Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA) vừa gửi đơn kiến nghị đến Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất xem xét xây dựng hàng hàng kỹ thuật, thủ tục kiểm tra chất lượng đối với thép nhập khẩu vào Việt Nam.

VSA cho hay, thép là mặt hàng có lượng nhập khẩu lớn, lại là ngành công nghiệp xương sống, do vậy chất lượng thép tác động đến nhiều ngành kinh tế khác nhau.

Liên quan việc nhập khẩu thép vào Việt Nam, hiện nay các sản phẩm thép không nằm trong danh mục các mặt hàng nhóm 2 của Bộ Công thương, nhà nhập khẩu chỉ cần tuyên bố tiêu chuẩn áp dụng và không thuộc đối tượng phải kiểm tra chuyên ngành về chất lượng. 

Trong khi các quốc gia trên thế giới đang tăng cường áp dụng triệt để các hàng rào kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại để bảo vệ ngành sản xuất trong nước, điển hình như: Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Hàn Quốc, Ấn Độ, Úc, Anh..đều gia tăng áp dụng hàng rào kỹ thuật….

Cụ thể, các sản phẩm khi xuất khẩu sang các quốc gia này đều yêu cầu có chứng nhận tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng của quốc gia nhập khẩu đối với các sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn của nước nhập khẩu. Mục tiêu của các giấy phép này là ngăn chặn lượng nhập khẩu sản phẩm kém chất lượng, tăng cường khâu kiểm soát với thép nhập khẩu.

Hiện, gần như các sản phẩm thép nhập khẩu vào Việt Nam đều có thuế nhập khẩu bằng 0%. Các biện pháp phòng vệ thương mại như: tự vệ phôi thép đã bị dỡ bỏ, các sản phẩm thép khác như tôn mạ, tôn màu, ống thép, thép dự ứng lực… đều không phải chịu bất kỳ biện pháp phòng vệ thương mại nào.

Đồng thời, các sản phẩm thép cũng không nằm trong danh mục hàng hóa nhóm 2 theo quyết định của Bộ Công thương nên không thuộc đối tượng phải kiểm tra chuyên ngành về chất lượng sản phẩm hàng hóa. 

Việc nhập khẩu các sản phẩm théo vào Việt Nam không có quy trình kiểm tra chất lượng như các quốc gia khác dẫn đến thép nhập khẩu đa dạng về chủng loại, chất lượng, chưa được đánh giá sự phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam, chưa có sự kiểm soát về chất lượng và chủng loại.

Vì vậy, VSA kiến nghị Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Khoa học Công nghệ xem xét xây dựng quy trình, thủ tục kiểm tra chất lượng thép nhập khẩu vào Việt Nam, theo đó thép nhập khẩu cần phải có giấy chứng nhận tuân thủ tiêu chuẩn chất lượng của Việt Nam trước khi nhập khẩu.

Tăng cường điều tra áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại phù hợp để hạn chế sản phẩm thép cạnh tranh không lành mạnh, bảo vệ ngành sản xuất thép trong nước.

Theo đó, cần xây dựng và ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thép tôn mạ kim loại và sơn phủ màu và các bộ ngành tăng cường công tác cảnh báo, dự báo xu thế thị trường hàng hóa, góp phần hỗ trợ cho sự phát triển ổn định của sản xuất trong nước.

Dữ liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, dù nhập khẩu sắt thép nửa đầu năm 2023 giảm mạnh, chỉ bằng 67,7% so với cùng kỳ, nhập khẩu sản phẩm từ sắt thép bằng 94,6%, nhưng tổng chi nhập khẩu thép các loại xấp xỉ gần 7,2 tỷ USD (trong đó sắt thép 5,5 triệu tấn, trị giá 4,72 tỷ USD, sản phẩm từ sắt thép đạt 2,44 tỷ USD).

Trong khi xuất khẩu sắt thép và sản phẩm từ sắt thép đạt 6,17 tỷ USD, giảm khoảng 18%, nhập siêu ngành thép khoảng 1 tỷ USD.