Thực phẩm an toàn phải gắn với HTX

Trong bối cảnh thực phẩm bẩn đang là vấn nạn của cả quốc gia thì kiểm soát an toàn thực phẩm đến từng hộ dân là vấn đề đặt ra cấp bách. Trong đó, kênh giám sát và triển khai hiệu quả nhất được coi là HTX, bởi thành viên của HTX chính là những người nông dân trực tiếp sản xuất. Chính vì vậy, phát triển HTX kiểu mới gắn với chuỗi giá trị là hướng đi đang được Liên minh HTX Việt Nam nhắm tới.  

Ông Võ Kim Cự cho hay, hiện Liên minh HTX Việt Nam đang xây dựng thí điểm mô hình HTX cung ứng thực phẩm an toàn.

“Để làm được điều này không đơn giản nhưng chúng ta cần phải chung tay để có ngày càng nhiều HTX cung ứng thực phẩm an toàn, từ đó đẩy lùi thực phẩm bẩn. Với mô hình thí điểm này, Liên minh HTX Việt Nam sẽ đứng ra chủ trì xây dựng, phối hợp với các cơ quan chức năng để kiểm soát và chứng nhận cho HTX, đảm bảo sản phẩm HTX làm ra an toàn, được kiểm soát từ gốc đến ngọn, từ đó tạo niềm tin cho người dân vào HTX”, ông Võ Kim Cự nói.

Được biết, tiêu chí lựa chọn HTX thí điểm của Liên minh HTX Việt Nam trước hết là phải lựa chọn được những HTX có người đứng đầu tâm huyết, có năng lực. Thứ hai, lựa chọn HTX ở những nơi có cấp ủy và chính quyền địa phương ủng hộ. Thứ ba, lựa chọn HTX ở những địa phương có sức lan tỏa lớn và lâu dài. “Có như thế thì đầu tư tiền tỷ mới không lãng phí”, lãnh đạo Liên minh HTX nói.  

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, sản xuất theo mô hình HTX sẽ giúp việc áp dụng các tiêu chuẩn sản xuất sạch như VietGap, Global Gap… thuận tiện hơn, đồng thời khiến việc giám sát dễ dàng hơn, giúp người nông dân hình thành thói quen sản xuất thực phẩm an toàn, chất lượng, gắn với thị trường.

 “Về tương lai lâu dài, chính người nông dân phải tự đi tìm thị trường, tự bán sản phẩm, vì họ là người cần bán sản phẩm của mình, hiểu rõ sản phẩm của mình, chúng ta không thể làm thay, bán hộ. Tuy nhiên, để nông dân làm được điều này thì tổ chức cho họ thành tổ chức như tổ hợp tác, hợp tác xã, hội, hiệp hội, đào tạo kiến thức quản lý, kiến thức thị trường cho họ, để họ đi tìm kiếm doanh nghiệp, mở rộng mạng lưới phân phối”, TS. Đào Thế Anh, Phó viện trưởng Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm thuộc Viện Khoa học nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn)  nhận xét. 

Cần có cuộc “cách mạng” về nhận thức

Phát biểu tại Hội nghị của Ban chỉ đạo, Ban tổ chức cuộc thi “Tìm hiểu các mô hình Hợp tác xã kiểu mới” do Liên minh HTX Việt Nam tổ chức ngày 26/5, ông Mai Xuân Hùng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế quốc hội cho hay: “Dù Luật Hợp tác xã 2012 rất tốt nhưng lại không triển khai được trong thực tế. Trong khi đó, kinh tế hợp tác mà linh hồn là HTX lại là nòng cốt của nông thôn mới. Muốn xây dựng nông thôn mới thành công thì phải có HTX tốt. Chính vì vậy, tôi cho rằng,m phát triển HTX thời gian tới ngoài gắn với an toàn thực phẩm như mô hình Liên minh HTX đang thí điểm thì phải gắn với nông thôn mới, với tam nông, phải liên kết với các DN lớn và phải gắn với hội nhập”.  

Liên quan đến vấn đề này, ông Võ Kim Cự, Chủ tịch Liên minh HTX cũng cho biết, theo kế hoạch đến năm 2020, cả nước sẽ có 50% số xã đạt tiêu chí nông thôn mới. Trong đó, HTX đóng vai trò quan trọng, không chỉ về kinh tế mà còn về an sinh xã hội. Tuy nhiên, đáng lo là dù Luật HTX đã ra đời năm 2012 nhưng 3 năm qua, nhiều bộ, ngành, địa phương vẫn chưa ban hành văn bản, chỉ thị nào để triển khai Luật.

Tuy nhiên, điều đáng mừng là từ khi Liên minh HTX Việt Nam phối hợp với một số Bộ, ngành tổ chức Cuộc thi “Tìm hiểu các mô hình THX kiểu mới”, nhận thức về HTX đã tăng lên đáng kể. Trong vòng nửa năm qua (cuộc thi phát động từ cuối năm 2012), đã có hang nghìn tác phẩm tham gia dự thi, có những bài thi viết tay dài đến 500 trang, thu hút được nhiều tầng lớp, đối tượng xã hội tham gia. Từ nhận thức, phong trào thành lập HTX, liên hiệp HTX theo chuỗi giá trị cũng có chuyển biến.

“Mục đích của cuộc thi là đẩy mạnh chuyển đổi từ HTX kiểu cũ, thiên về dịch vụ đầu vào sang HTX kiểu mới, gắn với dịch vụ đầu ra, hoạt động theo huỗi giá trị. Liên minh HTX Việt Nam đang xây dựng đề án phát triển kinh tế vi mô gắn với chuỗi giá trị hàng hóa (gồm 27 đề án thành phần), kết nối với các DN đủ mạnh hình thành các chuỗi logistic chuỗi toàn cầu đi lên từ vi mô, hộ cá thể, tổ hợp tác, HTX, tạo ra của cải vật chất cho hàng triệu người, đảm bảo cho 30 vạn tổ hợp tác, 2 vạn HTX, nâng cao lợi ích cho người lao động gấp 2 lần…;Nâng cao năng lực của HTX; Liên hiệp HTX khi Việt Nam hội nhập sâu kinh tế thế giới…”, ông Võ Kim Cự nói.

Được biết, Cuộc thi Tìm hiểu về HTX kiểu mới đã được phát động từ cuối năm 2015, kéo dài đến hết năm 2016 và đã sơ kết, trao giải đợt 1. Liên minh HTX Việt Nam tiếp tục phát động cuộc thi, dự kiến sẽ sơ kết lần 2 vào dịp 2/9 và tháng 12/2016 sẽ sơ kết lần 3 cùng tổng kết Cuộc thi.