Tại phiên chất vấn, vấn đề được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm, đặt câu hỏi là vấn nạn sim rác, lừa đảo qua mạng, thông tin xấu độc.

Trả lời đại biểu Lê Thị Song An về thực trạng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, cờ bạc qua mạng xu hướng gia tăng, nguyên nhân và giải pháp, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, đây là vấn đề không chỉ ở Việt Nam, mà có ở hầu hết quốc gia. Các đối tượng sử dụng rất nhiều phương tiện, trong đó có điện thoại và các trang web. Thời gian qua, Bộ đã hoàn thiện văn bản thể chế, định nghĩa rõ các hành vi, quy định, quy trình xử lý hành chính, mức phạt và cơ chế chuyển công an xử lý hình sự.

Bộ công khai các đầu số điện thoại, trang web để tiếp nhận phản ánh của người dân về hoạt động vi phạm; phát triển công cụ, công nghệ quản lý không gian mạng. Năm 2020, Bộ đã rà quét, ngăn chặn 1.700 trang web có dấu hiệu lừa đảo. Nếu không ngăn chặn sẽ có 3,1 triệu người truy cập và xác xuất lừa đảo là rất lớn.

Đối với sim rác, Bộ đang tập trung xử lý vì đây là công cụ phục vụ lừa đảo. Tất cả thuê bao không có đầy đủ thông tin sẽ bị xóa khỏi hệ thống. Năm 2018, cả nước còn 22 triệu thuê bao không có thông tin đầy đủ, chúng ta đã cương quyết xử lý và đến nay không còn.

Về việc kiểm soát thông tin đăng ký có chính xác, Bộ đã có cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, các nhà mạng đang đối soát. Thủ tướng cũng chỉ đạo trong năm nay và muộn nhất 2023 phải đảm bảo dữ liệu chính xác.

Về việc một người đăng ký nhiều sim, sim không chính chủ, ông Hùng cho biết đây cũng là vấn đề cần xử lý. Làm xong việc này sẽ xử lý được đáng kể tình trạng lừa đảo, cuộc gọi rác.

Trả lời chất vấn của đại biểu Đỗ Chí Nghĩa về vấn đề tin giả, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, trên không gian số, tin giả lan truyền rất nhanh, rất rộng. Hiện nay, cơ quan có thẩm quyền đã ban hành các nghị định quy định rõ các hành vi, trách nhiệm của các bên liên quan; hạ thời gian mà các nhà mạng phải hạ thông tin sai sự thật, xấu độc từ 48 giờ xuống còn 24 giờ, có những thông tin cần hạ trong 3 giờ.

Về mức phạt đưa thông tin, hiện nay tăng lên 3 lần, tuy nhiên so với các nước trên thế giới mức phạt chỉ bằng 1/10. Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tham mưu cho Chính phủ xem xét cân nhắc đưa mức xử phạt lên mức răn đe ít nhất trung bình so với các nước trong khu vực.

Nhấn mạnh việc ngăn chặn thông tin xấu độc thực sự là khó khăn, Bộ trưởng cho rằng, 1 người Việt Nam có khoảng 4 tài khoản trên mạng xã hội, đây là con số cao. Thế giới thực ra sao thì lên không gian mạng như vậy, ai quản lý cái gì ở thế giới thực thì sang không gian mạng quản lý cái đó. Giải pháp căn bản là cần có sự vào cuộc tích cực, chủ động của mọi bộ, ngành, các tổ chức, các gia đình quản lý con cái. Khi toàn bộ xã hội vào cuộc thì mới giải quyết được căn cơ vấn đề này trên không gian mạng. Một mình Bộ Thông tin và Truyền thông, một mình Bộ Công an là 2 lực lượng chính là không xuể.

Tranh luận với Bộ trưởng, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa đồng quan điểm về "thông tin xấu độc ngoài đời thế nào thì trên mạng như vậy". Tuy nhiên, ngoài đời quản lý theo lãnh thổ còn trên mạng là nền tảng đa quốc gia. Vì vậy, nếu chỉ dùng biện pháp ngăn chặn, xử lý tài khoản vi phạm "thì chẳng khác gì khi phòng chống Covid-19 chúng ta chỉ cách ly, phong tỏa, đeo khẩu trang".

"Giải pháp căn cơ nhất là cần nâng cao sức đề kháng thông qua vaccine. Cần làm sao để người dân, công chúng không tin, không nghe thông tin xấu độc. Chúng ta cần nhiều thứ để công chúng nghe, xem, đọc những thông tin hay, có tính phản biện mang tính thuyết phục cao", ông Nghĩa nói.

Ông cho rằng, các tờ báo cần được khuyến khích đi thẳng vào vấn đề nóng với thái độ, trách nhiệm không né tránh, "chứ không phải khen một chiều mới là hay. Bởi thực tế thuốc bổ uống nhiều cũng sẽ gây ngộ độc".

"Bộ trưởng nói sau 3 tiếng có thể gỡ bỏ thông tin độc hại, nhưng chỉ cần sau 5-10 phút thì thông tin độc hại lan rất rộng rồi. Nên quan trọng nhất là phải không uống thuốc độc ngay từ đầu. Nếu độc hại đã ngấm vào mà mới uống giải độc thì mãi mãi chúng ta sẽ chạy theo rất vất vả", vị đại biểu Quốc hội của tỉnh Phú Yên nêu quan điểm.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đồng tình với đại biểu Nghĩa rằng, không chỉ riêng tin xấu độc mà tất cả các thứ đều cần "sức đề kháng". Trên không gian mạng, tin xấu độc giống không khí, tin xấu độc nhiều thì không khí bị vấy bẩn. Không khí đầu độc phổi, thông tin đầu độc não. Ai quản lý cái gì trong đời thực thì quản lý cái đó trên không gian mạng, như lĩnh vực Công Thương quản lý hàng hoá... như vậy mới đủ nguồn lực làm không gian mạng lành mạnh.

Hiện đề xuất Bộ Giáo dục và Đâò tạo đưa thêm nội dung kỹ năng sống vào đào tạo công nghệ thông tin từ lớp 3, để "tăng đề kháng" cho các em; phát triển nền tảng nâng cao kỹ năng trên môi trường số... "Không gian mạng là của chúng ta, mỗi chúng ta phải có trách nhiệm làm không gian mạng trong sạch và cần sự vào cuộc của các bộ, ngành liên quan", Bộ trưởng chia sẻ và cho biết Bộ sẽ chủ động rà soát, gỡ quét thông tin xấu độc.