Sự khác biệt lớn giữa các doanh nghiệp trong việc thực hiện thủ tục hành chính 

Các doanh nghiệp tư nhân có thể gặp tình trạng “bất cân xứng” trong việc thực hiện thủ tục hành chính so với doanh nghiệp nhà nước.

Nhận định này đã có trong Báo cáo kết quả khảo sát do Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) thực hiện về thực trạng cung cấp, thực hiện thủ tục hành chính cho doanh nghiệp năm 2024, vừa được Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính gửi các bộ trưởng, thủ tướng cơ quan ngang bộ vào ngày 24/3/2025.

Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ là đối tượng gặp khó khăn lớn nhất trong thực hiện thủ tục hành chính.

“Có 335 doanh nghiệp ngoài nhà nước phản ánh việc khó khăn trong thực hiện thủ tục hành chính, chiếm 84,6% tổng số doanh nghiệp tham gia khảo sát, trong khi đó các doanh nghiệp nhà nước chỉ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ với khoảng 3%”, báo cáo làm rõ nhận định qua số liệu khảo sát.  

Có 891 doanh nghiệp tham gia khảo sát, trong đó 36,8% doanh nghiệp tại Hà Nội, 40,5% doanh nghiệp tại TP.HCM, còn lại là các doanh nghiệp của địa phương khác.
Phân chia theo hình thức sở hữu, có 86,3% doanh nghiệp ngoài nhà nước; 4,6% doanh nghiệp nhà nước và 9,1% doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Nếu xét theo quy mô, 56,3% doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ - những doanh nghiệp có quy mô dưới 50 lao động – là đối tượng gặp khó khăn lớn nhất trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính so với các doanh nghiệp khác.

Ở một góc nhìn khác, xét theo thị trường hoạt động của doanh nghiệp, khó khăn trong thực hiện thủ tục hành chính thường gặp nhất ở các doanh nghiệp chỉ hoạt động trên thị trường nội địa, chiếm 63,1%; tiếp sau đó là 31,3% doanh nghiệp hoạt động trên cả hai thị trường nội địa và quốc tế. Chỉ 5,6% doanh nghiệp hoạt động trên thị trường quốc tế phản ánh việc gặp khó khăn trong việc thực hiện các thủ tục hành chính thủ tục hành chính.

Kết quả này cho thấy sự khác biệt lớn giữa các doanh nghiệp hoạt động trên các thị trường trong việc tuân thủ các thủ tục hành chính và quy định pháp luật.

Sáu kiến nghị gửi các cơ quan quản lý

Tổng hợp khảo sát từ doanh nghiệp, Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ đã gửi 6 nhóm kiến nghị.

Một là, đẩy mạnh số hóa và liên thông dữ liệu giữa các cơ quan quản lý. Chủ trương này đã liên tục được thúc đẩy thời gian qua gắn với tư duy phát triển nền hành chính hiện đại, quản trị dựa trên dữ liệu nhưng rất cần tiếp tục ưu tiên giai đoạn tới đồng thời minh bạch lộ trình xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu liên thông giữa các cơ quan quản lý để doanh nghiệp và người dân hiểu, ủng hộ.

Các cơ quan quản lý về thuế, bảo hiểm xã hội, đăng ký kinh doanh, đầu tư... cần phối hợp và chia sẻ dữ liệu trực tuyến thông qua một hệ thống quản lý dữ liệu chung của quốc gia. Điều này giúp doanh nghiệp chỉ cần nộp một bộ hồ sơ duy nhất, được chia sẻ cho các cơ quan liên quan, giảm bớt tình trạng phải làm thủ tục tại nhiều nơi với cùng một nội dung. Chính phủ có thể tiếp tục tham khảo các mô hình số hóa thủ tục thành công tại các quốc gia cùng khu vực như Singapore và Hàn Quốc… để xây dựng hệ thống này.

 Hai là, nâng cao vai trò hỗ trợ của cơ quan quản lý và cán bộ thực thi. Thiết lập các trung tâm tư vấn hành chính cho doanh nghiệp. Các trung tâm tư vấn này có thể do các đơn vị sự nghiệp hoặc đơn vị tư nhân đảm trách, cung cấp dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Ba là, ban hành các quy định pháp lý dựa trên nguyên tắc và mục tiêu chung. Các quy định và hướng dẫn pháp lý cần được xây dựng trên cơ sở nguyên tắc rõ ràng, đồng thời phải thống nhất giữa các ngành và địa phương và có cơ chế giám sát song song. Điều này đảm bảo rằng doanh nghiệp không phải đối mặt với các quy định khác nhau hoặc cách hiểu, cách thực thi khác nhau khi làm việc về cùng một nội dung với các cơ quan nhà nước khác nhau

Bốn là, rút ngắn thời gian và đơn giản hóa thủ tục cấp phép đầu tư - xây dựng. Các thủ tục cấp phép đầu tư - xây dựng hiện đang là một trong những lĩnh vực mà doanh nghiệp phản ánh nhiều nhất về sự phức tạp và kéo dài thời gian.

Năm là, cải tiến các hệ thống khai báo và thanh toán thuế trực tuyến, khai báo hải quan. 

Theo kết quả khảo sát, khi được hỏi về 3 ba nhóm thủ tục hành chính mà doanh nghiệp cho rằng, cần ưu tiên cải cách nhất thời gian tới, nhóm thủ tục liên quan đến thuế được lựa chọn nhiều nhất với 495/891 doanh nghiệp, chiếm tỷ lệ 55,6% số doanh nghiệp tham gia khảo sát.

Điều này cho thấy trong bối cảnh tình hình sản xuất, kinh doanh chưa hoàn toàn phục hồi như thời điểm trước đại dịch Covid-19 vì nhiều nguyên nhân bên trong và bên ngoài, thuế vẫn là mối bận tâm lớn của doanh nghiệp.

Sáu là, đảm bảo tính “liên tục” trong bối cảnh cải cách mạnh mẽ, sâu rộng bộ máy hành chính nhà nước.

Trong công văn gửi các bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ do Chủ tịch Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Trần Văn Sơn ký đã ghi rõ, gửi Báo cáo để nghiên cứu, tham khảo, phục vụ nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện cơ chế, chính sách, cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc là rào cản cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của người dân, doanh nghiệp theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.