Chuyển trọng tâm

Hàng loạt dự án có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) quy mô lớn đã được cấp chứng nhận đăng ký đầu tư trong tháng 11/2025. Chẳng hạn, Dự án Trung tâm thương mại AEON MALL Biên Hòa (Đồng Nai), với tổng vốn đầu tư 261,1 triệu USD, của Tập đoàn AEON (Nhật Bản); hay Dự án Sản xuất hóa chất Phú Mỹ 3 tại TP.HCM, với tổng vốn đầu tư 203,6 triệu USD, của Công ty TNHH Hóa chất LEE & MAN ((Hồng Kông); rồi Dự án Sản xuất ván tre OSB STABOO Thanh Hóa, với tổng vốn đầu tư 150 triệu USD, của Công ty cổ phần STABOO (Thụy Sỹ)…

Những dự án này đã góp phần quan trọng đưa vốn FDI vào Việt Nam trong 11 tháng lên 33,691 tỷ USD, tăng 7,4% so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, vốn giải ngân đạt mức kỷ lục, với 23,6 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ. Bình luận về con số này, Hãng tin Sputnik (Nga) đã nhấn mạnh việc Việt Nam “chiến thắng trong cuộc đua FDI”.

Trong báo cáo về tình hình thu hút FDI 11 tháng năm 2025, Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Tài chính) cho biết, môi trường đầu tư quốc tế tiếp tục chịu ảnh hưởng từ các yếu tố kinh tế, địa chính trị phức tạp… và điều này đang gia tăng áp lực, buộc dòng vốn FDI toàn cầu ưu tiên cho các thị trường có nền tảng ổn định và khả năng hấp thụ vốn tốt. Trong bối cảnh đó, nhất là khi xu hướng “thu hẹp và tái cấu trúc” dòng vốn đang được đẩy mạnh, khu vực châu Á - Thái Bình Dương vẫn duy trì được vai trò “điểm đến của dòng vốn” nhờ nhu cầu điện tử, bán dẫn và công nghệ duy trì mạnh, đặc biệt ở Việt Nam, Thái Lan và Malaysia.

“Việt Nam tiếp tục là điểm đến tin cậy của các nhà đầu tư nhờ môi trường vĩ mô ổn định, chính sách đầu tư nhất quán và năng lực trong các ngành sản xuất điện tử, linh kiện liên tục cải thiện”, Cục Đầu tư nước ngoài khẳng định.

Tuy vậy, trong bối cảnh làn sóng tái định vị sản xuất sang các nước Đông Nam Á được đẩy mạnh, cạnh tranh thu hút FDI trong khu vực ngày càng gay gắt hơn. Ấn Độ, Malaysia và Indonesia - những nước đang đẩy mạnh ưu đãi thuế và phát triển các khu công nghiệp chuyên biệt, có thể là những “đối thủ” mạnh của Việt Nam.

Điều này, theo Cục Đầu tư nước ngoài, đặt ra yêu cầu cho Việt Nam là phải “tiếp tục chuyển trọng tâm từ thu hút vốn lớn sang thu hút vốn chất lượng cao”, tập trung vào công nghệ nguồn, đổi mới sáng tạo, liên kết chuỗi giá trị và nâng tỷ lệ nội địa hóa.

Trên thực tế, đây là xu hướng mà Việt Nam đã và đang nỗ lực thực hiện. Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng luôn nhấn mạnh việc Việt Nam phải chuyển dịch trọng tâm thu hút FDI sang các dự án công nghệ cao, đổi mới sáng tạo…, nếu muốn đạt được mục tiêu xây dựng đất nước thành quốc gia phát triển vào năm 2045.

“Việt Nam sẽ ưu tiên dự án công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, giá trị gia tăng cao, thân thiện môi trường, thay vì chạy theo số lượng bằng mọi giá”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định.

Làm gì để đón dòng vốn tỷ USD?

Thu hút FDI những năm qua, đặc biệt là 11 tháng năm 2025, tiếp tục duy trì xu hướng tích cực. Điều này cho thấy sức hấp dẫn ổn định của Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu phân mảnh. “Dòng vốn đăng ký và thực hiện đều ở mức khả quan, củng cố niềm tin của nhà đầu tư và tạo nền tảng để FDI tăng tốc trong tháng cuối năm và bước sang năm 2026”, Cục Đầu tư nước ngoài nhận định.

Động thái gần đây là tích cực, khi nhà đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục dốc vốn vào Việt Nam. Chẳng hạn, Tập đoàn De Heus (Hà Lan) vừa cùng Tập đoàn Hùng Nhơn khởi công Khu chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao DHN Tây Ninh 4; hay Tập đoàn Kokuyo (Nhật Bản) đã quyết định mua cổ phần của Tập đoàn Thiên Long…

Phát biểu tại Diễn đàn M&A Việt Nam do Báo tài chính - Đầu tư tổ chức mới đây, ông Tamotsu Majima, Giám đốc cấp cao RECOF Corporation, nhắc đến thương vụ Kokuyo - Thiên Long để nhấn mạnh xu hướng ngày càng nhiều doanh nghiệp Nhật mở rộng hoạt động tại Đông Nam Á.

Theo ông Tamotsu Majima, với việc duy trì được tốc độ tăng trưởng tốt, ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, cũng như các khuôn khổ hợp tác chiến lược, Việt Nam đã “tạo được sự yên tâm” cho doanh nghiệp Nhật Bản và đang mang lại cơ hội lớn cho các tập đoàn đa quốc gia.

“Việc mở cửa hơn nữa về quy định và chính sách sẽ mang lại tác động tích cực hơn cho các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm cả nhà đầu tư Nhật Bản”, ông Tamotsu Majima nói.

Đứng trên khía cạnh này, việc Quốc hội vừa thông qua Luật Công nghệ cao sửa đổi, đặc biệt là Luật Đầu tư sửa đổi sẽ là “cú hích” thể chế quan trọng. Luật Đầu tư sửa đổi có nhiều điểm cải cách quan trọng, như cắt giảm thủ tục tiền kiểm, chuyển mạnh sang hậu kiểm; chuyển từ “cấp phép” sang “đăng ký” hoặc “thông báo”; thu hẹp hàng chục ngành nghề kinh doanh có điều kiện; đặc biệt là ưu tiên mạnh mẽ cho công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh - những trọng tâm dịch chuyển thu hút FDI mà Việt Nam đang hướng đến.

Đây được coi là những thay đổi mang tính nền tảng, góp phần quan trọng giúp Việt Nam thu hút được nhiều hơn dòng vốn FDI có chất lượng.

Một thông tin được Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương chia sẻ mới đây, đó là để một lần nữa khẳng định vai trò, vị thế của đầu tư nước ngoài, cũng như tạo sự bứt phá trong hợp tác đầu tư nước ngoài, Bộ Tài chính đang xây dựng Đề án Phát triển kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và Đề án Thu hút vốn đầu tư nước ngoài thế hệ mới, với các định hướng về thể chế, chính sách thông thoáng, hấp dẫn, vượt trội.

Khi những thể chế, chính sách này được hiện thực hóa, Việt Nam sẽ có được bước chuyển dịch quan trọng trong thu hút FDI, chuyển từ “vốn lớn” sang “chất lượng cao”…