Nếu tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) cho nửa cuối năm nay, dự kiến cả năm thu ngân sách giảm gần 47.500 tỷ đồng.

Ngày 13/6, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự thảo Nghị quyết giảm thuế VAT với một số hàng hóa, dịch vụ đang áp thuế suất 10%, về còn 8%.

Tương tự các lần giảm trước, chính sách lần này vẫn chỉ áp dụng với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ. Các lĩnh vực tiếp tục không được hạ 2% thuế VAT, gồm bất động sản, chứng khoán, dịch vụ ngân hàng, viễn thông, công nghệ thông tin, than cốc, sản phẩm hóa chất, hàng hóa và dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Chính sách giảm thuế này được đề nghị kéo dài tới hết năm nay, thay vì kết thúc vào tháng 6.

Thực hiện theo phương án này nhằm thực hiện mục tiêu kích cầu tiêu dùng, phù hợp với bối cảnh kinh tế hiện nay, qua đó góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh sớm phục hồi và phát triển để đóng góp trở lại cho ngân sách nhà nước (NSNN) cũng như nền kinh tế, theo giải thích của Chính phủ.

Theo tính toán của Chính phủ, việc nới thời gian giảm thuế 2% dự kiến làm giảm thu ngân sách nửa cuối năm nay khoảng 24.000 tỷ đồng (tương đương 4.000 tỷ đồng một tháng), trong đó giảm ở khâu nội địa chiếm 62,5%, còn lại nhập khẩu).

Sáu tháng đầu năm, số thu thuế này giảm gần 23.500 tỷ đồng. Vì thế, nếu tiếp tục thực hiện chính sách giảm thuế VAT cho nửa cuối năm nay, thì dự kiến cả năm giảm gần 47.500 tỷ.

Việc giảm thuế VAT tác động làm giảm thu ngân sách, nhưng sẽ giúp hạ chi phí sản xuất, giá bán nên kích thích sản xuất, kinh doanh qua đó cũng góp phần tạo thêm nguồn thu cho NSNN, Chính phủ đánh giá.

Dự toán thu NSNN năm 2024 là 1.701 nghìn tỷ đồng. Cập nhật đến hết tháng 5, theo báo cáo của Kho bạc Nhà nước, số thực hiện thu NSNN hết ngày 31/5/2024 là 909,3 nghìn tỷ đồng, bằng 53,5% dự toán và tăng 15% so với cùng kỳ năm 2023, Chính phủ cho biết thêm.

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính ngân sách phản ánh, thường trực cơ quan này có hai luồng quan điểm đồng ý và không đồng ý. Các ý kiến không đồng ý cho rằng quý I năm nay tổng mức bán lẻ hàng hóa, dịch vụ tăng 8,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Nếu trừ yếu tố giá thì mức này tăg 5,1% - thấp hơn tốc độ tăng GDP quý I là 5,66%.

Điều này cho thấy thuế VAT được giảm, song đến thời điểm hiện nay không còn phát huy tác dụng kích cầu tiêu dùng do sức mua và khả năng tiêu dùng trong nước của người dân đã giảm sút đáng kể. Vì thế, các ý kiến này đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn về khả năng đạt được mục tiêu kích cầu tiêu dùng khi ban hành và thực thi chính sách này.

Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng, từ 1/7 sẽ tiến hành cải cách tiền lương đồng thời với điều chỉnh lương hưu, trợ cấp xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công… Tức là, vẫn cần một nguồn lực rất lớn cho đầu tư. Do đó, cần tăng số thu ngân sách năm nay, các năm sau để cải cách tiền lương, chi đầu tư và thiết yếu khác.

Mặt khác, cũng có ý kiến đề nghị xem xét giảm với tất cả hàng hóa, dịch vụ, thay vì loại trừ một số mặt hàng như hiện nay. Thực tế, góp ý trước đó, Liên đoàn Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề xuất giảm 2% thuế VAT với tất cả các hàng hóa, dịch vụ, để tránh vướng mắc phát sinh trong thực tế.

Thường trực Ủy ban Tài chính ngân sách cũng đề nghị Chính phủ làm rõ giải pháp xử lý các vướng mắc này trong trường hợp được Quốc hội cho phép tiếp tục áp dụng trong 6 tháng cuối năm 2024, bảo đảm mục tiêu dễ thực hiện và tạo thuận lợi cho người nộp thuế.

Ngoài ra, Thường trực cơ quan thẩm tra lưu ý hiện dự án Luật Thuế VAT (sửa đổi) đang được Chính phủ trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7 và sẽ được xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 8. Để hướng tới sự ổn định và tính dự báo của hệ thống chính sách thuế VAT, đề nghị Chính phủ bảo đảm thời hạn chấm dứt hiệu lực thực hiện của chính sách giảm thuế VAT như được trình tại kỳ họp này, không tiếp tục đề nghị kéo dài thời gian thực hiện của chính sách trong thời gian tới .

Kết luận, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý cần kéo dài thời gian chính sách tài khóa này tới hết năm nay. Nội dung này được đưa vào nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 7, thay vì biểu quyết thành một nghị quyết riêng.