Sự cẩn trọng là điều có thể nhận thấy trong phương án mở lại một số đường bay thương mại quốc tế thường lệ đến Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Lào, Campuchia, Đài Loan đang được Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) xin ý kiến của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 và các bộ, ngành liên quan.

Ngoài việc cả 6 quốc gia và vùng lãnh thổ được ưu tiên lựa chọn mở lại đường bay đều đang kiểm soát tương đối tốt Covid-19; tần suất khai thác các đường bay được đề xuất là rất thấp, thì hành khách được mua vé và nhập cảnh vào Việt Nam cũng được giới hạn ở quy mô rất hẹp. Theo đề xuất của Bộ GTVT, công dân Việt Nam sau khi làm thủ tục nhập cảnh phải cách ly tập trung 14 ngày và đảm bảo xét nghiệm ít nhất 2 lần âm tính với Covid-19 trong thời gian cách ly theo quy định.

Với người nước ngoài là chuyên gia, lao động tay nghề cao, nhà đầu tư, nhân viên các dự án trọng điểm nhập cảnh Việt Nam trên 14 ngày, Bộ GTVT đề xuất phải thực hiện cách ly theo hướng dẫn của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch Covid-19.

Có thể thấy, phương án mở lại đường bay quốc tế mà Bộ GTVT đang đề xuất mới chỉ giúp từng bước nối lại hoạt động giao lưu kinh tế lớn, nhưng chắc chắn khó có thể làm hài lòng các doanh nghiệp ngành hàng không và du lịch - những người đang coi đây như một cứu cánh cho hoạt động sản xuất, kinh doanh đang gặp rất nhiều khó khăn.

Có đến các sân bay quốc tế lớn trong nước vào thời điểm này mới thấy, vì sao các hãng hàng không lại rất mong mở lại đường bay quốc tế. Sau hơn 8 tháng kể từ khi dịch Covid - 19 bùng phát trên phạm vị toàn cầu, tại các sân bay lớn như Tân Sơn Nhất, Nội Bài, trong khi nhà ga quốc nội bắt đầu đông khách trở lại nhờ các giải pháp kích cầu du lịch, hạ giá vé, thì các nhà ga quốc tế vẫn cửa đóng, then cài. Một lượng lớn tàu bay vẫn phải niêm cất, nằm dài trên các sân đỗ, trong khi các đường bay quốc tế thường mang lại 50 - 60% doanh thu và lợi nhuận cho cả hãng hàng không và doanh nghiệp khai thác cảng.

Giống như các hãng bay, các resort, khu nghỉ dưỡng tại các điểm du lịch lớn hiện mới chỉ thu hút những du khách trong nước tận dụng các đợt giảm giá sâu, trong khi dòng khách quốc tế từ các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Nga… với khả năng chi trả cao, mới là nguồn chính đảm bởi lợi nhuận, doanh thu cho các đơn vị này.

Tuy nhiên, trong bối cảnh dịch Covid-19 trên thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp; quá trình nghiên cứu, thử nghiệm và sản xuất đồng loạt vacxin vẫn chưa có bước đột phá lớn, việc mở lại ồ ạt các tuyến đường bay quốc tế chở khách du lịch khi chưa xem xét thấu đáo và không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng có thể coi là lợi bất cập hại. Chỉ cần một sơ sẩy nhỏ thì có thể dẫn đến “nhập dịch” hoặc “chuyển dịch” sang các nước khác, kéo theo đó là tác động kinh tế - xã hội rất lớn. Bài học về đợt bùng phát dịch Covid -19 tại Đà Nẵng là ví dụ điển hình.

Chính vì vậy, phương án mở lại một số đường bay quốc tế đi kèm những điều kiện nhất định của Bộ GTVT là chấp nhận được. Mặc dù vậy, trong giai đoạn đầu cũng chỉ nên mở thí điểm 1 đến 2 đường bay quốc tế để nghiên cứu, đánh giá một cách toàn diện năng lực tiếp nhận các cơ sở cách ly cũng như ngành y tế trong nước khi số lượng hành khách trên mỗi đường bay quốc tế được phép nhập cảnh có thể lên tới 500 - 650 người/đường bay/tuần.

Bên cạnh đó, dù chưa thể cho phép khách du lịch vào Việt Nam, các bộ, ngành và địa phương cũng cần chuẩn bị sẵn các chiến dịch truyền thông quốc tế bài bản để xây dựng Việt Nam là điểm đến an toàn của thế giới. Quá trình chuẩn bị đó cần được bắt đầu ngay từ bây giờ, với trách nhiệm cụ thể được giao cho các bộ. Nếu không, sẽ rất lúng túng khi mở lại thị trường và tất yếu, hàng không, du lịch Việt Nam sẽ chậm chân so với khu vực.

Làm tốt các công việc đầy thách thức nói trên không chỉ giúp Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển kinh tế, mà còn vì các mục tiêu đối ngoại, nhất là với những đối tác kinh tế quan trọng, trong khi vẫn kiểm soát tốt dịch bệnh trong bối cảnh dịch Covid - 19 trên toàn cầu còn diễn biến phức tạp.