Cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) tại phiên họp thứ 37, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng chưa nên Luật hóa các nội dung của Nghị định 163/2018 vào Luật.

Theo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp thứ 36, giao cho Ủy ban Kinh tế cùng các cơ quan chức năng luật hóa tối đa Nghị định 163/2018/NĐ-CP ngày 04/12/2018 của Chính phủ về phát hành trái phiếu doanh nghiệp.  Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế sau khi rà soát lại thấy nổi lên một số vấn đề mà nếu luật hoá thì có thể gặp một số khó khăn.

Thứ nhất, cùng một doanh nghiệp mà không phải là công ty đại chúng thì thực hiện nhiệm vụ huy động vốn được quy định ở 2 luật khác nhau. Đối với cổ phiếu thì theo Luật Doanh nghiệp, trái phiếu thì Luật Chứng khoán thì có thể gặp những mâu thuẫn, xung đột.

Thứ hai là Luật Doanh nghiệp đã có những quy định liên quan đến việc bán trái phiếu riêng lẻ, cho nên cũng không cần thiết phải quy định ở Luật Chứng khoán.

Thứ ba là Nghị định 163/2018 mới thi hành được 8 tháng cũng chưa đánh giá được tác động, nếu đưa vào Luật Chứng khoán lần này thì có thể có hệ lụy. Vừa qua có nhiều ý kiến cho rằng như vậy Nghị định 163/2018 cũng mở ra tương đối rộng cho nên việc bán trái phiếu doanh nghiệp cũng tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thu hút vốn, nhưng tính rủi ro lại rất cao.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị Luật Chứng khoán điều chỉnh đối với phát hành chứng khoán của công ty đại chúng và Luật Doanh nghiệp điều chỉnh phát hành chứng khoán (trong đó có trái phiếu riêng lẻ) của doanh nghiệp không phải là công ty đại chúng.

Các nội dung về phát hành trái phiếu riêng lẻ đối với doanh nghiệp không phải là công ty đại chúng tại Nghị định số 163/2018/NĐ-CP sẽ được luật hóa trong Luật Doanh nghiệp, bảo đảm tính thống nhất và phân định rõ ràng phạm vi điều chỉnh của 2 Luật đối với 2 loại hình là công ty đại chúng và doanh nghiệp không phải là công ty đại chúng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho rằng, điều này thể hiện sự thận trọng của Ủy ban Kinh tế và hoàn toàn là hợp lý. Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cũng nêu rõ, quan điểm của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp luật hoá tối đa Nghị định 163/2018 nhưng không có nghĩa là bê toàn bộ Nghị định 163/2018 đặt vào luật này; đồng thời cũng phải xác định nếu đưa những vấn đề mới vào thì cần phải có đánh giá tác động.

Bởi khi cho các doanh nghiệp phát hành trái phiếu doanh nghiệp nhưng nếu không có quản lý tốt, để doanh nghiệp phát hành tràn lan không kiểm soát được thì Uỷ ban Chứng khoán không đủ sức để quản lý, không chỉ cổ phiếu mà còn trái phiếu, thậm chí cả trái phiếu quốc tế. Điều này có có thể ảnh hưởng đến tài chính của quốc gia cũng như ảnh hưởng đến vốn của nhà đầu tư, quyền lợi của nhà đầu tư.

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng lại cho rằng, trái phiếu riêng lẻ của tổ chức phát hành không phải là công ty đại chúng là hàng hoá trên thị trường chứng khoán. Đây là nội dung thuộc nhóm chính sách thứ nhất trong đề xuất xây dựng luật. Việc quy định chào bán trái phiếu riêng lẻ của tổ chức phát hành không phải là công ty đại chúng tại Luật Chứng khoán là phù hợp với thông lệ quốc tế. Theo đó nhiều nước quy định cụ thể về phát hành trái phiếu riêng lẻ như là điều kiện, hồ sơ, quy trình, thủ tục tại Luật Chứng khoán tương tự như đối với các loại chứng khoán khác do việc phát hành trái phiếu riêng lẻ là hình thức vay và tự trả, tự chịu trách nhiệm, doanh nghiệp phát hành tuân thủ các điều kiện phát hành, công bố thông tin đầy đủ cho nhà đầu tư để bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, việc quy định trong luật này phải đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất với các quy định pháp luật hiện hành về phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Mặt khác, việc đưa phát hành trái phiếu riêng lẻ của tổ chức phát hành không phải là công ty đại chúng sang Luật Doanh nghiệp cũng không thực sự phù hợp, vì Luật Doanh nghiệp không thể quy định về điều kiện, hồ sơ, thủ tục phát hành, công bố thông tin, quản lý, giám sát sau khi phát hành để bảo vệ các nhà đầu tư.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng nhấn mạnh, việc Luật hoá quy định về phát hành trái phiếu riêng lẻ của tổ chức phát hành không phải là công ty đại chúng vào Luật Chứng khoán (sửa đổi) sẽ tạo khung khổ pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho các doanh nghiệp huy động vốn thông qua phát hành trái phiếu và cho công tác quản lý, giám sát đối với các tổ chức tham gia hoạt động trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Theo quy định của Nghị định số 163/2018/NĐ-CP thì nghị định quy định về việc phát hành trái phiếu của doanh nghiệp theo hình thức riêng lẻ trên phạm vi lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra thị trường quốc tế. Nghị định không điều chỉnh việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng theo quy định của Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn

Cho ý kiến về nội dung này, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cho rằng, nếu đưa nội dung của Nghị định 163 vào Luật sẽ phải báo cáo Quốc hội theo một quy trình bổ sung nội dung mới, như vậy phải có báo cáo đánh giá tác động, phải có tổng kết thi hành trong khi Nghị định này mới ban hành giữa năm ngoái.

Do đó, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị, nghiên cứu, nếu chưa chín muồi thì nên để ở văn bản dưới luật sẽ xử lý được linh hoạt trong thực tiễn hơn. Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội nhấn mạnh, sự thận trọng này là cần thiết và cho biết sau này quá trình điều hành thực hiện Nghị định 163 sẽ có thêm đánh giá khi đó nếu cần thiết khi thảo luận Luật Doanh nghiệp sẽ có nguyên tắc hoặc tính toán thêm về bổ sung nội dung.

Cũng tán thành với giải trình của Ủy ban Kinh tế, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ, Luật hoá Nghị định 163 là Luật hoá những gì nó phù hợp, đã được chứng minh trong thực tế, không có nghĩa là bê nguyên vào Luật này. Chủ tịch Quốc hội đặc biệt lưu ý trường hợp nếu quy định trong Luật này cho phép các doanh nghiệp bất động sản chào bán trái phiếu ra quốc tế rất đáng lo ngại, bởi liên quan đến vấn đề kiểm soát, ai kiểm soát và kiểm soát như thế nào?.