Một bệnh nhi 3 tuổi, ở Thanh Hóa có tiền sử mắc bệnh bệnh động kinh từ lúc 6 tháng tuổi. Thay vì tuân thủ hướng dẫn điều trị bệnh của bác sĩ, gia đình lại tự ý đi mua thuốc nam không rõ nguồn gốc dạng viên về cho trẻ uống. Sau uống thuốc, tình trạng co giật giảm hơn nhưng trẻ xuất hiện rối loạn hành vi, khóc buồn vô cớ, hay kêu đau đầu,…

Trẻ được đưa vào Bệnh viện Nhi Trung ương trong tình trạng co giật, nôn nhiều, rối loạn ý thức, da xanh tái. Bệnh  nhi được chẩn đoán bị ngộ độc chì rất nặng. Nồng độ chì trong máu trên 100 µg/dL (ngưỡng được chấp nhận là dưới 10 µg/dL). Ngoài ra, trẻ còn thiếu máu nặng và giãn não thất.

Hiện trẻ đang được điều trị tích cực bằng thở máy, chống phù não kết hợp sử dụng thuốc thải chì trong máu,… tại Khoa Điều trị tích cực, Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương. Tuy nhiên, trẻ vẫn trong tình trạng nguy kịch, tiên lượng xấu.

TS.Đào Hữu Nam, Trưởng khoa Điều trị tích cực, Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, chì (Lead) là loại kim loại nặng, rất độc gây ảnh hưởng đến tất cả cơ quan của con người, đặc biệt là trẻ em.

Khi xâm nhập vào cơ thể, kim loại này có thể gây ra nhiều bệnh lý về thần kinh, tim mạch, huyết học, dạ dày, đường ruột, thận và sẽ phải mất hàng chục năm mới có thể thải được chì ra ngoài.

Để phòng ngừa ngộ độc chì cho trẻ em, TS.Đào Hữu Nam khuyến cáo cha mẹ tuyệt đối không cho trẻ dùng thuốc Nam và các loại thuốc không rõ nguồn gốc khi không có chỉ định của bác sĩ.

Cũng về ngộ độc do sử dụng thuốc Nam không rõ nguồn gốc, vừa qua Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa tiếp nhận hai bệnh nhân nam bị suy gan sau khi sử dụng các sản phẩm này.

Bệnh nhân thứ nhất là ông N.N.D, 64 tuổi ở Bắc Giang. Ông D. phát hiện viêm gan B cách đây 30 năm. 3 năm gần đây đã điều trị thuốc kháng virus. 5 tháng nay ông đã uống thuốc Nam điều trị viêm gan B.

Tuy nhiên, 1 tháng trở lại đây ông D. xuất hiện mệt mỏi, vàng da tăng dần. Ông D. đến cơ sở y tế điều trị, sau 1 tuần ông được xuất viện.

Khi về nhà, ông D. thấy mệt mỏi hơn, chán ăn, tiểu ít, có màu vàng sẫm, đại tiện phân táo. Gia đình đưa bệnh nhân vào Bệnh viện điều trị. Một ngày sau ông D. được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Ông D. nhập viện trong tình trạng da và mắt vàng đậm, được chẩn đoán suy gan cấp - xơ gan - viêm gan B mạn. Các bác sĩ đã giải thích cho người nhà bệnh nhân về tình trạng bệnh, tiên lượng rất nặng, nguy cơ hôn mê gan.

Bệnh nhân thứ 2 là ông T.N.T, 64 tuổi đến từ Hưng Yên. Bệnh nhân không mắc bệnh mạn tính, không bị viêm gan B,C, không uống rượu bia.

Khoảng 3 năm trở lại đây, ông T. có uống thuốc Nam, Bắc (uống từng đợt mỗi năm khoảng 2 đợt). Trước khi nhập viện khoảng 3 tuần, bệnh nhân có uống thuốc Nam 10 ngày để điều trị sỏi túi mật. Sau khi uống thuốc, bệnh nhân xuất hiện mệt mỏi ăn uống kém.

Bệnh nhân đã nhập viện 2 tuần để điều trị nhưng sau khi ra viện, bệnh nhân lại xuất hiện mệt mỏi. Gia đình đã đưa bệnh nhân nhập Khoa Viêm Gan, Bệnh viện bệnh Nhiệt đới trung ương để điều trị. Bệnh nhân được chẩn đoán viêm gan nhiễm độc, có viêm gan cấp.

Bác sĩ CKII Nguyễn Nguyên Huyền, Trưởng Khoa Khám bệnh cơ sở Kim Chung, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương phân tích, suy gan có nghĩa là các chức năng của gan đã bị suy giảm, không đảm bảo được các chức năng bình thường. Khi các chức năng của gan bị suy thì cơ thể sẽ bị ảnh hưởng.

Ví dụ như hội chứng não gan, bệnh nhân có thể hôn mê do gan, rồi bệnh nhân có thể bị hội chứng gan thận tức là suy thận do gan. Nếu suy gan quá nặng, tiên lượng tử vong có thể lên đến từ 50 đến 70%.

