Uỷ ban Văn hoá, giáo dục, thanh thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội (cơ quan có trách nhiệm thẩm tra các vấn đề liên quan đến giáo dục - PV) vừa phát hành báo cáo nhanh về một số vấn đề dư luận phản ánh liên quan đến sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1.

Báo cáo nêu rõ, năm 2020 là năm đầu tiên Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDĐT) triển khai Nghị quyết 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa (CT, SGK) giáo dục phổ thông (GDPT), bắt đầu từ khối lớp 1.

Theo quy định của Nghị quyết 88 và Luật Giáo dục (2019), Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GDĐT: Ban hành các quy định, quy trình: thành lập các Hội đồng thẩm định CT, SGK; tổ chức thẩm định CT, SGK lớp 1; ban hành CT, SGK lớp 1 và hướng dẫn chọn lựa SGK. Chỉ đạo biên soạn, thẩm định và Bộ trưởng Bộ GDĐT đã ban hành Chương trình GDPT mới.

Do điều kiện cụ thể, Chính phủ đã xin ý kiến Quốc hội để Bộ GDĐT không biên soạn một bộ SGK, mà tạo điều kiện cho việc xã hội hóa biên soạn SGK.

Theo chủ trương này, đến nay đã có 5 bộ SGK lớp 1 được thẩm định và Bộ trưởng Bộ GDĐT đã phê duyệt 5 bộ SGK này để sử dụng cho năm học 2020-2021.

Năm bộ SGK được phê duyệt do ba nhà xuất bản thuộc ngành giáo dục biên soạn, bao gồm Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là đơn vị trực thuộc Bộ GDĐT, hai nhà xuất bản còn lại trực thuộc 2 trường Đại học là Trường Đại học Sư phạm Hà Nội và Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh .

Năm bộ SGK đã được các nhà trường tiểu học đưa vào lựa chọn theo quy trình của Bộ GDĐT hướng dẫn và tổ chức dạy học, từ tháng 9/2020.

Tuy nhiên, hiện nay trên báo chí và mạng xã hội có nhiều phản ánh về CT, SGK. Cụ thể là về chương trình còn nặng, đặc biệt môn Tiếng Việt "nặng và khó hơn" so với chương trình cũ, trẻ bị dồn ép phải học thuộc chữ và vần trong thời gian ngắn dẫn đến việc học không hiệu quả, gây mệt mỏi, áp lực .

Về các bộ SGK, Uỷ ban cho biết,  trong 5 bộ sách phát hành thì 4 bộ sách chưa thấy ý kiến phản ánh.

Các ý kiến góp ý chủ yếu tập trung vào sách Tiếng Việt 1 của bộ “Cánh Diều” (Sách do GS. Nguyễn Minh Thuyết chủ biên và Nhà Xuất bản Đại học  Sư phạm TP HCM phát hành) với các nội dung: Sách còn nhiều thiếu sót, chưa chuẩn; một số bài có nội dung và hình ảnh sử dụng truyện ngụ ngôn, phỏng dịch từ nước ngoài không phù hợp với tâm lý lứa tuổi và thiếu tính định hướng giáo dục.

Sách có nhiều từ ngữ mang tính địa phương, các yêu cầu không phù hợp với trẻ mới vào lớp 1; một số thuật ngữ còn trừu tượng; một số tình huống còn gượng ép .

Về việc chuẩn bị các điều kiện dạy học, các phản ánh cho rằng cơ sở vật chất, trang thiết bị còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu dạy học theo CT, SGK mới; còn tồn tại mâu thuẫn giữa yêu cầu cao của CT, SGK mới với sự hạn chế về điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học ở nhiều địa phương.

Uỷ ban của Quốc hội cho biết, aau khi có phản ánh của dư luận về CT, SGK lớp 1 mới, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã có phiên họp với Bộ GDĐT và các cơ quan liên quan để nắm thông tin và chỉ đạo Bộ GDĐT lắng nghe dư luận, tiếp thu ý kiến xã hội và chỉnh sửa các “hạt sạn” trong sách Tiếng Việt 1 bộ sách “Cánh Diều” (Bộ sách có 5 quyển, cho 5 môn học).

Bộ trưởng Bộ GDĐT đã chỉ đạo kiểm tra, đề nghị Hội đồng thẩm định quốc gia SGK môn Tiếng Việt lớp 1 tiến hành rà soát, báo cáo Bộ GDĐT trước ngày 17/10/2020 để kịp thời điều chỉnh, hoàn thiện.

Về phía Ủy ban, theo chương trình kế hoạch công tác năm 2020, Ủy ban đang hoàn thiện báo cáo kết quả giám sát việc triển khai thực hiện Nghị quyết 88 “về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”. Đồng thời trước ý kiến dư luận và cử tri về SGK, Ủy ban đã yêu cầu Bộ GDĐT có báo cáo riêng về nội dung này .

Bước đầu, Thường trực Ủy ban cho rằng, trên cơ sở của các quy định ban hành, việc thẩm định CT GDPT và các bộ SGK đã được Bộ GDĐT triển khai đúng quy trình, bảo đảm theo quy định của Luật Giáo dục.

Bộ trưởng Bộ GDĐT đã ký ban hành CT, SGK GDPT theo Luật định.

Tuy nhiên trước việc có những nội dung chưa chuẩn trong bộ sách Cánh Diều như dư luận xã hội đang phản ảnh, TTUB cho rằng : Việc ban hành CT GDPT chưa được công bố lấy ý kiến rộng rãi và thực nghiệm một cách đúng quy định (Điểm đ, khoản 1, Điều 31, Luật Giáo dục 2019).

Hội đồng thẩm định chất lượng sách giáo khoa chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định (Khoản 2, Điều 32, Luật Giáo dục 2019).

Về các nội dung này, theo các điều 31, 32, Luật Giáo dục (2019) thì việc đảm bảo chất lượng CT, SGK thuộc về trách nhiệm của Bộ trưởng Bộ GDĐT.

Ủy ban sẽ tiếp tục theo dõi và tổ chức khảo sát về việc triển khai CT, SGK lớp 1, hoàn thiện báo cáo kết quả giám sát Nghị quyết 88 để gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ĐBQH tại Kỳ họp thứ 10 - Chủ nhiệm Uỷ ba Phan Thanh Bình, người ký báo cáo cho biết.