Tại Hội nghị Triển khai công tác phòng, chống dịch bệnh truyền nhiễm 2024 do Bộ Y tế tổ chức ngày 24/1, Sở Y tế TP.HCM báo cáo cụ thể về việc phát hiện biến thể phụ JN.1 ở người mắc Covid-19.

Theo đó, qua hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm TP.HCM đã phát hiện biến thể phụ JN.1 của SARS-CoV-2 ở các bệnh nhân nhập viện trong tháng 12/2023 trên địa bàn.

Tiến trình phát hiện các biến thể mới của SARS-CoV-2 năm 2023 do nhóm giám sát bệnh truyền nhiễm của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM và OUCRU thực hiện vào tháng 12/2023 từ mẫu bệnh phẩm của 16 bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trong tháng 12/2023.

Cụ thể, ghi nhận có 12/16 bệnh nhân (75%) nhiễm biến thể phụ của Omicron JN.1, ngoài ra có 1 ca nhiễm biến thể JN.1.1; 2 ca BA.2.86.1 và 1 ca XDD. Dấu hiệu đáng lo ngại là số ca nhập viện tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới do COVID-19 có xu hướng gia tăng dần trong 6 tuần gần đây.

Nói về dịch Covid-19, ông Hoàng Minh Đức, Phó Cục trưởng Phụ trách, Quản lý, điều hành Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế nhấn mạnh, theo Tổ chức Y tế thế giới phân loại các biến thể của SARS-CoV-2 thành 4 nhóm: Biến thể cần quan tâm, biến thể đáng lo ngại, biến thể được theo dõi, biến thể gây hậu quả nghiêm trọng.

"Theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới biến thể JN.1 là biến thể phụ nhánh BA.2.86 của chủng Omicron, thuộc nhóm biến thể cần quan tâm, không có bằng chứng độc lực tăng lên dù số mắc có dấu hiệu tăng. Chúng ta không chủ quan nhưng cũng không nên quá hoang mang, lo lắng", ông Đức nói.

Thống kê của Cục Y tế dự phòng cho biết năm 2023, cả nước ghi nhận 99.000 ca mắc Covid-19, giảm 82,4 lần so với 2022; không có trường hợp nào tử vong. 

Trong 2 tuần đầu năm 2024 ghi nhận 419 ca mắc Covid-19 và nhập viện rải rác tại 39 tỉnh, thành phố; số mắc tăng 2,4 lần so với 2 tuần trước đó, số ca nhập viện tăng nhưng không có trường hợp nặng, hệ thống điều trị hiện vẫn đáp ứng hiệu quả

Được biết, tại Mỹ, Trung Quốc và một số quốc gia châu Âu cũng ghi nhận sự gia tăng trở lại các ca nhiễm Covid-19 cùng với sự lây lan của các bệnh về đường hô hấp khác như cúm mùa và virus hợp bào hô hấp (RSV).

Riêng tại Mỹ từ ngày 17-23/12/2023 ghi nhận hơn 29.000 ca nhập viện để điều trị Covid-19, tăng hơn 16% so với tuần trước đó và báo cáo hơn 14.700 ca nhập viện vì mắc cúm trong cùng khoảng thời gian này.

Theo dữ liệu của Văn phòng Thống kê quốc gia Anh và Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA), tính đến ngày 13/12/2023, nước này ghi nhận hơn 2,54 triệu ca mắc Covid-19, tăng gấp đôi so với thời điểm đầu tháng 12.

Tại Italia, số người mắc cúm và Covid-19 tăng cao trong 2 tuần cuối năm 2023, với tỷ lệ lây nhiễm là 17,5/1.000 và 17,7/1.000. Tại Tây Ban Nha, số ca mắc cúm tăng 75% trong tuần cuối của năm 2023, nhiều nhất là bệnh cúm dẫn đến viêm phổi nặng.

Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) Tedros Adhanom Ghebreyesus đã cảnh báo về sự lây lan của dịch Covid-19 khi số ca tử vong tăng chóng mặt.

Theo ông Tedros, gần 10.000 ca tử vong liên quan đến Covid-19 đã được báo cáo trong tháng 12/2023, trong khi tỷ lệ nhập viện đã tăng 42% ở gần 50 quốc gia, chủ yếu ở châu Âu và châu Mỹ.

