Sức hấp thụ vốn yếu

Theo Chứng khoán SSI, trong cuộc họp thường kỳ tháng 5/2024, Chính phủ cho biết tín dụng tính đến cuối tháng 5 chỉ tăng 2,41% so với cuối năm 2023 (tương đương với mức tăng 12,8% so với cùng kỳ). Như vậy kể từ đầu năm đến nay, dư nợ tín dụng đã tăng thêm hơn 326.800 tỷ đồng, nhưng vẫn xa so với mục tiêu khoảng 2 triệu tỷ đồng sẽ được đưa vào nền kinh tế trong năm nay.

Định hướng tín dụng năm 2024, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 15%, có điều chỉnh phù hợp với diễn biến, tình hình thực tế. Lãnh đạo NHNN cho hay, với tỷ lệ tăng trưởng tín dụng tính đến cuối năm 2023 đạt 13,5%, tăng 15% so với cuối năm 2022, tổng dư nợ tín dụng của nền kinh tế trong năm 2023 đạt gần 13,6 triệu tỷ đồng, theo đó ước tính 1,3 triệu tỷ đồng đã được bơm ra.

Năm 2024, với mục tiêu tăng trưởng tín dụng là 15%, ước tính khoảng 2 triệu tỷ đồng sẽ được đưa vào nền kinh tế. Lãnh đạo NHNN khẳng định, tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức tín dụng cung ứng nguồn vốn đáp ứng nhu cầu tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy tổng cầu.

Theo công bố của NHNN, tính đến ngày 10/5, tăng trưởng tín dụng ở mức 1,95% so với thời điểm đầu năm. Ngành phấn đấu tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống đến hết quý II/2024 ở mức 5- 6% theo chủ trương của Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro, đảm bảo hoạt động tín dụng an toàn, hiệu quả.

Ngoài ra, nhà điều hành đề xuất các TCTD rà soát các dự án để đảm bảo cung ứng tín dụng kịp thời cho các dự án khả thi, đẩy nhanh việc xét duyệt cho vay, áp dụng các biện pháp, hình thức tài sản đảm bảo cho vay linh hoạt, phù hợp quy định của pháp luật, thuận lợi cho khách hàng vay vốn.

NHNN cũng vừa có văn bản gửi các tổ chức tín dụng; các chi nhánh ngân hàng nước ngoài yêu cầu thực hiện một số giải pháp về tín dụng và lãi suất. Trong đó, nhà điều hành đề nghị các tổ chức tín dụng tiếp tục nỗ lực giảm lãi suất cho vay từ 1-2% nhờ vào việc tiết giảm chi phí, đơn giản hóa thủ tục cho vay, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số vào quy trình cho vay.

Đồng thời, tín dụng hướng tới các động lực tăng trưởng truyền thống, các ngành mới nổi, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, nhà ở xã hội... nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, người dân phát triển sản xuất kinh doanh, tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Tuy nhiên, cùng với đó, các TCTD cũng cần phải duy trì mặt bằng lãi suất huy động ổn định, hợp lý, phù hợp với khả năng cân đối vốn, khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh và năng lực quản lý rủi ro, ổn định thị trường tiền tệ và mặt bằng lãi suất thị trường.

Thêm vào đó, NHNN yêu cầu TCTD tiếp tục triển khai các giải pháp tăng trưởng tín dụng hiệu quả, đúng, trúng mục tiêu, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn tín dụng của nền kinh tế, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng kinh tế, đồgn thời quyết tâm thực hiện giải pháp thiết thực, hiệu quả.

SSI đánh giá tăng trưởng tín dụng thấp giúp cho thanh khoản hệ thống không gặp nhiều vấn đề mặc dù NHNN đã thực hiện các nghiệp vụ hút ròng trong tháng 5 nhằm ổn định tỷ giá.

Theo thông tin từ WiGroup, trong tháng 5/2024, NHNN đã bán khoảng 5 tỷ USD dự trữ ngoại hối  để ổn định tỷ giá, tương ứng việc hút 125.000 tỷ đồng.

Đối với nhiệm vụ trong thời gian tới, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng trong 6 tháng đầu năm vào khoảng 5%, cả năm khoảng 15%. Hiện chỉ còn chưa đầy 1 tháng là quý II kết thúc nhưng tăng trưởng tín dụng mới chỉ đạt chưa được nửa mục tiêu mà Chính phủ đề ra.

