Bổ sung dự toán chi ngân sách nhà nước năm 2020 để bổ sung vốn điều lệ cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019 tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp ngân sách nhà nước năm 2020 của Agribank, tối đa không quá 3.500 tỷ đồng.

Đó là nội dung được Uỷ ban Kinh tế đề nghị đưa vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, khi thẩm tra việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank - nội dung sẽ được trình Quốc hội xem xét ngay ngày đầu tiên trong đợt họp trực tiếp của Quốc hội, ngày 8/6/2020.

Báo cáo thẩm tra đề ngày 5/6 của Uỷ ban Kinh tế nêu rõ, Ủy ban tán thành với sự cần thiết tăng vốn điều lệ cho Agribank. Cơ quan thẩm tra nhận định, Agribank là ngân hàng thương mại do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, giữ vị trí đặc biệt quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế đất nước và đóng vai trò chủ đạo trong cấp tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn .

Tuy nhiên, trong nhiều năm qua tỷ lệ an toàn vốn (CAR) của Agribank bị suy giảm do tốc độ tăng vốn điều lệ luôn thấp hơn tốc độ tăng tổng tài sản. Mặc dù đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính nhưng Agribank vẫn chưa đáp ứng tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo chuẩn mực Basel II có hiệu lực từ ngày 01/01/2020 .

"Do đó, việc tăng vốn điều lệ cho Agribank sẽ góp phần tăng năng lực tài chính, năng lực cạnh tranh, tăng cường vai trò và đóng góp của Agribank cho nền kinh tế, phù hợp với quá trình cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu giai đoạn 2016-2020; đồng thời, đáp ứng được tỷ lệ bảo đảm an toàn của Agribank nói riêng và an toàn hệ thống tài chính quốc gia nói chung, hỗ trợ cho tăng trưởng tín dụng, qua đó đóng góp tích cực vào công cuộc phục hồi và phát triển kinh tế đất nước sau đại dịch Covid-19, đặc biệt là hỗ trợ thực hiện các chính sách theo chương trình mục tiêu quốc gia về “Xây dựng nông thôn mới” và “Giảm nghèo bền vững”, cơ quan thẩm tra nhận định.

Xác định địa vị pháp lý, Uỷ ban Kinh tế khẳng định, Agribank là doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ do Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập.

Cơ quan thẩm tra cho biết, có ý kiến cho rằng việc bổ sung vốn điều lệ của Agribank thuộc phạm vi điều chỉnh quy định tại khoản 5 Điều 6 Luật Đầu tư công, theo đó đối tượng đầu tư công bao gồm “cấp vốn điều lệ cho các ngân hàng chính sách”. Tuy nhiên, theo Ủy ban Kinh tế, Agribank là ngân hàng thương mại nhà nước, không phải là loại hình “ngân hàng chính sách” theo quy định của Luật Các tổ chức tín dụng, nên việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank không thuộc đối tượng điều chỉnh quy định tại Điều 6 Luật Đầu tư công .

Với địa vị pháp lý của Agribank nêu trên, trong điều kiện Agribank hoạt động ổn định và tăng trưởng đều hàng năm  nhưng nếu không được tăng vốn điều lệ trong năm 2020 sẽ gặp khó khăn trong việc đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ phát triển kinh tế, đặc biệt là vốn tín dụng cho lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn. Ủy ban Kinh tế cho rằng, Agribank là đối tượng được đầu tư bổ sung vốn điều lệ, thuộc trường hợp quy định tại Điều 13 Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp (Luật số 69). Theo luật này thì thẩm quyền quyết định đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank là của Thủ tướng Chính phủ.

Tuy nhiên, trường hợp này, Thủ tướng Chính phủ không thể quyết định ngay việc đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn vốn ngân sách nhà nước (NSNN) vì không phù hợp với quy định “không sử dụng NSNN để cấp vốn điều lệ cho tổ chức tín dụng thương mại” tại Nghị quyết số 25/2016/QH14 của Quốc hội về Kế hoạch tài chính 5 năm quốc gia giai đoạn 2016-2020.

Do vậy, Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc Quốc hội xem xét, chấp thuận bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn NSNN sẽ tạo cơ sở pháp lý cho Thủ tướng Chính phủ quyết định việc đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho Agribank. Sau khi được Quốc hội thông qua, Thủ tướng Chính phủ sẽ thực hiện thẩm quyền của mình theo quy định của Luật số 69 và Luật Ngân sách nhà nước.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đã thống nhất việc cấp bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019; mức bổ sung vốn điều lệ tương ứng với số lợi nhuận sau thuế thực nộp ngân sách nhà nước năm 2020 của Agribank, tối đa không quá 3.500 tỷ đồng. Như vậy, Chính phủ đã có chủ trương tăng vốn điều lệ cho Agribank. Theo Ủy ban Kinh tế thì đây là căn cứ quan trọng, cần thiết để Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn NSNN.

Theo báo cáo của Chính phủ và phương án bổ sung vốn điều lệ giai đoạn 2019-2021, phương thức xác định mức vốn điều lệ bổ sung cho Agribank là 3.500 tỷ đồng được thực hiện theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 9 Nghị định số 91  và phù hợp với các chỉ tiêu tăng trưởng dự kiến của ngân hàng cũng như mức vốn thiếu hụt cần bù đắp bằng vốn điều lệ bổ sung trong năm 2020.

Chính phủ cũng nói rõ, do các nguồn khác không có khả năng bố trí nên Chính phủ đề nghị bổ sung từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cũng đã cho phép phân bổ 14.124,2 tỷ đồng để bù hụt thu ngân sách trung ương năm 2020 và thực hiện một số nhiệm vụ cấp bách trong phát triển kinh tế-xã hội năm 2020 và giao Chính phủ phân bổ cụ thể, báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Do vậy, Ủy ban Kinh tế nhất trí với đề xuất của Chính phủ về việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách trung ương năm 2019 theo Nghị quyết số 936 của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, đồng thời, cần báo cáo Quốc hội về việc bổ sung vào dự toán chi NSNN năm 2020 để bảo đảm quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Trường hợp được Quốc hội chấp thuận bổ sung vốn điều lệ cho Agribank từ NSNN, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước phải bảo đảm việc bổ sung vốn điều lệ cho Agribank theo đúng thẩm quyền quyết định, trình tự, thủ tục quy định tại Luật số 69 và sử dụng vốn đầu tư từ NSNN một cách hiệu quả; đồng thời chỉ đạo Agribank tiếp tục thực hiện các giải pháp tích cực bảo đảm tỷ lệ an toàn vốn theo quy định pháp luật. 

Ủy ban Kinh tế cũng nhất trí với đề nghị của Chính phủ về việc đưa nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV.