Ông đánh giá thế nào về hiệu quả thực thi UKVFTA đối với hoạt động xuất khẩu, đầu tư giữa Việt Nam và Vương quốc Anh?

UKVFTA được Việt Nam và Vương quốc Anh khởi động đàm phán năm 2018. Đến ngày 29/12/2020, Hiệp định được Chính phủ hai nước ký tại London (Anh), chính thức có hiệu lực ngày 1/5/2021.

Với những nền tảng cam kết và tiến bộ cao kế thừa từ Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), UKVFTA là động lực thúc đẩy quan hệ thương mại song phương giữa hai nước. Qua hơn 3 năm thực hiện, UKVFTA đã tạo được sức bật kinh tế hỗ trợ người dân và doanh nghiệp hai bên, đặc biệt là vượt qua giai đoạn khó khăn, thách thức của dịch bệnh.

Năm 2021 - năm khởi đầu của UKVFTA - trao đổi thương mại hàng hóa hai chiều giữa Việt Nam và Anh đạt 6,6 tỷ USD, tăng 17,2% so với năm 2020. Năm 2022, do khó khăn chung của thế giới và cả nền kinh tế Anh, thương mại hai chiều giảm, nhưng xuất khẩu của Việt Nam sang Anh vẫn tăng khoảng 1,9%, một số ngành hàng xuất khẩu mũi nhọn của Việt Nam giữ được đà tăng trưởng 2 con số.

Năm 2023, hầu như các thị trường xuất khẩu đều sụt giảm, có những thị trường giảm tới 30%, nhưng riêng thị trường Anh tăng trưởng tới 11%.

Thương mại song phương Việt Nam - Anh qua 9 tháng của năm 2024 đạt gần 6,5 tỷ USD, trong đó xuất khẩu 5,7 tỷ USD (tăng 22,2% so với cùng kỳ), nhập khẩu 600 triệu USD.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Anh sang Việt Nam sau khi thực thi UKVFTA khởi sắc rõ nét. Tính đến tháng 10/2024, Anh có hơn 580 dự án đầu tư trực tiếp tại Việt Nam, với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt trên 4,4 tỷ USD, đứng thứ 15 trong số gần 150 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư trực tiếp tại Việt Nam.

Những con số trên cho thấy hiệu quả thực thi UKVFTA đối với hoạt động xuất khẩu, đầu tư giữa hai nước.

Bên cạnh kết quả đạt được, khó khăn trong thực thi UKVFTA cũng không ít, phần lớn liên quan đến tiêu chuẩn xuất xứ hàng hóa, phát triển bền vững. Theo ông, cần có giải pháp gì để khắc phục, tiến tới tận dụng hiệu quả hơn nữa FTA này, thưa ông?

Thị trường Anh yêu cầu rất cao về chất lượng sản phẩm, đi cùng giá cả cạnh tranh. Các hàng rào kỹ thuật của Anh, như quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn vệ sinh thực phẩm, nhất là đối với nông sản, rất chặt chẽ. Việc thực hiện sử dụng nhãn UKCA thay cho CE đối với sản phẩm công nghiệp; dự luật về bảo vệ môi trường, chống suy thoái và mất rừng… sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu các sản phẩm gỗ, cà phê, cao su, dầu thực vật, đậu tương…

Thị hiếu và xu hướng tiêu thụ sản phẩm tại Anh cũng có nhiều thay đổi. Đơn cử, người tiêu dùng Anh ngày càng quan tâm đến sức khỏe; thực phẩm cho người ăn kiêng tại Anh đang trở nên phổ biến hơn, với sản phẩm thuần chay (vegan), sản phẩm cho người kiêng gluten (dị ứng gluten), sản phẩm cho người kiêng đường (người bị tiểu đường)… Vì vậy, sản xuất và cung ứng thực phẩm nông sản phức tạp hơn và cần chuyên biệt hơn.

Do đó, để tận dụng UKVFTA hiệu quả hơn, bên cạnh sự hỗ trợ, hướng dẫn của các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp cần chủ động hơn nữa trong việc tìm hiểu, nắm vững nội dung, cam kết của Hiệp định. Hoạt động đầu tư phát triển sản phẩm, nâng cao tính tuân thủ, đáp ứng yêu cầu thị trường… cũng cần được doanh nghiệp tiến hành để khai thác xuất khẩu bền vững.

Thưa ông, Bộ Công thương có kế hoạch gì để hỗ trợ các doanh nghiệp, ngành hàng thâm nhập thị trường Anh hiệu quả hơn?

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, ngành hàng tăng cường xuất khẩu sang thị trường Anh trong thời gian tới, cơ quan đại diện thương mại của Việt Nam tại Anh (Thương vụ) tiếp tục thúc đẩy mạng lưới với cộng đồng doanh nghiệp Anh và doanh nghiệp Việt Nam tại Anh để kết nối, giới thiệu đối tác cho doanh nghiệp Việt Nam.

Cùng với việc cung cấp cho doanh nghiệp Việt Nam các thông tin cập nhật về tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa, các quy định nhập khẩu vào Anh, Thương vụ còn phổ biến thông tin chính sách và cơ hội thị trường cho doanh nghiệp; hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xác minh đối tác tại Anh, hỗ trợ giải chấp thương mại, đồng thời tiếp tục làm việc với các hệ thống siêu thị tại Anh nhằm gia tăng đưa hàng Việt Nam vào các hệ thống này…