Sau khi Bộ Công an bắt nhiều bác sĩ, điều dưỡng Viện Pháp y tâm thần Trung ương Biên Hòa, Bộ Y tế vừa có văn bản về việc tăng cường quản lý, chỉ đạo trong lĩnh vực giám định pháp y tâm thần và bắt buộc chữa bệnh.

Để công tác giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh triển khai chặt chẽ, đúng quy định, bảo đảm đáp ứng yêu cầu của cơ quan tố tụng; đánh giá đúng tình trạng bệnh của đối tượng giám định, không để xảy ra các hành vi tiêu cực; Bộ Y tế đưa ra loạt yêu cầu các đơn vị khẩn trương thực hiện.

Theo đó, các đơn vị thực hiện giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh tiếp nhận trưng cầu/yêu cầu của cơ quan tố tụng, của các tổ chức, cá nhân và thực hiện giám định phải bảo đảm khách quan, trung thực, chính xác, đúng quy trình, đúng quy định của Luật Giám định tư pháp và Thông tư số 23/2019 của Bộ Y tế "Ban hành Quy trình giám định pháp y tâm thần và Biểu mẫu sử dụng trong giám định pháp y tâm thần".

Các giám định viên phải đáp ứng các tiêu chuẩn quy định tại Thông tư số 11/2022 của Bộ Y tế "Quy định tiêu chuẩn, hồ sơ, thủ tục bổ nhiệm, cấp thẻ, miễn nhiệm, thu hồi thẻ giám định viên pháp y và giám định viên pháp y tâm thần"; cùng đó, phải nghiêm túc thực hiện tự kiểm tra đánh giá hoạt động của đơn vị theo các tiêu chí và bảng điểm được quy định.

Đồng thời, phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền địa phương, các cơ quan chuyên môn trên địa bàn, chủ động triển khai ký hợp đồng, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị y tế thực hiện khám chuyên khoa, khám cận lâm sàng cho các đối tượng trên cơ sở hiệu quả, tiết kiệm, tránh lãng phí và quản lý chặt chẽ đối tượng.

Tăng cường trao đổi thông tin với cơ quan điều tra, viện kiểm sát về tình hình, kết quả giám định theo quyết định trưng cầu; chỉ tiếp nhận giám định khi có đầy đủ hồ sơ theo quy định; chỉ bàn giao kết luận giám định, đối tượng giám định cho các nhân, tổ chức theo đúng quy định của pháp luật

Đặc biệt, Bộ Y tế đề nghị các đơn vị rà soát, tổng hợp và đề xuất nội dung cụ thể để sửa đổi các văn bản quy định không còn phù hợp.

Thanh tra bộ có nhiệm vụ chủ trì, phối hợp với Cục Quản lý Khám, chữa bệnh rà soát các đơn vị trước ngày 30/6. Trên cơ sở kết quả rà soát, tiến hành thanh tra đột xuất ngay đối với các đơn vị có biểu hiện vi phạm trong giám định pháp y tâm thần và điều trị bắt buộc chữa bệnh; đồng thời hằng năm, đưa nội dung này vào kế hoạch thanh tra trình Bộ Y tế xem xét, quyết định.

Được biết, giữa năm 2018, công an từng bắt hai bác sĩ tại Bệnh viện Tâm thần trung ương 1 nhận tiền để làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần. 

Sau đó, công an rà soát 94 hồ sơ bệnh án, phát hiện có đến 41 hồ sơ là của các đối tượng phạm pháp hình sự nhằm trốn tránh việc xử lý của cơ quan pháp luật.

Theo các luật sư, kết luận giám định pháp y, pháp y tâm thần là một trong những nguồn chứng cứ quan trọng trong quá trình giải quyết vụ án.

Kết luận giám định đúng đắn sẽ giúp cho việc điều tra, truy tố, xét xử các vụ án chính xác, khách quan, không để bỏ lọt tội phạm, không làm oan người vô tội. 

Vì vậy, khi bác sĩ tham gia giám định tâm thần tiêu cực, làm sai lệch hồ sơ không chỉ vi phạm đạo đức, nghề nghiệp mà còn tiếp tay cho tội phạm.