Còn viêm gan nhiễm độc là viêm gan do các chất độc gây ra, các chất độc này có thể là rượu, có thể là thuốc hoặc có thể là hóa chất...

Khi những chất độc này vào cơ thể, chúng làm hủy hoại tế bào gan, dần dần làm suy giảm chức năng gan. Gan không đảm bảo được các chức năng bình thường thì dẫn đến suy gan, suy đa tạng như hội chứng não gan, hội chứng gan thân.

Khi đó bệnh nhân có thể rơi vào hôn mê gan, tiên lượng tử vong cao. Để tránh những trường hợp đáng tiếc có thể xẩy ra, bác sĩ Nguyễn Nguyên Huyền khuyến cáo, đối với bệnh nhân viêm gan vi rút B đang điều trị phải tuyệt đối tuân thủ thuốc kháng vi rút, không được ngừng thuốc trừ khi có chỉ định của bác sĩ.

Thứ hai là khi người dân uống bất kỳ một thứ thuốc gì đều phải tìm hiểu rõ nguồn gốc, không được uống thuốc hoặc các chế phẩm không rõ nguồn gốc.

Nếu chẳng may đã uống các loại thuốc không rõ nguồn gốc mà có biểu hiện mệt mỏi, khó chịu, tiểu vàng thì phải đi khám ngay tại cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Cũng về điều trị tiểu đường, thời gian qua Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận bệnh nhân nam 63 tuổi, ở Thanh Trì (Hà Nội) trong tình trạng đau bụng, khó thở, nhiễm toan chuyển hóa nặng.

Bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường, sau khi nghe quảng cáo từ người quen có thuốc chữa tiểu đường rất tốt, đã có người nhà sử dụng nên tin và mua theo. Thuốc Nam này dạng viên, bán 20 gói với giá 10 triệu đồng.

Sau khi mua và sử dụng thuốc được gần 20 ngày, bệnh nhân xuất hiện tình trạng đau bụng, nôn mửa, nên được người nhà đưa đến Bệnh viện Bạch Mai, sau đó vào Trung tâm Chống độc cấp cứu.

TS.Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc cho hay, xét nghiệm viên thuốc Nam bệnh nhân uống đã tìm thấy thành phần thuốc là Phenformin.

Đây là loại thuốc chữa đái tháo đường cũ, vì độc tính rất cao, gây tử vong cho nhiều người nên thế giới đã thu hồi và cấm sử dụng từ những năm 1970.

Tuy nhiên, lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân, nhiều người đã trộn loại chất bị cấm này vào trong các thuốc chữa tiểu đường dởm, mạo danh các thuốc y học cổ truyền, thuốc nam, thực phẩm chức năng để bán ra thị trường gây ra ngộ độc.

Thời gian vừa qua, không ít người bị tiểu đường đã nghe theo lời quảng cáo rao bán thuốc Nam, thực phẩm chức năng trên mạng mua về sử dụng.

Nhiều người đã phải nhập viện trong tình trạng nguy kịch tới tính mạng do ngộ độc chất phenformin, thậm chí có người đã tử vong.

Theo bác sĩ Nguyên, với các trường hợp ngộ độc thuốc chữa đái tháo đường Phenformin gần đây xuất hiện thêm các biểu hiện nhiễm toan chuyển hóa, nồng độ lactat trong máu cao, tụt huyết áp, rất dễ nhầm hoặc lẫn lộn với sốc nhiễm khuẩn, suy gan, nên dễ bị bỏ sót. Kể cả khi điều trị tích cực tỷ lệ tử vong cũng rất cao.

Người dân khi bị bệnh cần đi khám bệnh ở các cơ sở y tế để được xác định bệnh và kê đơn thuốc phù hợp, an toàn.

Bệnh tiểu đường là bệnh mạn tính dễ gây tâm lý nản với một số bệnh nhân, tuy nhiên bệnh có nhiều hậu quả và biến chứng nên cần điều trị và theo dõi chặt chẽ lâu dài về y học hiện đại kết hợp với tuân thủ về chế độ ăn uống, vận động và dùng thuốc.

Người dân cần cảnh giác và tránh xa trước các lời quảng cáo, chào mời từ các loại sản phẩm thuốc y học cổ truyền, các thực phẩm chức năng hay các thuốc không đảm bảo về nguồn gốc như không có các thông tin đầy đủ rõ ràng về giấy phép được cấp bởi Bộ Y tế.

Khi nghi bị ngộ độc hoặc phản ứng bất lợi do một loại sản phẩm thuốc hoặc thực phẩm chức năng, cần giữ lại tất cả các mẫu vật còn lại cùng các thông tin liên quan có thể chuyển cho các cơ quan chức năng hoặc bệnh viện tuyến cuối kiểm tra, xét nghiệm để xác minh và có các biện pháp ngăn chặn ngộ độc tiếp tục xảy ra với người khác.