Tận dụng như một công cụ hữu ích

Chỉ sau một thời gian ngắn sau khi ra mắt, ChatGPT đã thu hút số lượng người dùng khồng lồ, vượt xa những ứng dụng trước đó.

Chính bởi sức nóng ấy mà nhiều nhà lãnh đạo, chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục và công nghệ phải cùng bàn thảo để thay đổi cách kiểm tra, đánh giá học sinh, sinh viên trong bối cảnh này.

Một số ý kiến cho rằng, với ChatGPT, một học sinh thay vì phải làm bài tập về nhà mất cả buổi tối nay chỉ cần 15 phút đã có thể hoàn thành. Hay sinh viên, đặc biệt là với lĩnh vực khoa học xã hội có thể trả lời khá đầy đủ các bài luận khi sử dụng trí tuệ nhân tạo ChatGPT.

Theo Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Hoàng Minh Sơn, công nghệ này sẽ tác động một cách căn bản và toàn diện tới mọi mặt trong ngành giáo dục, từ chương trình giáo dục, cho tới vai trò người thầy, cách tổ chức dạy và học, cách tiếp cận học liệu, cách tiếp cận với tri thức của người học. Đặc biệt, quan trọng là cá nhân hóa, cá thể hóa quá trình học tập của người học.

Với ứng dụng khoa học công nghệ, vai trò người thầy chắc chắn sẽ không mất đi, nhưng sẽ phải thay đổi và thích nghi như cách đã thực hiện chuyển đổi số trong đại dịch Covid-19.

"Khi có công cụ để giúp mình thực hiện nhiệm vụ bình thường mà mình mất thời gian để làm thì giờ người thầy sẽ tập trung vào nhiệm vụ quan trọng hơn là làm sao nâng cao chất lượng giáo dục, người học cũng vậy. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ nghiên cứu vấn đề một cách thấu đáo để có điều chỉnh kịp thời và hiệu quả trong thời gian tới", ông Sơn nói.

Về phía lãnh đạo các cơ sở giáo dục, TS. Nguyễn Thành Nam, Nhà sáng lập FUNiX khẳng định, mục tiêu cuối cùng của giáo dục là tự học. Có ChatGPT, sinh viên mạnh dạn đặt câu hỏi hơn.

Còn PGS. TS Tạ Hải Tùng, Hiệu trưởng Trường Công nghệ thông tin và truyền thông, Đại học Bách Khoa Hà Nội cho rằng, việc cấm sinh viên sử dụng ChatGPT là một quan điểm bảo thủ. Công nghệ giúp việc giảng dạy tốt hơn, hiểu sinh viên hơn, thầy cô sẽ cùng trao đổi, thảo luận để nâng cao chất lượng đào tạo

Chuyên gia giáo dục Lê Thống Nhất nêu quan điểm, ChatGPT sẽ trở thành trợ lý hỗ trợ người thầy để có thể lên lớp với tự tin hơn. Do đó, nên xem ChatGPT là một trợ thủ. 

Nhìn nhận ChatGPT như một cơ hội cho giáo dục, PGS. TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm Khoa Các khoa học giáo dục, Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, giáo viên có thể giải phóng những công việc lặp đi lặp lại, tạo ra những cơ hội mà thầy cô và học sinh chưa kịp đề cập trong thời gian lên lớp.

Nên ứng dụng linh hoạt ra sao?

Lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, cách tốt nhất để có sự thay đổi, thích ứng là phải hiểu công nghệ. Và, cách tốt nhất để hiểu công nghệ là phải dùng công nghệ.

Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đề nghị các nhà trường đưa công nghệ vào giáo dục để giúp nhà giáo giảm bớt công việc, tăng năng suất, hiệu quả và chất lượng cũng như bình đẳng trong giáo dục. Đây cũng là những điều Bộ Giáo dục và Đào tạo hướng tới.

Ngành giáo dục cũng sẽ nghiên cứu cách hạn chế những mặt trái, sự lệ thuộc vào công nghệ để đạt được mục đích mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục chất lượng cao của người học, giảm chi phí trong giáo dục nhằm giúp mọi người dân có thể tiếp cận giáo dục chất lượng tốt. Bên cạnh đó là việc giữ cho nền giáo dục trong sạch ở mọi nơi, với đạo đức trong nhà trường.

“Đó là những chính sách mà Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ nghiên cứu để điều chỉnh. Chúng ta còn rất nhiều thời gian và cũng sẽ hào hứng chờ đợi những phát triển công nghệ mới trong thời gian tiếp theo,” Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn nói.

Theo các chuyên gia giáo dục và công nghệ, trước mắt cần dạy cho người học hiểu mặt tích cực và hạn chế, cũng như việc sử dụng ChatGPT một cách có trách nhiệm và đạo đức như việc ghi rõ nguồn nếu lấy tài liệu, ý tưởng từ ứng dụng này.

Về phía giáo viên, họ phải ý thức được mình phải là người dẫn dắt học sinh, không chỉ truyền thụ kiến thức như trước đây.

Đây là thách thức nhưng đồng thời cơ hội để giáo viên ở tất cả các bậc chắc chắn phải tham gia và phải nghiên cứu kỹ để có chính sách phù hợp. Không phải chính sách riêng của từng giáo viên, từng bậc học, mà là chính sách chung trong khối giáo dục nói chung.

GS. Rohit Verma, Hiệu trưởng VinUni chia sẻ, khi sức nóng của ChatGPT lan tỏa khắp nơi, chúng tôi không tranh cãi tốt hay xấu, mà nghiên cứu để ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo này vào dạy học như thế nào, dạy sinh viên sử dụng đúng cách, hiệu quả.

Cũng theo GS. Rohit Verma, Trường sẽ nhanh chóng có những buổi học hướng dẫn giảng viên, sinh viên sử dụng hiệu quả nhất ChatGPT vào nghiên cứu, học tập, sử dụng có trách nhiệm cũng như đề cao tính liêm chính trong học thuật, nói không với “đạo văn”. 

Bây giờ còn quá sớm để đưa ra câu trả lời cho việc chúng ta nên khuyến khích phát triển không giới hạn ChatGPT hay đặt ra một giới hạn cho nó?

Để nhìn rõ bản chất về nó, chúng ta cần đứng ở nhiều góc độ, từ phía các nhà công nghệ, những chuyên gia công nghệ, và đứng từ phía khai thác sử dụng, từ phía chuyên gia giáo dục, làm sao quản lý, hỗ trợ về mặt chính sách để có thể phát huy những tính năng, lợi thế của công cụ này nói riêng và trí tuệ nhân tạo nói chung cũng như để hạn chế những mặt trái, tác động tiêu cực của những công nghệ, công cụ này.