Qua 5 năm thực hiện, dự án đã có những bước chuẩn bị cơ bản, tạo tiền đề cho việc hình thành các chính sách về thị trường các-bon ở Việt Nam.

Mục tiêu của định giá các-bon là hạn chế việc phát thải khí nhà kính (KNK) hiệu quả thông qua việc sử dụng các cơ chế thị trường để chuyển chi phí phát thải cho các nguồn phát thải theo nguyên tắc “người gây ô nhiễm phải trả tiền”. Các cơ sở phát thải phải chịu trách nhiệm trả chi phí do đã phát thải KNK vào khí quyển. Việc này sẽ giúp hạn chế ô nhiễm môi trường, bảo vệ sức khỏe con người, góp phần tạo ra doanh thu và thúc đẩy đổi mới công nghệ tại các cơ sở phát thải KNK.

Trong khuôn khổ dự án VNPMR, nhiều nghiên cứu chuyên sâu nhằm đề xuất chính sách, công cụ quản lý nhà nước về thị trường các-bon, bao gồm cơ chế tạo tín chỉ, hệ thống giao dịch phát thải (ETS), phí/thuế các-bon và cơ chế chứng chỉ xanh.

Tham gia vào dự án này, Bộ Xây dựng đã xây dựng Quy trình MRV nhằm hướng dẫn kỹ thuật về các hành động giảm nhẹ phát thải KNK trong lĩnh vực quản lý chất thải rắn. Đây được đánh giá là khung hướng dẫn cơ bản để đo đạc, báo cáo và thẩm định lượng KNK giảm được, từ đó tính toán số tín chỉ các-bon mà các cơ sở tạo ra trong lĩnh vực quản lý chất thải rắn.

Tiến sĩ Lương Quang Huy, điều phối viên dự án VNPMR cho biết: “Để hình thành, phát triển thị trường các-bon ở Việt Nam, chúng ta phải đánh giá một cách toàn diện tác động đến kinh tế - xã hội - môi trường, cũng như hoạt động của doanh nghiệp, đồng thời học hỏi kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Việt Nam cũng cần xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam và thông lệ quốc tế. Cuối cùng, chúng ta phải đảm bảo rằng có một hệ thống tương đối toàn diện, bắt đầu từ các hoạt động thí điểm, tiến tới vận hành đầy đủ thị trường các-bon ở Việt Nam và kết nối với thị trường thế giới trong tương lai. Hiện nay. chúng ta mới đang ở những bước đầu tiên và vẫn còn rất nhiều việc phải làm đối với các nội dung trong phạm vi dự án VNPMR”.

Nhằm giảm phát thải khí nhà kính với chi phí hiệu quả nhất, định giá các bon đã và đang là lựa chọn của nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Đến nay, trên thế giới đã có 46 quốc gia và 35 vùng lãnh thổ áp dụng hoặc lên kế hoạch áp dụng công cụ định giá các bon, với tổng lượng khí nhà kính được kiểm soát là 12 tỷ tấn CO 2 tương đương, chiếm 22,3% tổng lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu. Nguồn thu từ định giá các bon toàn cầu năm 2019 là 45 tỷ USD. Tính đến nay, có hơn 14.500 công ty, cơ sở tham gia thực hiện định giá các-bon và tạo ra hơn 4 tỷ tín chỉ các-bon. 

Năm 2012, Việt Nam trở thành thành viên của “Chương trình sẵn sàng tham gia thị trường các-bon quốc tế” và năm 2015 triển khai dự án “Chuẩn bị sẵn sàng cho xây dựng thị trường các-bon tại Việt Nam”, nhằm tăng cường năng lực xây dựng các công cụ thị trường, tạo điều kiện cho việc hình thành thị trường các-bon ở Việt Nam. Qua 5 năm thực hiện, đến nay, dự án đã có những bước chuẩn bị cơ bản, tạo tiền đề cho việc hình thành các chính sách định giá các-bon.

Dù trước mắt còn nhiều việc phải làm, xong tiến tới xây dựng thị trường các-bon sẽ giúp Việt Nam thực hiện thành công việc giảm phát thải KNK theo NDCs, thực hiện Thỏa thuận Paris, phát huy tiềm năng trong giảm phát thải khí nhà kính, tạo động lực mới cho việc tăng trưởng kinh tế theo hướng các bon thấp và phát triển bền vững.