Trong hệ thống tài chính, Agribank nổi lên như một tổ chức tiên phong triển khai dòng vốn xanh quy mô lớn, đóng góp tích cực vào các chương trình sản xuất sạch và hiện đại hóa nông nghiệp.

Vốn xanh mở rộng sản xuất

Trong vài năm trở lại đây, chuyển đổi xanh và phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững đã trở thành định hướng chiến lược của Việt Nam. Cùng với đó, yêu cầu về nguồn vốn phục vụ sản xuất sạch, tuần hoàn, và các mô hình giảm phát thải trong nông nghiệp ngày càng rõ nét. Tuy nhiên, sự tăng lên của nhu cầu vốn xanh không đồng nghĩa với khả năng hấp thụ vốn dễ dàng hơn. Tín dụng xanh ở khu vực nông nghiệp vẫn là một thị trường đầy tiềm năng nhưng còn nhiều khoảng trống cần lấp đầy, từ khung pháp lý đến hạ tầng dữ liệu và năng lực ESG của doanh nghiệp.

Các chuyên gia nhận định, nông nghiệp là lĩnh vực chịu ảnh hưởng lớn của biến đổi khí hậu, đồng thời cũng là nơi có cơ hội dẫn đầu quá trình giảm phát thải nếu dòng vốn được phân bổ đúng mục tiêu. Nhưng để dòng vốn xanh phát huy hiệu quả, hệ thống ngân hàng cần đóng vai trò định hướng và chuẩn hóa tiêu chí ngay từ khâu thẩm định đến giám sát dự án. Trong bối cảnh đó, Agribank - với vị trí là ngân hàng thương mại chủ lực trong tài trợ nông nghiệp - trở thành một trong những trụ cột quan trọng của nguồn vốn xanh.

Từ năm 2016, Agribank đã sớm nhận diện xu thế chuyển đổi của thị trường và triển khai chương trình tín dụng 50.000 tỷ đồng dành cho nông nghiệp sạch và nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao. Với mức lãi suất thấp hơn từ 0,5 - 1,5% so với thông thường, đây được xem là bước đi tiên phong của Agribank trong việc khuyến khích mô hình sản xuất xanh - một xu hướng vẫn còn khá mới tại thời điểm đó. Những hỗ trợ tài chính này giúp nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã mạnh dạn đầu tư công nghệ, đồng thời mở ra cách tiếp cận mới trong quản lý rủi ro môi trường - xã hội ở khu vực nông nghiệp.

Trong giai đoạn gần đây, Agribank tiếp tục đẩy mạnh tín dụng xanh thông qua gói 30.000 tỷ đồng dành cho Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở Đồng bằng sông Cửu Long. Gói tín dụng được thiết kế theo chuỗi giá trị khép kín, hỗ trợ từ sản xuất, thu mua, chế biến cho đến logistics và tiêu thụ. Việc giảm tối thiểu 1% lãi suất trong giai đoạn thí điểm cho thấy ngân hàng đặt ưu tiên lớn vào mục tiêu giảm phát thải của ngành lúa gạo - lĩnh vực có vai trò quan trọng không chỉ về kinh tế mà còn về an ninh lương thực.

Song hành với đó, Agribank duy trì nhiều chương trình tín dụng dành cho nông - lâm - thủy sản, cho vay lưu vụ, và hỗ trợ hợp tác xã, trang trại, doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng nông nghiệp. Một số khoản vay áp dụng mức lãi suất thấp hơn 1- 2% so với bình quân trên thị trường, tạo điều kiện để nông hộ và doanh nghiệp tiếp cận các giải pháp tài chính linh hoạt, phù hợp với đặc thù chu kỳ sản xuất.

Nâng chuẩn tiếp cận vốn

Tuy vậy, quá trình mở rộng tín dụng xanh trong nông nghiệp chưa thực sự thuận lợi. Khó khăn lớn nhất hiện nay là dữ liệu về phát thải, biến đổi khí hậu, tác động môi trường cũng còn phân tán, khiến ngân hàng khó xây dựng mô hình đánh giá rủi ro một cách chuẩn hóa. Bên cạnh đó, phần lớn doanh nghiệp nông nghiệp - đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa - chưa có hệ thống quản trị ESG bài bản, chưa quen với việc công bố thông tin định kỳ và chưa đủ nguồn lực đầu tư cho công nghệ đo lường phát thải.