Ông Tedros cũng khẳng định chắc chắn rằng các ca bệnh đang gia tăng ở những nơi khác dù chưa được báo cáo, đồng thời kêu gọi các chính phủ tiếp tục giám sát và đẩy mạnh các biện pháp phòng ngừa, tiêm vắc-xin. Theo người đứng đầu WHO, JN.1 hiện là biến thể nổi trội nhất thế giới. Đây là một biến thể Omicron, được phát hiện lần đầu tiên tại Anh vào Giáng sinh năm 2021.

“Hiện chưa có báo cáo cho rằng biến thể JN.1 nghiêm trọng hơn, nhưng tính chất khó lường của loại virus này cho thấy tầm quan trọng của việc các nước cần tiếp tục giám sát chặt dịch Covid-19 khi nhiều quốc gia đã giảm hoặc ngừng gửi báo cáo về Covid-19 cho WHO”, lãnh đạo WHO nêu.

Được biết, cuối năm là thời điểm nhu cầu giao thương, du lịch tăng cao. Đây là điều kiện thuận lợi cho các tác nhân gây bệnh lây lan, có thể làm gia tăng số ca mắc bệnh truyền nhiễm, bệnh lây truyền qua đường hô hấp, trong đó có Covid-19, nhất là với nhóm có nguy cơ cao như trẻ em, người cao tuổi, người có bệnh lý nền.

Bởi vậy, Bộ Y tế đề nghị các trung tâm, cơ sở y tế cập nhật thường xuyên thông tin về các bệnh truyền nhiễm trên thế giới có nguy cơ xâm nhập Việt Nam để chủ động áp dụng biện pháp giám sát, phòng chống ngay tại cửa khẩu. Đồng thời, phát hiện sớm, cách ly, xử lý kịp thời trường hợp nghi ngờ, mắc bệnh, đặc biệt trong dịp Tết Nguyên đán và mùa lễ hội.

Ngoài ra, bộ này cũng đề nghị các địa phương xây dựng kế hoạch giám sát trọng điểm, lồng ghép Covid-19 vào hệ thống giám sát tác nhân gây bệnh đường hô hấp, bao gồm hội chứng cúm, viêm phổi nặng do virus, đặc điểm di truyền của virus SARS-CoV-2, để theo dõi các biến thể của virus.

Đồng thời nhằm phát hiện, kiểm soát dịch bệnh truyền nhiễm xâm nhập nước ta, vừa qua, Bộ Y tế có văn bản gửi Trung tâm Kiểm dịch y tế quốc tế các tỉnh, thành phố; Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thành phố có hoạt động kiểm dịch y tế về việc tăng cường kiểm dịch y tế biên giới. Việc này không chỉ nhằm giám sát dịch Covid-19 mà còn để theo dõi nhiều dịch bệnh khác.

Với Covid-19 thì việc phòng bệnh bằng vắc-xin vẫn được xem là biện pháp hiệu quả. Vậy nên việc chủ động cung ứng vắc-xin vẫn cần được coi trọng.

PGS-TS.Dương Thị Hồng, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương cho biết kho của viện đang bảo quản hơn 432.000 liều vắc-xin Covid-19 Pfizer, hạn sử dụng đến cuối tháng 9/2024. Đây là số vắc-xin Covid-19 dự trữ cho những vùng có ổ dịch hoặc có nguy cơ cao.

Cũng theo PGS-TS.Dương Thị Hồng, theo khuyến cáo chuyên môn, những người thuộc nhóm nguy cơ cao như cán bộ y tế, người có bệnh nền, người mắc bệnh mạn tính... nên tiêm vắc-xin ngừa Covid-19 mũi 4. Hiện có gần 50.000 người đăng ký tiêm vắc-xin Covid-19. Bộ Y tế đã đề nghị các địa phương rà soát, báo cáo nhu cầu vắc-xin trong năm 2024 để có kế hoạch cung ứng, cập nhật hướng dẫn tiêm chủng cho các nhóm đối tượng theo khuyến cáo của WHO.

Còn theo ông Trần Đắc Phu, Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp các sự kiện y tế công cộng, nhằm phòng chống bệnh lây truyền qua đường hô hấp, trong đó có Covid-19, người dân cần tiếp tục chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh cá nhân như: rửa tay thường xuyên; đeo khẩu trang tại các cơ sở y tế, trên các phương tiện giao thông công cộng và tại địa điểm tập trung đông người... 

Đồng thời, tránh tiếp xúc với người có triệu chứng mắc bệnh đường hô hấp như ho, sốt, khó thở... Khi có dấu hiệu mắc bệnh, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn, khám và điều trị kịp thời.