Đó là thông tin từ báo cáo của Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao về về công tác của các tòa án trong năm 2023, vừa được gửi tới Quốc hội (số liệu từ 1/10/2022 đến ngày 30/9/2023).

Về thụ lý, xét xử các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ, theo báo cáo, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm đối với 3.730 vụ với 8.670 bị cáo; đã xét xử 3.197 vụ với 6.417 bị cáo  (so với năm 2022, thụ lý tăng 583 vụ với 1.261 bị cáo, xét xử tăng 571 vụ với 831 bị cáo).

Thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 975 vụ với 1.913 bị cáo; đã xét xử 695 vụ với 1.359 bị cáo; thụ lý theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm 18 vụ với 25 bị cáo; đã xét xử 13 vụ với 19 bị cáo.

Trong đó, các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm đối với 747 vụ với 1.800 bị cáo phạm các tội về tham nhũng, đã xét xử 562 vụ với 1.207 bị cáo  (so với năm 2022, thụ lý tăng 170 vụ với 401 bị cáo; đã xét xử tăng 152 vụ với 262 bị cáo).

Chánh án cho biết, trong số 1.207 bị cáo phạm tội về tham nhũng đã xét xử sơ thẩm, các tòa án tuyên phạt tù chung thân 8 bị cáo; xử phạt tù từ trên 15 năm đến 20 năm đối với 50 bị cáo; tù từ trên 7 năm đến 15 năm đối với 170 bị cáo; tù từ 3 năm đến 7 năm đối với 308 bị cáo; tù từ 3 năm trở xuống đối với 365 bị cáo; còn lại là các hình phạt khác.

Các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ mà các tòa án đã xét xử chủ yếu phạm các tội về “Tàng trữ vận chuyển hàng cấm”, “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, “Sản xuất, buôn bán hàng cấm”, “Tham ô tài sản”, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”...

Theo đánh giá của Chánh án, các tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước. Chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại.

Trong năm qua, các tòa án đã tuyên thu hồi tiền, tài sản đối với 216 vụ với 761 bị cáo trong các vụ án kinh tế, tham nhũng, chức vụ với số tiền và tài sản trên 1.859 tỷ đồng; có 163 vụ với 631 bị cáo đã khắc phục hậu quả nộp lại tài sản đã chiếm đoạt trên 490 tỷ đồng.

Các trường hợp cho hưởng án treo được cân nhắc kỹ lưỡng, đảm bảo đúng quy định của pháp luật, Chánh án Nguyễn Hòa Bình khẳng định.

Thông tin tiếp theo từ Chánh án là các tòa án đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung 402 vụ; tỷ lệ các bản án về tội phạm kinh tế, tham nhũng, chức vụ bị hủy là 0,7 % (do nguyên nhân chủ quan 0,61%); bị sửa 7,94% (do nguyên nhân chủ quan 0,54%).

Báo cáo của Chánh án còn cho biết, các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo được các tòa án tổ chức xét xử nghiêm túc, đúng tiến độ, đúng pháp luật, theo tinh thần không có vùng cấm và không có ngoại lệ.

Các tòa án đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 21 vụ án, đã xét xử 17 vụ án, quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung 3 vụ án (trong đó có 1 vụ được thụ lý lại); thụ lý theo thủ tục phúc thẩm 15 vụ án, đã xét xử 12 vụ án và thụ lý theo thủ tục giám đốc thẩm 2 vụ án, đã xét xử 1 vụ án.

Các vụ án thuộc diện Ban chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh theo dõi, chỉ đạo được đẩy nhanh tiến độ, xử lý nghiêm minh, bảo đảm đúng tiến độ, yêu cầu, báo cáo nêu.

Cụ thể, đã thụ lý 785 vụ án với 1.759 bị cáo; đã xét xử theo thủ tục sơ thẩm 597 vụ án với 1.405 bị cáo; theo thủ tục phúc thẩm là 137 vụ án với 252 bị cáo; quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung 45 vụ án với 136 bị cáo.

Chánh án cũng cho hay, các tòa án đã phối hợp tốt với liên ngành tố tụng ở Trung ương chỉ đạo giải quyết những khó khăn, vướng mắc trong quá trình giải quyết các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo như: vụ án Nhật Cường, Tân Hiệp Phát, Việt Á, Tân Hoàng Minh, vi phạm về đấu thầu tại Bệnh viện Bạch Mai, Viện tim Hà Nội, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, Vụ án FLC, vụ án chuyến bay giải cứu…

Đã xử lý nghiêm nhiều vụ án gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, gây bức xúc lớn trong xã hội, được đông đảo dư luận trong cán bộ, đảng viên và nhân dân đánh giá cao, tin tưởng vào đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, Chánh án báo cáo Quốc hội.