồ Chí Minh.

Tỷ lệ tăng trưởng lợi nhuận ròng bình quân của các công ty trong danh mục đầu tư của hai quỹ MEF II và VAF tính đến tháng 11 năm 2014 lần lượt là 114% và 17%. Theo số liệu của Mekong Capital, Thế Giới Di Động đã đạt mức lợi nhuận sau thuế kỷ lục 183% so với cùng kỳ năm trước, đóng góp chính vào thành tích vượt trội của MEF II.

2014 quả thực là một năm thành công ngoài mong đợi của Mekong Capital khi MEF II đã thành công khi lần thứ hai thoái vốn một phần khỏi Thế Giới Di Động và công ty này cũng đã được niêm yết vào giữa năm 2014. Giá trị số cổ phần của Thế Giới Di Động mà MEF II bán trước khi niêm yết đạt 21 lần vốn đầu tư ban đầu, trong khi số cổ phần còn lại được giao dịch ở mức gấp 50,7 lần giá gốc trên mỗi cổ phần khi MEF II đầu tư  vào Thế Giới Di Động năm 2007.

Ngoài ra, Cổng Vàng, một trong những công ty kinh doanh chuỗi nhà hàng hàng đầu tại Việt Nam với 67 cửa hàng (số liệu thời điểm 12/9/2014), cũng đã được MEF II thoái vốn thành công sau khi chuyển nhượng cho Standard Chartered Private Equity vào tháng 9 năm ngoái, với giá bán gấp 9,1 lần giá đầu tư ban đầu.

Nối bước thành công

Tiếp nối những thành công trong năm 2014, Mekong Capital đặt kỳ vọng rất cao vào kế hoạch tiếp tục mở rộng hoạt động trong năm 2015 của các công ty thuộc danh mục đầu tư. Cụ thể, Thế Giới Di Động dự kiến sẽ mở cửa hàng thứ 400+ trong năm nay và các công ty khác như Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận PNJ, Traphaco hay Trường Quốc tế Việt Úc cũng đã và đang trên đà chuyển biến tích cực trong năm nay. Những khoản thoái vốn sinh lợi nêu trên và những thành tựu mới kết hợp với cơ cấu hoạt động vững chắc của Mekong Capital sẽ tạo tiền đề cho sự ra đời của MEF III.

"Chúng tôi nhìn thấy nhiều yếu tố tích cực tác động đến chi tiêu của người tiêu dùng Việt Nam, chẳng hạn như niềm tin của người tiêu dùng đang tăng cao, tỷ lệ lạm phát thấp và tăng trưởng tín dụng hấp dẫn hơn," ông Freund nhấn mạnh.

Theo ông Freund, MEF III có thể huy động tới 150 triệu USD vốn đầu tư, quy mô lớn hơn nhiều so với những quỹ của Mekong Capital trước đó.

Mai Trang