Có được điều này là bởi một trong những điểm đổi mới quan trọng của Luật Quy hoạch, đó là sẽ bãi bỏ các quy hoạch ngành, sản phẩm, vốn hàng chục năm nay được xây dựng với mục đích trở thành công cụ quản lý các hoạt động đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp, của xã hội.

Xây dựng với mục đích quản lý, nhưng lại chồng chéo, nhiều khi là mâu thuẫn nhau và hơn hết là phi thị trường. Bởi thay vì để thị trường điều tiết, hàng loạt các quy hoạch kiểu như Quy hoạch Nuôi, chế biến cá tra đến năm 2020, Quy hoạch Phát triển tôm hùm đến năm 2020, định hướng đến năm 2030; hay Quy hoạch Tổng thể phát triển hành nghề công chứng Việt Nam đến năm 2020, Quy hoạch Kinh doanh bán buôn, bán lẻ sản phẩm rượu bia, thuốc lá đến năm 2020… đã cản trở các nguồn lực tiềm năng của xã hội đến được với nhu cầu của thị trường. 

Chẳng ai vô lý đến mức quy hoạch toàn vùng chỉ được nuôi chừng này héc - ta tôm, trong khi thực tế thị trường có nhu cầu gấp nhiều lần thế, hay vùng khu vực chỉ được phát triển một nhà máy chế biến chè, nghiền xi măng… trong khi cung - cầu thị trường vẫn quá chênh lệch. Nhưng Việt Nam vẫn đang làm điều đó.

Chuyện quy hoạch cả việc nuôi con tôm, cái cá - vốn chỉ phù hợp với cơ chế kinh tế kế hoạch hóa tập trung - đã tác động tiêu cực đến môi trường đầu tư, kinh doanh, thậm chí trở thành rào cản gây tăng chi phí về thời gian, tiền bạc và cơ hội cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp.

Một con số rất đáng chú ý trước khi Luật Quy hoạch được thông qua. Đó là trong tổng số 12.765 quy hoạch đã và đang được lập đến năm 2015, có tới 3.538 quy hoạch ngành, lĩnh vực, sản phẩm. Nhiều và chồng chéo. Nhiều nhưng kém hiệu quả, không phù hợp với thể chế của kinh tế thị trường, vừa cản trở sự gia nhập thị trường, vừa gây lãng phí lớn nguồn lực của xã hội.

Quy hoạch lập liên tục và cũng thay đổi liên tục khiến doanh nghiệp trở tay không kịp. Nhiều doanh nghiệp đã rất vất vả và khổ sở vì điều này. Nhiều cơ hội kinh doanh bị bỏ lỡ. Nhiều doanh nghiệp thậm chí đã phá sản chỉ vì vướng quy hoạch…

Nhưng tất cả sẽ thay đổi kể từ ngày 1/1/2019, khi Luật Quy hoạch chính thức có hiệu lực, khi một cuộc cách mạng mới trong công tác quy hoạch được thiết lập, mà bãi bỏ quy hoạch ngành, sản phẩm chỉ là một phần của cuộc cách mạng đó.

Vai trò kiến tạo của Chính phủ sẽ thực sự phát huy hiệu quả khi thực thi Luật Quy hoạch; doanh nghiệp thực sự được đầu tư, kinh doanh những gì mà Nhà nước không cấm. Không còn chuyện phải chạy vạy xin cho vào quy hoạch. Tất cả do thị trường điều tiết, doanh nghiệp được quyền đầu tư và kinh doanh dựa trên nhu cầu của thị trường và nguồn lực của chính mình. Nguồn lực của xã hội chính thức được “cởi trói” và nhờ vậy, sẽ được phân bổ một cách hợp lý và hiệu quả hơn.

Cũng cần phải nhắc lại một điều rằng, việc thực thi đồng bộ Luật Quy hoạch sẽ góp phần quan trọng thay đổi phương thức quản lý của nhà nước, từ quản lý sang kiến tạo phát triển. Luật Quy hoạch cũng sẽ là công cụ quan trọng để huy động, phân bổ và sử dụng khai thác các nguồn lực của quốc gia; huy động từ các nguồn lực của cả xã hội, cả trong nước và nước ngoài cùng tham gia đầu tư phát triển, tuân theo nguyên tắc của kinh tế thị trường đầy đủ và hiện đại.

Tổng hòa tất cả các yếu tố này sẽ tạo thành những động lực quan trọng, thúc đẩy nền kinh tế vận hành một cách hiệu quả hơn trong tương lai. Đây có lẽ là điều quan trọng nhất.