"Tình trạng nợ ban hành văn bản quy định chi tiết là một việc cũng đã lâu, chúng ta đã cố gắng và có nhiều các giải pháp, tuy nhiên cho đến bây giờ vẫn chưa giải quyết được triệt để" - Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long thẳng thắn nhìn nhận sau khi nhận được chất vấn về trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong tình trạng nợ đọng văn bản hướng dẫn.

Trước đó, chất vấn Bộ trưởng Bộ Tư pháp, đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) nhắc đến thực trạng còn 13/129 văn bản quy định chi tiết của luật, nghị định đã có hiệu lực pháp luật trong nhiệm kỳ này nhưng vẫn chưa ban hành các văn bản cụ thể, cá biệt có văn bản còn nợ tới 2 năm 9 tháng.

“Nếu chúng ta không giải quyết thì con số 2 năm 9 tháng sẽ kéo dài hơn. Một số văn bản theo đánh giá chất lượng chưa đảm bảo, vừa ban hành thời gian ngắn đã sửa đổi, bổ sung hoặc là không có hiệu lực thi hành do không phù hợp với luật và thực tiễn, hoặc có bất cập, vướng mắc, cản trở sự phát triển”, đại biểu Nguyễn Hữu Thông đặt câu hỏi về trách nhiệm của Bộ Tư pháp trong vấn đề xây dựng thể chế. Nhưng đại biểu cũng nhắc tới trách nhiệm của các vị bộ trưởng, trưởng ngành trong vấn đề trên.

Đặc biệt, Đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Bình Dương) đã phải nhắc đến ý kiến phản ảnh của nhiều doanh nghiệp về việc doanh nghiệp làm chậm, làm sai so với quy định của pháp luật, Nhà nước xử phạt chế tài rất nghiêm, nhưng trách nhiệm của cơ quan chức năng trong việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật thì chưa có chế tài cụ thể và đủ mạnh.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, theo thống kê của Bộ Tư pháp, còn nợ 12 văn bản đối với các luật, pháp lệnh, nghị quyết đã có hiệu lực pháp luật. Con số này giảm 18 văn bản so với năm 2020, tăng 4 văn bản so với năm 2021 và bằng năm 2022.

“Nguyên nhân chủ quan là chủ yếu, trong đó có sự chưa chủ động, chưa cố gắng và chưa lường hết trước được các chủ thể trình văn bản của các bộ, các ngành”, Bộ trưởng Long nhấn mạnh.

Cũng phải nói thêm, theo Bộ trưởng Lê Thành Long, nguyên nhân khách quan vẫn là những nguyên nhân cũ. Đó là một số văn bản luật có nhu cầu số lượng văn bản quy định chi tiết khá nhiều. Ví dụ, Luật Kinh doanh bảo hiểm cần đến 37 nội dung ra quy định chi tiết. Một số văn bản khó như Nghị định về Tổ chức đại diện người lao động và thương lượng tập thể đối với Bộ luật Lao động hoặc Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản, an ninh mạng.

Nhưng nguyên nhân chủ quan, Bộ trưởng nhấn mạnh, đó là thời điểm có hiệu lực một số luật, nghị quyết được thông qua cho đến lúc có hiệu lực thi hành tương đối ngắn, đặc biệt một số nghị quyết liên quan đến cơ chế chính sách đặc thù cho một số địa phương và một số luật...

“Nói về trách nhiệm, chúng tôi chịu trách nhiệm chung trong việc chậm ban hành các văn bản”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhận trách nhiệm trước Quốc hội.

Về giải pháp, Bộ trưởng báo cáo tiếp tục đề xuất các bộ, ngành trong giai đoạn soạn thảo ngoài việc thực hiện đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, cần tiếp tục cố gắng xác định rõ các nội dung sẽ quy định trong văn bản quy định chi tiết.

Tương tự như vậy, trong quá trình thẩm tra, thẩm định văn bản, Bộ trưởng đề nghị các cơ quan phối hợp chặt chẽ với nhau, có kỹ thuật để làm sao đối với những vấn đề chưa rõ trong luật, nghị quyết của Quốc hội thì chưa nên đề xuất để đưa vào chính sách.

Khi đã có các nội dung rồi thì hạn chế số lượng văn bản bằng cách gộp các nội dung quy định chi tiết tương tự như nhau để quy định trong một văn bản.

Trách nhiệm của việc chậm ban hành văn bản, hệ quả và cuối cùng truy trách nhiệm chính trị, trách nhiệm về chuyên môn, trách nhiệm về hành chính phụ thuộc rất lớn vào con người.

Chính vì thế, Bộ trưởng cho rằng, từ những quy định về kiểm tra, giám sát của Đảng, Bộ Chính trị đã ban hành quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và sắp tới trong công tác xây dựng văn bản. Đây sẽ là một kênh, cùng với giám sát của Quốc hội, sẽ khắc phục được tốt hơn những tồn tại, hạn chế.