Tuy nhiên, 2 tháng đầu năm tín dụng toàn hệ thống vẫn giảm so với cuối năm 2023. Cụ thể, đến ngày 31/1, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt 13.479.677 tỷ đồng, giảm 0,6% so với cuối năm 2023 (cùng kỳ năm 2023 tăng 0,10%). Đến ngày 29/2, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt 13.472.474 tỷ đồng, giảm 0,72% so với cuối năm 2023 (cùng kỳ năm 2023 tăng 0,87%).

Đến cuối tháng 3/2024, tín dụng mới quay đầu tăng trưởng 1,34%. Nhưng từ 29/3 đến 10/5 (42 ngày), tín dụng chỉ tăng thêm 0,61%, tương đương 82.700 tỷ đồng, chậm lại đáng kể so với kết quả của tháng 3. Từ cuối tháng 2 đến cuối tháng 3, dư nợ tín dụng tăng hơn 279.000 tỷ đồng.

Có dễ đạt mục tiêu 14-15%?

Theo lý giải của Thống đốc NHNN, tín dụng những tháng đầu năm chậm lại do một loạt nguyên nhân như cầu tín dụng yếu, khó khăn trong triển khai các chương trình chính sách. Cụ thể, cầu và sức hấp thụ vốn của nền kinh tế đang gặp khó khăn, nhiều khách hàng vay chưa đáp ứng đủ điều kiện vay vốn; đầu tư, sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng giảm, dẫn tới cầu tín dụng của người dân, doanh nghiệp giảm tương ứng.

Thống đốc NHNN chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong triển khai một số chương trình, chính sách tín dụng theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng. Cụ thể, đối với gói tín dụng 120.000 tỷ đồng: các quy định pháp luật liên quan đến dự án nhà ở xã hội (quỹ đất, trình tự, thủ tục mua bán, định giá…) còn nhiều vướng mắc; số lượng dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư rất ít; một số điều kiện đối với người mua nhà không còn phù hợp.

Bên cạnh đó, các gói cho vay tiêu dùng gặp khó khăn khi thu nhập của người lao động sụt giảm trong bối cảnh thất nghiệp, mất việc làm tăng nên không có nguồn để trả nợ dẫn đến cầu tín dụng tiêu dùng giảm…. công nhân, người lao động chưa nắm bắt rõ thông tin trong khi doanh nghiệp, công đoàn cơ sở chưa thật sự chú trọng truyền thông, phổ biến gói vay.

Với một số chương trình tín dụng ưu đãi khác, Thống đốc cho biết, hiện NHNN đang theo dõi, triển khai một số chương trình tín dụng ưu đãi theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, nguồn hỗ trợ đối với các chương trình này là từ ngân sách nhà nước. Tuy nhiên, nguồn lực hỗ trợ từ ngân sách nhà nước là hạn chế và trong giai đoạn 2021 - 2025, ngân sách nhà nước không bố trí kế hoạch vốn đầu tư công để cấp bù lãi suất cho các ngân hàng thương mại (NHTM) đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.

Ngay từ đầu năm 2024, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 14 - 15%, ước tính khoảng 2 triệu tỷ đồng sẽ được đưa vào nền kinh tế. Có điều kiện để đẩy mạnh cho vay thay vì hạn chế room như các năm trước, các ngân hàng đang từng bước kích cầu vốn thông qua chương trình lãi suất ưu đãi cho cả khách hàng doanh nghiệp và cá nhân.

Các nhà băng đang từ bước nỗ lực giảm lãi suất, đẩy mạnh hoạt động cho vay, kỳ vọng, tín dụng dần cải thiện rõ nét ở các quý tới đây và đạt mục tiêu ngành đưa ra trong năm nay khi mặt bằng lãi suất cho vay đang duy trì ở mức thấp.

Tuy nhiên, theo PSG-TS. Nguyễn Hữu Huân (Trường đại học Kinh tế TP. HCM), khả năng cao tăng trưởng tín dụng năm nay sẽ không đạt 15%, chỉ đạt được 10-11%, do kinh tế đang phục hồi chậm. Đồng thời, cầu vốn tín dụng chưa cao, vì sức mua thị trường còn yếu, doanh nghiệp chưa mặn mà sử dụng vốn vay mở rộng sản xuất, kinh doanh.