Trong 5 năm qua (từ 2018-2022), các Tòa án đã thụ lý 12.723 vụ án án hình sự về kinh tế, tham nhũng, đã giải quyết, xét xử được 12.244 vụ với 25.144 bị cáo.

Số liệu trên được Chánh án Toà án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hoà Bình nêu tại báo cáo về một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại phiên họp thứ 21 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, vừa được gửi đến các vị đại biểu Quốc hội.

Như Baodautu.vn đã thông tin, tại phiên họp thứ 21, dự kiến vào ngày 20/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ tổ chức hoạt động chất vấn ới hai nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực toà án và kiểm sát.

Trong nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực tòa án có giải pháp tiếp tục nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các loại vụ án, nhất là vụ án hành chính, vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng.

Theo báo cáo của Chánh án, năm 2022, số lượng các loại vụ việc thụ lý tăng 29.944 vụ so với năm trước nhưng các Tòa án đã giải quyết đạt tỷ lệ 88,9%, cao hơn năm trước 7,7%. Hầu hết các vụ việc được giải quyết trong thời hạn quy định của pháp luật. Chất lượng giải quyết, xét xử các vụ án tiếp tục được nâng lên, tỷ lệ các bản án quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan được hạn chế ở mức thấp (dưới 1,5%), đáp ứng được yêu cầu của Quốc hội.

Riêng với án hình sự về kinh tế, tham nhũng, năm 2022, các Tòa án đã thụ lý 3.405 vụ với 7.653 bị cáo; đã giải quyết, xét xử được 2.926 vụ với 6.421 bị cáo. Các vụ án kinh tế, tham nhũng mà Tòa án đã xét xử chủ yếu là phạm các tội về “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, “Sản xuất, buôn bán hàng cấm”, “Tham ô tài sản”, Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”...

Quá trình giải quyết, các Tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước; đồng thời, chú trọng quyết định tịch thu tài sản do phạm tội mà có, áp dụng các biện pháp kê biên tài sản, các biện pháp tư pháp và các hình phạt bổ sung nhằm đảm bảo thu hồi tài sản của Nhà nước đã bị chiếm đoạt hoặc thiệt hại. Đã xử lý nghiêm các vụ án, nhất là những vụ án gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, được dư luận xã hội rất quan tâm; đồng thời chú trọng tuyên thu hồi tiền, tài sản đối với các bị cáo trong các vụ án kinh tế, tham nhũng.

Theo báo cáo, việc giải quyết các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng còn gặp khó khăn, vướng mắc như: nhận thức giữa các cơ quan tiến hành tố tụng về một số quy định của pháp luật còn chưa thống nhất; việc xác định thiệt hại thực tế trong một số trường hợp rất khó khăn, việc giám định thiệt hại thường bị kéo dài, ảnh hưởng đến tiến độ giải quyết vụ án…

Giải pháp nâng cao chất lượng các vụ án hình sự về kinh tế, tham nhũng cũng được đề cập tại báo cáo của Chánh án, như làm tốt công tác phối hợp với các cơ quan có liên quan nâng cao chất lượng hướng dẫn áp dụng thống nhất các quy định của pháp luật liên quan tới các tội phạm về tham nhũng, nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong quá trình giải quyết các vụ án này.

Chỉ đạo các Tòa án địa phương tăng cường sự phối hợp với các cơ quan điều tra, Viện kiểm sát trong quá trình giải quyết vụ án. Bố trí các Thẩm phán có kinh nghiệm, năng lực tham gia giải quyết, xét xử các vụ án về kinh tế, tham nhũng cũng là giải pháp được nêu tại báo cáo.

Về phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ ngành Tòa án, một trong các vấn đề thuộc nhóm vấn đề dành cho Chánh án, báo cáo nêu rõ, trong những năm qua, Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành và chỉ đạo triển khai thưc hiện nhiều quy định về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ . Công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, công tác thanh tra, kiểm tra việc thực thi công vụ của cán bộ, công chức được quan tâm, chỉ đạo thực hiện quyết liệt, thường xuyên, nghiêm túc theo quy định của pháp luật; việc xử lý các hành vi vi phạm của cán bộ, công chức đảm bảo kịp thời, nghiêm minh, nhất là những hành vi nhũng nhiễu, tham nhũng trong khi thi hành nhiệm vụ.

Kết quả nữa được nêu là đã đổi mới, đa dạng hình thức và nội dung thanh tra, tập trung vào những lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, tiêu cực như: việc chấp hành pháp luật về tuyển dụng, điều động, luân chuyển, bổ nhiệm; việc công khai minh bạch tài chính, tinh thần thái độ phục vụ nhân dân;...

Tòa án nhân dân tối cao đã chỉ đạo nêu cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác bảo vệ người phát hiện, tố giác, người đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ của cấp dưới; đồng thời, phải chịu trách nhiệm nếu buông lỏng lãnh đạo, quản lý, không làm hết thẩm quyền để xảy ra tình trạng tham nhũng tại đơn vị.

Tuy nhiên, thời gian qua vẫn còn một số trường hợp cán bộ, thẩm phán vi phạm kỷ luật, thậm chí vi phạm pháp luật bị truy cứu trách nhiệm hình sự, theo báo cáo của Chánh án.

Trong các giải pháp khắc phục thời gian tới, báo cáo cho biết Toà án nhân dân tối cao sẽ tập trung chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện các quy định của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phòng, chống tham nhũng; phấn đấu từ nay đến hết nhiệm kỳ cơ bản hoàn thành một bước về xây dựng một cơ chế phòng ngừa chặt chẽ để "không thể tham nhũng".

Còn với nhóm các giải pháp đặc thù, báo cáo đề cập việc tăng cường trách nhiệm giải trình trong hoạt động của các cơ quan, đơn vị; thực hiện nghiêm túc, đầy đủ việc kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn. Xây dựng cơ sở dữ liệu công tác kê khai tài sản trong Tòa án nhân dân.