Những vướng mắc này khiến chi phí chuyển đổi xanh của doanh nghiệp còn cao, trong khi lợi ích tài chính chưa được phản ánh đầy đủ. Đây chính là lý do nhiều ngân hàng vẫn dè dặt trong việc mở rộng dư nợ xanh, bởi rủi ro sản xuất lớn và quy trình thẩm định chưa tương xứng. Để giải quyết vấn đề này, yêu cầu đặt ra là phải hoàn thiện hệ sinh thái dữ liệu, tiêu chuẩn hóa tiêu chí xanh và thúc đẩy minh bạch trong quản trị doanh nghiệp.

Ở góc độ doanh nghiệp, muốn tiếp cận nguồn vốn xanh dài hạn, việc xây dựng hệ thống ESG không chỉ là yêu cầu của ngân hàng mà còn là điều kiện để duy trì khả năng cạnh tranh trong tương lai. Chuẩn hóa quy trình sản xuất, ứng dụng công nghệ đo lường phát thải, công bố thông tin minh bạch và chủ động hợp tác với ngân hàng trong các chương trình thí điểm được xem là những bước đi thiết thực để tạo nền tảng tiếp cận vốn.

Thực tế cho thấy, khi doanh nghiệp chuẩn hóa quy trình sản xuất theo hướng xanh hơn, khả năng tiếp cận vốn cũng cải thiện rõ rệt. Điều này không chỉ đúng với Agribank mà còn đúng với hệ thống tài chính quốc tế, nơi các quỹ đầu tư và tổ chức tài chính phát triển đang ưu tiên mạnh cho các dự án xanh trong nông nghiệp, năng lượng, nước sạch và kinh tế tuần hoàn.

Trong khi đó, về phía tổ chức tín dụng, trọng tâm trong thời gian tới là hoàn thiện danh mục xanh, tăng cường năng lực đánh giá rủi ro khí hậu, và chủ động huy động nguồn vốn xanh từ các định chế tài chính quốc tế. Việc áp dụng công nghệ số trong thẩm định - giám sát dự án cũng sẽ giúp nâng cao hiệu quả phân bổ vốn và đảm bảo mục tiêu môi trường được thực thi đúng cam kết.

Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước đã và đang tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý cho tài chính xanh, bao gồm hướng dẫn Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ: Quy định tiêu chí môi trường và việc xác nhận dự án đầu tư thuộc danh mục phân loại xanh, tiêu chí phân loại dự án xanh, hướng dẫn quản lý rủi ro xã hội trong hoạt động cấp tín dụng và thúc đẩy cơ chế hỗ trợ chuyển đổi của doanh nghiệp. Thị trường carbon - khi được vận hành hoàn chỉnh - sẽ tạo thêm động lực để doanh nghiệp nông nghiệp đầu tư vào giảm phát thải và nâng cấp công nghệ.

Năm 2026 được nhiều chuyên gia nhận định là thời điểm tín dụng xanh có thể bứt phá mạnh tại Việt Nam, khi hành lang pháp lý hoàn thiện hơn và doanh nghiệp dần thích nghi với tiêu chuẩn ESG. Sự phối hợp đồng bộ giữa Chính phủ - Ngân hàng Nhà nước - các tổ chức tín dụng và cộng đồng doanh nghiệp sẽ là yếu tố quyết định thành công của tiến trình này.

Trong bức tranh đó, Agribank tiếp tục được kỳ vọng là ngân hàng dẫn dắt dòng vốn xanh ở khu vực nông nghiệp nhờ mạng lưới rộng, kinh nghiệm hỗ trợ nông hộ và doanh nghiệp, cùng định hướng ưu tiên các mô hình phát thải thấp. Sự tham gia chủ động và nhất quán của Ngân hàng sẽ góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển nông nghiệp bền vững và thực hiện các cam kết giảm phát thải của Việt Nam trong những năm tới.