Phiên tham vấn công khai vụ việc điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá mặt hàng thép mạ có xuất xứ từ Cộng hòa nhân dân Trung Hoa (bao gồm Hồng Kông) và Hàn Quốc (Mã số vụ việc là AD02) vừa được Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương) tổ chức với sự tham gia của các bên liên quan trong vụ việc.

Trong khi các doanh nghiệp Việt Nam đều khẳng định thép mạ nhập khẩu gây thiệt cho sản xuất trong nước thì doanh nghiệp Hàn Quốc cho rằng việc nhập khẩu thép mạ từ Hàn Quốc không gây ra hoặc đe dọa thiệt hại đáng kể nào cho ngành sản xuất trong nước.

Điều tra chống bán phá giá để bảo vệ sản xuất trong nước

Đại diện bên Bên yêu cầu, Công ty Luật Mayer Brown JSM khẳng định, việc điều tra chống bán phá giá là biện pháp hoàn toàn thích đáng để bảo vệ ngành sản xuất tôn mạ của Việt Nam trước hành vi cạnh tranh không lành mạnh của một số doanh nghiệp từ các nước bị điều tra.

Căn cứ pháp lý của vụ việc cũng như tiến trình điều tra cho đến thời điểm hiện tại là hoàn toàn phù hợp với quy định liên quan của pháp luật Việt Nam, Điều VI của GATT 1994 và Hiệp định thực thi Điều VI GATT 1994.

Trước những dấu hiệu hành vi bán phá giá của thép mạ từ Trung Quốc (bao gồm Hồng Kông) và Hàn Quốc nhập khẩu vào Việt Nam đã ảnh hưởng tiêu cực và gây thiệt hại cho ngành sản xuất trong nước, Công ty Luật Mayer Brown JSM đề nghị Cục Quản lý cạnh tranh xem xét áp dụng biện pháp chống bán phá giá tại quyết định cuối cùng, rà soát lại hồ sơ, dữ liệu của các doanh nghiệp bị điều tra bảo đảm việc tính toán biên độ phá giá chính xác (theo đại diện của nhà sản xuất trong nước mức thế chống bán phá giá sơ bộ là thấp) và xem xét áp dụng thuế chống bán phá giá có hiệu lực cho giai đoạn 90 ngày trước ngày áp thuế sơ bộ.

Đại diện cho ngành thép Việt, Hiệp hội Thép Việt Nam tiếp tục đề nghị Cục Quản lý cạnh tranh tính toán mức bán phá giá thật sự hợp lý nhằm ngăn chặn sản phẩm thép mạ bán phá giá vào Việt Nam, bởi khi thép mạ giá rẻ từ Trung Quốc nhập khẩu ổ ạt vào Việt Nam sẽ gây thiệt hại cho ngành sản xuất trong nước, dần dần sẽ chiếm lĩnh thị trường Việt Nam, có thể hình thành lợi thế độc quyền của sản phẩm thép mạ nhập khẩu gây lũng đoạn thị trường.

Quá trình của vụ việc được bắt đầu từ cuối năm 2015, khi bốn nhà sản xuất thép mạ của Việt Nam gồm CTCP China Steel Sumikin Việt Nam (CSVC), Công ty TNHH Tôn Phương Nam, CTCP Thép Nam Kim và Công ty cổ phần Tôn Đông Á đã gởi đơn yêu cầu Cục Quản lý cạnh tranh thụ lý vụ việc. Giai đoạn điều tra được xác định từ 1/10/2014 đến 30/9/2015

Đến ngày 3/3/2016, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 818/QĐ-BCT về việc điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với mặt hàng thép mạ nhập khẩu vào Việt Nam có nguồn gốc xuất xứ từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (bao gồm Hồng Kông) và Hàn Quốc.

Sau hơn 5 tháng tiến hành điều tra, ngày 1/9/2016, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 3584/QĐ-BCT về việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá tạm thời sản phẩm thép mạ nhập khẩu vào Việt Nam.

Theo đó, mức thuế chống bán phá giá tạm thời đối với sản phẩm thép mạ có xuất xứ từ Trung Quốc (bao gồm Hồng Kông) được áp với mức cao nhất lên tới 38,34% đối với BX Steel POSCO Cold Rolled Sheet Co., Ltd. và các nhà sản xuất/ xuất khẩu khác của Trung Quốc và chỉ có 6 doanh nghiệp Trung Quốc được áp mức thuế chống bán phá giá thấp hơn, mức thấp nhất 4,02% thuộc về Công ty Chin Fong Metal Pte.Ltd.

Đối với các doanh nghiệp Hàn Quốc, chỉ riêng Posco được áp mức thuế chống bán phá giá 12,4% còn lại, áp dụng chung mức 19% cho các nhà sản xuất/ xuất khẩu khác.

