Lợi nhuận quý tăng trưởng trở lại, xuất hiện điểm xoay trục

Tính đến ngày 05/02, đã có hơn 1.100 công ty niêm yết trên ba sàn chứng khoán, chiếm 96,0% vốn hóa thị trường, đã công bố kết quả kinh doanh quý IV/2023.

Theo ước tính của VNDirect, lợi nhuận ròng toàn thị trường của các doanh nghiệp trên ba sàn (HOSE, HNX, UPCOM) ước tính tăng 30,4% so với cùng kỳ. Hai nguyên nhân chính được chỉ ra, bao gồm sự khởi sắc trở lại của hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và yếu tố mức nền so sánh thấp cùng quý IV năm 2022. Chuyên gia phân tích từ VNDirect cũng đánh giá sự kỳ vọng vào kết quả khả quan trong quý IV chính là động lực để đưa thị trường phục hồi trở lại sau đợt bán tháo mạnh của quý III liền trước.

Cùng đó, chi phí lãi vay dần hạ nhiệt nhờ những lần cắt giảm lãi suất chính sách của NHNN kể từ tháng 3. Lãi suất huy động liên tục được các NHTM điều chỉnh giảm xuống mức thấp hơn giai đoạn trước Covid-19, đã dần thẩm thấu vào nền kinh tế góp phần đưa chi phí lãi vay hạ nhiệt khi quay đầu xuống còn 6,2%, giảm 0,6 điểm % so với quý trước.

“Chúng tôi tiếp tục kỳ vọng chi phí lãi vay sẽ giảm trong các quý tới và thúc đẩy lợi nhuận toàn thị trường”, chuyên gia phân tích từ VNDirect dự báo.

Không chỉ tăng trưởng mạnh so với cùng kỳ, lợi nhuận toàn thị trường quý IV đã  tăng 4,6% so với quý III liền trước, phản ánh  sự xuất hiện của điểm xoay trục của tăng trưởng lợi nhuận của lợi nhuận toàn thị trường.

Điểm sáng nhóm thép và ngân hàng

Dù vậy vẫn có sự phân hoá trong bức tranh kết quả kinh doanh giữa các nhóm ngành. Nhóm doanh nghiệp ngành thép và ngân hàng là những ngành đóng góp tăng trưởng hàng đầu. Ngành thép tiếp tục có một mùa kinh doanh tích cực khi nhiều doanh nghiệp sản xuất thép có kết quả khả quan trong quý IV, trái ngược với các khoản thua lỗ lớn ghi nhận cùng kỳ năm ngoái. Theo đó, tổng lợi nhuận ròng ngành thép đã tăng 26,7% so với quý III/2023. Sự cải thiện mạnh mẽ này đến từ việc biên lợi nhuận gộp tăng 0,7 điểm phần trăm so với quý trước nhờ chi phí đầu vào giảm, quản lý hàng tồn kho tốt hơn và sản lượng tiêu thụ cải thiện.

Lợi nhuận ròng quý IV/2023 của nhóm Ngân hàng tăng 22,5% so với cùng kỳ, nhờ 1tăng trưởng tín dụng được đẩy nhanh trong kỳ; thu nhập ngoài lãi (thu nhập từ phí, hoạt động ngoại hối) tăng mạnh với mức tăng trưởng toàn ngành đạt 20%. Cùng đó, chi phí trích lập dự phòng giảm 5%.

Trong khi đó, doanh nghiệp ngành Bất động sản không quá tiêu cực. Lợi nhuận ròng trong quý IV/2023 của ngành bất động sản giảm 19,6% so với cùng kỳ quý IV/2022 và giảm 24,2% so với quý III/2023.

Tuy nhiên, chuyên gia phân tích từ VNDirect cho rằng số liệu thực tế có vẻ tốt hơn so với thống kê. Sự suy giảm của toàn ngành lại chủ yếu đến từ hoạt động kinh doanh của Vinhomes với doanh thu và lợi nhuận giảm lần lượt là 72,1% và 90,8% so với cùng kỳ năm 2022. Tính chung cả năm, lợi nhuận ròng của Vinhomes vẫn tăng 14,9% so với cùng kỳ. Nếu loại Vinhomes ra khỏi rổ thống kê, lợi nhuận ròng ngành bất động sản quý IV vẫn tăng trưởng tới 131,7%.

Bức tranh kinh doanh quý IV không mấy sáng sủa ở nhóm doanh nghiệp Điện và Bán lẻ. Lợi nhuận ngành điện giảm mạnh 32,8%. Nguyên nhân bởi  các nhà máy thủy điện ghi nhận sản lượng thấp do hiện tượng El Nino, còn các nhà máy điện than phải dùng than trộn và hoạt động liên tục trong mùa cao điểm dẫn tới xảy ra sự cố phát điện và không đạt hiệu suất cao.

Doanh nghiệp bán lẻ cũng ghi nhận mức sụt giảm lợi nhuận 41,3% so với cùng kỳ do cạnh tranh giá gay gắt giữa các công ty lớn. Nhờ nhu cầu có dấu hiệu hồi phục, lợi nhuận ngành bán lẻ đang ghi nhận sự tăng trưởng 42,9% so với quý III liền trước.

Sức bật nhóm vốn hoá vừa

Phân loại theo các nhóm vốn hoá, kết quả kinh doanh quý IV ghi nhận sức bật đáng chú ý của nhóm doanh nghiệp có quy mô vốn hoá vừa. Theo thống kê của các chuyên gia phân tích từ VNDirect, lợi nhuận các nhóm cổ phiếu trên thị trường đều ghi nhận kết quả tốt trong quý IV. Tuy nhiên, riêng nhóm cổ phiếu vốn hóa vừa tăng 130,3% so với cùng kỳ, tiếp theo đó là nhóm cổ phiếu vốn hóa nhỏ tăng 66,2%, đều vượt trội so với mức tăng bình quân 30,4%.

Tổng lợi nhuận ròng quý IV của các tổ chức nhiêm yết trong nhóm VN30 tăng 11,6% so với cùng kỳ năm 2022 và tăng 3,0% so với quý trước. Trong đó, 17 doanh ghi nhận tăng trưởng lợi nhuận ròng so với cùng kỳ, dẫn đầu là BCM (+3.542%), SSI (+120%), HDB (+93%) và HPG (đạt 2.972 tỷ đồng lãi ròng trong khi cùng kỳ ghi nhận lỗ 1.991 tỷ đồng).

Nguyên nhân chính khiến Becamex (BCM) tăng vọt lợi nhuận đến từ hoạt động chuyển nhượng dự án khu đô thị nhà ở phức hợp Tân Thành Bình Dương. Lợi nhuận ròng quý IV của SSI tăng vọt 120% nhờ mức nền so sánh thấp vào cùng kỳ năm 2022 và thị trường chứng khoán hồi phục trở lại  sau khi sụt giảm mạnh vào quý III, từ đó thúc đẩy doanh thu phí giao dịch, môi giới.

Lợi nhuận ròng của HDB tăng 63% so với cùng kỳ nhờ đẩy mạnh mảng cho vay các dự án M&A bất động sản, tín dụng tăng trưởng mạnh đạt 18% so với quý III và tỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) được mở rộng đáng kể. Lợi nhuận quý IV/2023 của MSN và MWG giảm lần lượt 89% và 85% so với cùng kỳ do triển vọng chung của ngành Bán lẻ chưa thể quay lại mức nền cũ. Tuy nhiên, điểm sáng là lợi nhuận quý IV đã hồi phục so với quý III phản ánh nhu cầu tiêu dùng dần hồi phục.