Thuế chống bán phá giá tạm thời có hiệu lực trong vòng 120 ngày, từ 16/09/2016 đến hết ngày 13/01/2017

Doanh nghiệp ngoại phản kháng

Tại buổi tham vấn, Công ty Posco Hàn Quốc cho rằng vụ việc này không có thiệt hại/đe dọa gây thiệt hại đáng kể cũng như không có mối quan hệ nhân quả giữa thép mạ nhập khẩu với thiệt hại/đe dọa thiệt hại đáng kể cho ngành sản xuất trong nước.

Theo Posco, lượng nhập khẩu từ Hàn Quốc chiếm 4.57% là tỷ lệ rất nhỏ trong giai đoạn điều tra so với các sản phẩm nhập khẩu khác trong đó bao gồm thép mạ cao cấp và mác thép có chứng nhận cung ứng cho phân khúc thị trường cao cấp sử dụng cho các lĩnh vực ô tô và điện tử.

Giá bình quân của thép mạ nhập khẩu từ Hàn Quốc cao hơn 85 USD/tấn so với giá bình quân của các đơn vị sản xuất thép mạ tại Việt Nam

“Việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá đối với mặt hàng thép mạ nhập khẩu từ Hàn Hàn Quốc, đặc biệt là từ Posco, sẽ dẫn đến ảnh hưởng bất lợi chung cho nền kinh tế Việt Nam, tác động đáng kể đến các kế hoạch sản xuất và đầu tư trong tương lai Samsung và LG Electronics khởi công cơ sở sản xuất mới tại Việt Nam”, Posco nhấn mạnh.

Công ty Posco Hàn Quốc đề ngị xem xét lại vấn đề phân tích thiệt hại, tính toán biên độ thiệt hại, áp dụng nguyên tắc thuế suất thấp hơn và loại trừ Hàn Quốc khỏi phạm vi áp dụng thuế chống bán phá giá.

Liên quan đến vụ việc này, một số nhà sản xuất/xuất khẩu của Trung Quốc, gồm: Công ty Bengang Steel Plates Co., Ltd, Công ty Tianjin Haigang Steel Coil Co., Ltd và Công ty Bazhou Sanqiang Metal Products cũng đã lên tiếng đề nghị cơ quan điều tra có một số điều chỉnh trong việc tính toán biên độ bán phá giá của các công ty này.

Hiện nay Bộ Công Thương đang tiến hành điều tra song song vụ việc chống bán phá giá sản phẩm thép mạ nhập khẩu từ Trung Quốc, Hàn Quốc (AD02) và vụ việc điều tra áp dụng biện pháp tự vệ đối với tôn màu nhập khẩu vào Việt Nam (SG05).

Do thép mạ là nguyên liệu đầu vào của sản xuất tôn mạ màu do vậy phía Trung Quốc quan ngại nếu cả 2 vụ việc AD02 và SG05 đều có thiệt hại, vì vậy Phòng Thương mại quốc tế Trung Quốc đề nghị tại các báo cáo cuối cùng Cục QLCT cần làm rõ phần thiệt hại của ngành sản xuất trong nước và giải thích đầy đủ, toàn diện, trọn vẹn dựa trên các bằng chứng xác thực và khách quan.

Đại diện Phòng Thương mại và Công nghiệp Trung Quốc (CCOIC) đã đề nghị Cơ quan điều tra cần làm rõ một số vấn đề liên quan đến khác biệt về sản phẩm, với lập luận, sản phẩm thép mạ của ngành sản xuất trong nước có chiều rộng từ 900mm trở lên, phục vụ các công trình công nghiệp đóng tàu. Trong khi đó, sản phẩm thép mạ của Trung Quốc có chiều rộng từ 600mm đến 820mm, phục vụ công trình dân dụng. Do có phân khúc thị trường khác nhau nên 2 dòng sản phẩm nêu trên không có sự cạnh tranh với nhau.

Ngoài ra,  CCOIC cho rằng báo cáo sơ bộ không cung cấp đầy đủ bằng chứng khách quan để chứng minh rằng hàng hóa nhập khẩu bị điều tra là nhân tố gây ra tác động ép giá hay kìm giá trong nước cũng như có ảnh hưởng xấu đến doanh thu và lợi nhuận. Chứng cứ chứng minh thiệt hại thể hiện tại Báo cáo sơ bộ là chưa đầy đủ, việc sản xuất kinh doanh không thể hiện sự sụt giảm do công suất, sản lượng, doanh thu, lao động, năng suất lao động và lợi nhuận đều tăng.

CCOIC cũng đồng thời đề nghị Cục Quản lý Cạnh tranh cần rà soát lại các phân tích về thiệt hại và tính toán biên độ thiệt hại dưa trên những chứng cứ khách quan của vụ việctrong giai đoạn điều tra cuối cùng. Việc áp dụng biện pháp chống bán phá giá sẽ dẫn đến một sự tổn thất rất lớn đối với đa số người tiêu dùng Việt Nam. Đồng thời báo cáo sơ bộ chưa xem xét đến vấn đề lợi ích kinh tế xã hội của Việt Nam.

Theo Bộ Công thương, qua phiên tham vấn, tất cả ý kiến bình luận của các bên liên quan sẽ được cơ quan điều tra phân tích, phản ánh trong báo cáo cuối cùng.